From ca59e9ec9ec858fdd2b666ffd53438fc38cec60f Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: RobertoRDT Date: Wed, 11 Dec 2024 17:42:19 +0100 Subject: [PATCH] Initial add to repository --- .../CV188_ER_263-388(Elisa Iacopini).xml | 12212 ++++++++++++++++ .../Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15.xml | 6724 +++++++++ .../CV188_ER_263-388_2017-10-15_2.xml | 6722 +++++++++ contrib/Iacopini/frammentoED.xml | 555 + 4 files changed, 26213 insertions(+) create mode 100755 contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388(Elisa Iacopini).xml create mode 100755 contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15.xml create mode 100755 contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15_2.xml create mode 100755 contrib/Iacopini/frammentoED.xml diff --git a/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388(Elisa Iacopini).xml b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388(Elisa Iacopini).xml new file mode 100755 index 0000000..1c9aa17 --- /dev/null +++ b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388(Elisa Iacopini).xml @@ -0,0 +1,12212 @@ + + + + + + + + + + + The Edictus Rothari: a diplomatic and interpretative edition of two manuscripts + Marina Buzzoni + Roberto Rosselli Del Turco + + General overview of Codex Vercellensis CLXXXVIII transcription and edition: + Roberto Rosselli Del Turco + + + Encoding into TEI-conformant markup: + Marianna Giardina + Roberto Rosselli Del Turco + + + Publishing using EVT: + Roberto Rosselli Del Turco + + + + + Edizioni precedenti + + Editor + Azzara-Gasparri + + + Editor + Beyerle + + + Editor + Beyerle + + + + [??] kilobytes + + + Leges Langobardorum Project + 2014 + +

Not to ricirculate. Contact the Leges Langobardorum Project researchers for more information.

+ + + + + + + Italia + Vercelli + Biblioteca e Archivio Capitolare di Vercelli + CLXXXVIII + + + The primary language in this manuscript is Latin, with a few isolated + Langobardic words. + + + 1r - 9r + Homily I + + + + + + + + + The codex is composed by ff. III (paper, modern); 169 (of which 5 + where added in the IX c.); II (paper, XIX c.); III (paper, modern). + + Ca. 250 x 180 mm. + 21-23 lines of text per page. + + +

+ ... + ... + None + Quires begin on fols. 1(1), [...]

+ + + + + + + + + + + + +

+ + + +

+ + +

+ + +

+ + +

Physical line breaks are rigidly observed.

+ + + + + + + + + LATIN CAPITAL LETTER U + U+0055 + U + U + + + + LATIN CAPITAL LETTER V + U+0056 + V + V + + + + LATIN SMALL LETTER U + U+0075 + u + u + + + + LATIN SMALL LETTER V + U+0076 + v + v + + + + + + ROMAN NUMERAL SIX LATE FORM + U+EEFD + ↅ + ↅ + + + + LATIN SMALL LETTER A WITH MACRON + U+0101 + ā + a + + + LATIN SMALL LETTER E WITH MACRON + U+0113 + ē + e + + + LATIN SMALL LETTER I WITH MACRON + U+012B + ī + i + + + LATIN SMALL LETTER O WITH MACRON + U+014D + ō + o + + + LATIN SMALL LETTER U WITH MACRON + U+016B + ū + u + + + + LATIN SMALL LETTER Y WITH MACRON + U+0233 + ȳ + y + + + + LATIN SMALL LETTER LUM + A772 + ꝲ + l + + + + LATIN SMALL LETTER N WITH TILDE + 00F1 + ñ + n + + + + + + LATIN SMALL LIGATURE US + U+0075 + U+017F + us + us + + + + + + + + Langobardic + + + + + First TEI encoding. + + + + + + + + + +
+

...

+
+ + + + +
+ + + + + 74r + +

+ + Si + plures + homines + furtum + in + unum + + + fecerent + fecerint + + , + tam + liberi + quam + serui, + + + leceat + liceat + + + eos, + + + + + si + uoluerent, + se + insimul + adunare + et + furtum + ipsum + in + + + actogild + actugild + + + reddere. + si + quis + se + ex + ipsis + deuiderent, + pro + se + tantum + legibus + + + cop + conponant + + , + id + est + ipsum + furtum + sibi + nonum + + : + . + +

+

+ + Si + liber + aut + seruus + uolerit + foris + + + provinciae + provincia + + + fugire + et + iudex + aut + quicumque, + in + + + finis + finibus + + + + + provinciae + provincia + + + resedit, + eum + + + preserit + praeserit + + , + teneat + eum, + et + res, + quas + secum + + + detolerit + detulerit + + , + salvas + faciat; + et + mox + + + mandit + mandet + + ad + iudicem + de + locum, + unde + fugire + cepit, + quatinus + eum + recipiat, + et + dit + pro + + + unum + uno + + + fugace + + + + so + solidos + + + II + , + ita + ut + cum + rebus, + quas + secum + + + detolerit + detulerit + + , + reddatur. + et + si + contegerit + eum + de + legamen + fugire, + + + preueat + praebeat + + + sacramentum + ille, + qui + eum + tenuit, + quod + non + asto + eum + laxassit, + sed + cum + tota + uirtutem + costodire + uoluissit: + post + datum + + + sacramtum + sacramentum + + + + + + + 75r + + res, + quas + ei + tolit, + reddat, + presura + autem + non + + + querat + queratur + + , + et + amplius + non + calomnietur + + calnientur + calomnientur + + . + et + si + fugax + ille + + + manum + manus + + + ad + legandum + non + dederit + et + occis + fuerit, + non + requiratur, + nisi + ipsas + res + red + dantur + + . + ; + + et + si + ille, + qui + ipsum + + + fogac + fogacem + + + prindere + uoluerit, + ab + ipso + occis + fue + rit, + nec + ipse + requiratur + : + . + +

+

+ + De + portonario + qui + sup + flumen + portum + custodit + + ' + . + + si + quis + + + portonarius + portonarium + + + pulsaverit, + quod + + + fogacem + fugacem + + + hominem + aut + furem + transposuissit, + et + portonarius + negauerit: + ita + dicernimus, + ut + + + preueat + praeueat + + + solus + sacramentum, + quod + ad + conscientiam + ipsius + non + peruenisset, + quod + + + fugitibos + fugitivos + + + aut + fogaces + tranposuissit, + et + sit + exolutus + a + + + calnia + calomnia + + . +

+

+ + Si + portonarius + furonem + hominem + sciens + transposuerit + cum + aliquasres + + + + + + furtiuas, + collega + sit + furoni. + et + + + ipsum + ipso + + + furtum + + + cponat + conponat + + ; + excepto + sit + culpauelis + in + curtem + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portunarius + mancipia + fugitiua + sciens + transposuerit, + si + probatum + fuerit, + perquirat + eas + et + + + proprium + proprio + + + domino + + dm + domino + + + cum + rebus, + quas + secum + detolerit, + restituat + + + + . + + + et + si + ipsi + fogaces + aliui + transmegrauerint, + ut + non + inueniantur + + + + , + + + tunc + portitor + ipsa + mancipia, + simul + et + res, + de + quantas + ausus + fuerit + iurare, + qui + perdedit, + ei + ab + ipso, + + + quis + qui + + + + + gens + sciens + + + + + transposuerit + transposuit + + + fugacem + + . + , + + tuc + portitur + + + cop + conponant + + + sub + extimationem + pretii; + excepto + pro + culpa + + + cop + conponant + + + ipse + portitor + + + ad + in + + + + + curtem + curte + + + regis + + + + so + solidos + + + XX + + + : + . + +

+

+ + Si + portonarius + hominem + liberum + fugacem + transposuerit + et + cognouerit, + + + quia + quod + + + + + + + 76r + + fugax + est, + anime + suae + incurrat + periculum, + aut + + + cop + conponant + + + + + uurigild + wergild + + + suo; + quia + postquam + cognouit, + quod + in + fugaerat, + si + eum + tenere + non + potuit, + mox + innotiscere + aut + antecurrere + debuit + + : + . + +

+

+ + Si + mancipios + cius + + + cque + cumque + + + post + alium + hominem + fugierit, + et + + + ds + dominus + + + secutus + invitauerit + in + pacem, + ut + reddatur + in + gratiam, + et + si + in + gratia + redditus + fuerit + et + in + ipsa + culpa + + + ds + dominus + + + in + eum + vindictam + dederit, + + + cop + conponant + + + + + + so + solidos + + + XX + + illi, + de + cuius + curtem + eum + tolit; + et + dixerit + si + denegat, + quod + pro + ipsam + culpa + in + eum + uindictam + non + + + dedissit + dedisset + + + , + prueat + singulum + sagramentum + ad + euangelia + et + sit + exosolutus + + : + . + +

+

+ + Si + quis + ille + post + quem + mancipius + alienus + fugierit, + et + noluerit + eum + post + secundam + aut + tertiam + + + contestation + contestationem + + + + + + + + reddere, + tunc + constrictus + restituat + ipsum + mancipium + et + alium + semilem + sub + extimationem + pretii + + + cop + conponant + + + + : + . + +

+

+ + De + curtem + regis + si + mancipius + cuiuscumque + in + curtem + + curt + curtem + + + regis + + + refugium + confugium + + + fecerit, + et + gastaldius + aut + actor + regis + ipsum + mancipium + post + secundam + aut + tertiam + contestationem + reddere + dilatauerit, + ita + + + iobemus + iubemus + + , + ut + reddat + ipsum + mancipium, + et + alium + semilem + de + suis + propriis + rebus + domino + + dm + domino + + + , + quem + dilatauerit, + reddere + cogatur. + et + si + ille + qui + de + + + curte + curte + + + regis + ipsum + in + gratia + receperit, + postea + pro + ipsa + culpa + in + eum + + e + eum + + + uindictam + dederit, + + + cop + conponant + + + in + curtem + regis, + unde + eum + tolit, + + + + so + solidos + + + XL + + . +

+

+ + De + ecclesia. + si + in + + + ecclesi + ecclesiam + + + aut + in + domum + secerdotis + mancipius + cuiuscumque + + + + + 77r + + confugium + fecerit + et + + + es + episcopus + + + aut + sacerdus, + qui + in + loco + coordinatus + praeest, + + eum + reddere + in + + + cratia + gratia + + + post + + + terti + tertiam + + + + + contestation + contestationem + + + dilatauerit, + ita + dicernimus + ut + reddat + ipsum + mancipium + et + alium + semilem + de + suis + propriis + rebus + ut + supra + detur. + et + si + in + + + cratia + gratia + + + redditus + fuerit + et + postea + quae + dominus + in + ipsum + uindictam + dederit + pro + ipsa + culpa + aut + se + edoniet, + ut + supra, + aut + sit + + + culpauelis + culpabilis + + + ecclesiae + ipsius + + + + so + solidos + + + XL + : + ita, + ut + per + actorem + regis + exegantur + et + in + sagrum + altarium, + ubi + iniuram + facta + est + + + cop + conponantur + + . +

+

+ + Si + servus + intra + prouincia + + in + fuga + uagatur + et + dominus + + ds + dominus + + + eum + inuenerit + et + seruus + ipse + fugiens + in + curtem + alienam, + et + + + ds + dominus + + + eius + insequens + eum + + + adprehinsus + adprehensus + + + fuerit, + non + reputetur + + + culpam + culpa + + + domini + + di + domini + + + pro + eo, + quod + in + curte + + + + + + alterius + + + fororem + furorem + + + in + seruum + suum + + su + suumi + + + habens + rem + suam + prehindere + uisus + est. + et + si + ille, + cuius + curtis + fuerit, + aut + aliquis + ex + hominibus + illius + mancipium + + mancipi + mancipium + + + ipsum + de + + + man + manum + + + + + tolerit + tulerit + + + aut + antesteterit, + + + null + nullum + + + penitus, + qui + seruum + sequitur, + in + curtem + ipsa + scandalum + faciat + + . + ; + + si + fecerit + qualiter + in + hoc + + + edict + edictum + + + legitur, + + + cop + conponant + + . + et + qui + seruum + antesteterit + aut + de + manum + tolerit, + in + ipsius + sit + periculum. + nam + si + + + casum + casu + + + facientem + + + contegerit + contigerit + + + mancipium + ipsum + mori + aut + alibi + transmegrare + + . + , + + ipse, + qui + eum + de + manu + + + di + domini + + + sui + tolerit, + restituat. + et + si + inuentus + fuerit, + ut + reddatur + non + cogatur + + + ds + dominus + + + post + + + tali + tale + + + fatigationem + eum + in + gratia + + + receperit + recipere + + , + nisi + uoluerit. +

+ + + + + 78r +

+ + Si + + + q + quis + + + + + mancipi + mancipium + + + fugacem + in + casa + sua + nesciente + domino + super + novem + noctes + habuerit, + et + contigerit + + + ips + ipsum + + + mancipium + aliquid + mali + penetrare, + aut + mori + aut + aberrare + ille, + + + q + qui + + + + + e + eum + + + suscepit + et + celavit + aut + mandare + neglexit, + reddat + ipsum + mancipium + aut + pretium + eius, + et + damnum + + . + , + + + quod + fecerit, + ipse + conponat, + + + q + qui + + + eum + post + se + habuit + + : + . + +

+

+ + Si. + mancipium + h + alienum + refugium + post + alium + fecerit, + id + est + in + fraida, + mox + mandet + + + do + domini + + + ipsius, + + + qu + quam + + + citius. + potuerit + + . + , + + aut + + + p + per + + + scriptum + aut + + + p + per + + + certo + homine + + . + , + + quatenus + eum + in + + + gr + gratia + + + + + recipiad + recipiat + + ; + et + si + noluerit + eum + recipere + et + dilateverit + et + contigerit + eum + alibi + translatare, + nulla + culpa + illi + sit, + + + q + qui + + + eum + prius + in + casa + sua + suscepit. + + + n + nam + + + + + q + qui + + + susceperit + + et + non + mandaverit + , + + + reddad + reddat + + + + + ips + ipsum + + + mancipium + et + damnum, + cui + fecerit + simul + et + + + hoperas + operas + + + + ; + . + +

+

+ + Si + + + q + quis + + + mancipium + sciens + fugacem + susceperit + aut + + + anon + anonam + + + dederit + aut + viam + ostenderit, + et + mancipius + ipse + fuga + lapsus + inantea + fugerit, + ipse + eum + perquirat, + + + q + qui + + + + + anon + anonam + + + dedit + aut + viam + ostendere + praesumpsit; + et + si + eum + non + invenerit, + reddat + pretium + mancipii, + simul + et + de + res, + quas + + + sec + secum + + + portaverit; + et + si + inventum + fuerit, + reddat + ipsum + et + operas + ; + . + +

+

+ + De + haistan, + id + est + furorem. + Si + quis + in + curtem + alienam + haistan, + id + est + irato + animo, + ingressus + fuerit + + + XX + vigenti + + + sol. + illi + conponat + cuius + curtis + fuerit. +

+

+ + De + hoberos, + id + est + curtis + ruptura. + mulier + curtis + rupturam + facere + non + potest + quod + est + hoberos; + absurdum + videtur + esse, + ut + mulier + liberaz, + aut + ancilla + . + , + + quasi + vir + + + c + cum + + + armis + vim + facere + possit + ; + . + +

+

+ + De + + + cliho + concilio + + + rusticanorum. + Si + servi, + id + est + concilius, + manu + armata + in + vico + intraverint + ad + malum + + + faciend + faciendum + + + . + , + + et + quicumque + liber + + + omo + homo + + + sub + regni + nostri + dicione + positus + + + c + cum + + + illis + in + capite + fuerit, + animae + suae + incurrat + periculum + fuerint + ex + eodem + concilio, + unusquisque + solidos + quadraginta + sit + culpabilis, + medietatem + regi + et + medietatem, + ut + supra. +

+

+ + De + rusticanorum + + + sedition + seditionem + + . + Si + per + quacumque + causa + homines + rusticani + se + collegerint, + id + est + concilios + et + seditionis + facere + presumpserint + et + cuicumque + se + anteposuerint + aut + mancipium + aut + peculium + da + manu + tullerint, + quod + de + casa + servi + sui + dominus + tollere + voluerit, + tunc + ille, + qui + in + caput + ex + ipsis + rusticis + fuerit + aut + occidatur + aut + redimat + animam + suam, + quantum + adpretiatus + fuerit; + et + unusquisque, + + + q + qui + + + in + ipsam + + + sedition + seditionem + + + cucurrerit + ad + malum + faciendum, + conponat + sol. + duodecim, + medietatem + regi + et + medietatem, + cui + iniuria + fecerit + aut + se + anteponere + presumpserit. + et + si + ille, + qui + rem + suam + quaerere + aut + exegere + videtur, + ab + ipsis + rusticis + feritas + aut + plagas + facta + habuerit: + sicut + superius + statutum + est + ei + + + cponatur + conponatur + + ; + + + n + nam + + + pro + praesumptione + tantum + poena + suprascripta + patiantur. + et + si + aliquis + ex + ipsis + rusticis + occisus + fuerit, + non + requiratur, + quia + ille, + qui + eum + occisit, + se + defendendum + et + res + suas + vindicandum + hoc + egit + ; + . + +

+ + + + + + + + 79r + +

+ + De + furta + et + pena + fenita. + si + quis + de + lignario + alterius + lignum + furaverit, + + + cop + conponant + + + illi, + cuius + lignarius + fuerit, + + + + so + solidos + + + sex + + ; + . + +

+

+ + si + quis + de + casa + + + erectam + erecta + + + lignum + + + quodleuit + quodlibet + + + aut + + + scdolam + scindolam + + + furauerit, + + + cop + conponant + + + + + + so + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + Si + quis + de + lignamen + adunatum + in + + + curtem + curte + + + aut + in + platea + ad + casam + faciendam + fura + uerit, + + + cop + conponant + + + + + + so + solidos + + + sex + + . + ; + + si + autem + in + silua + dispersum + fuerit + et + furaverit, + + + cop + conponat + + + in + actugild. +

+

+ + De + orto. + Si + quis + in + orto + alterius + introierit + aut + salierit + ad + furtum + faciendum, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + . + ; + + nam + si + post + suam + rem + ingreditur + et + damnum + non + fecerit, + non + sit + + + culpauelis + culpavilis + + . +

+

+ + De + + + idertzon + iderzun + + . + si + quis + sepem + alienam + ruperit, + id + est + + + idertzon + iderzun + + , + + + conp + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + de + axegias. + si + quis + axegias + + + + + + de + sepe, + id + est + axegiato, + una + aut + duas + + + tole + tulerit + + , + conponat + + solido + uno + . +

+

+ + De + sepe + stantaria. + si + quis + de + sepe + stantaria + facta + uimen + + + tolerit + tulerit + + + . + , + + + + cop + conponat + + + + + so + solidum + + + unum; + si + autem + + + pertiga + pertica + + + transuersaria + + + tolerit + tulerit + + , + conponat + + + solidus + solidos + + + + + tres + sex + + . +

+

+ + De + plouum. + si + quis + plouum + aut + aratrum + + + alieno + alienum + + + iniquo + animo + + + cappelauerit + capellaverit + + , + + + cop + conponant + + + + + + solidus + solidos + + + tres, + et + si + furauerit, + reddat + in + actogild + : + . + +

+

+ + De + tentinno. + Si + quis + tintinno + de + super + cauallo + aut + bouem + furauerit, + + + cop + conponant + + + + + + solidus + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + De + iugum. + Si + quis + + + iocum + iugum + + + furauerit, + conponat + + cop + conponat + + + + + + solidus + solidos + + + sex + + : + . + +

+ +

+ + De + sogas + : + . + + Si + quis + sogas + furauerit + de + bouis + iunctorios, + + + cop + conponat + + + + + + + so + solidos + + + sex + . + et + si + qualemcumque + rem + + + mediogrem + mediocrem + + , + unde + sex + + + + 80r + + + + so + solidi + + + aut + minus + in + hoc + edictum + sunt + iudicati: + si + fur + ipse + + + tentussuper + supertentus + + + fuerit, + non + sit + figangit, + nisi + tantum + + + cop + conponat + + , + sicut + constitutum + est + : + . + +

+

+ + De + uitem + uvarum. + Si + quis + uitem + expoliauerit, + id + est + aminicula + + + tolerit + tulerit + + + super + tres + aut + quattuor, + conponat + + + so + solidos + + + sex + : + . + +

+

+ + De + palo, + quod + est + carracio. + si + quis + palum + de + uite + + + tolerit + tulerit + + , + conponat + solidus + sex + : + . + +

+

+ + De + uite + incisam. + Si + quis + uitem + de + + + unam + una + + + + + fossam + fossa + + + asto + + + capelauerit + capellaverit + + , + conponat + + + + so + solido + + + I + + : + . + +

+

+ + De + trauicem + uitis. + si + quis + trauicem + de + uitem + inciderit, + + + cop + conponat + + + medio + + + so + solido + + + : + . + +

+

+ + De + ubas. + Si + quis + super + tres + uuas + de + uinea + alienam + + + tolerit + tulerit + + , + + + cop + conponat + + + + + so + solidos + + + sex + + . + ; + + nam + si + usque + tres + + + tolerit + tulerit + + , + nulla + sit + illi + culpa + : + . + +

+ + + + + +

+ + De + + + ambolatorias + ambulatorias + + . + Si + quis + + + pastori + pastoriam + + + de + + + cauallo + caballo + + + + + alien + alieno + + + tulerit + + tolerit + tulerit + + , + conponat + + + + so + solidos + + + sex + . + : + . + +

+

+ + De + capistro. + si + quis + capistrum + de + + + cauallo + caballo + + + + + tolerit + tulerit + + , + conponat + + + + solidus + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + De + retis. + si + quis + retes + alienas + aut + nassas + leaerit + aut + in + piscaria + aliena + + + piscis + pisces + + + + + tolerit + tulerit + + , + conponat + + + + so + solidos + + + + tres + . +

+

+ + De/ + + + arbores + arboribus + + . + Si + quis + rovore + aut + cerrum + seu + quercum, + quod + est + modola, + hisclo, + quod + est + fagia + infra + agrum + alienum + aut + culturam + seu + clausuram, + uicinos + ad + + + vicin + vicinum + + + inciderit, + + + cop + conponat + + + per + arborem + tremissis + duos + : + . + + nam + + + eterans + iterans + + + homo + si + propter + utilitatem + suam + foris + clausuram + + + capelauerit + capellaverit + + , + non + sit + + + culpauel + culpavilis + + . +

+

+ + Si + quis + castenea + noce + pero + aut + melum + inciderit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solido + + + uno + + : + . + +

+ + + + + 81r + + +

+ " + De + olivam. + si + quis + olivo + capelauerit + aut + + + socciserit + succiderit + + + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + III + + + : + . + +

+

+ + Si + homo + aut + quisleuit + peculius + in + sepe + alterius. + texta + cum + uimen + se + inpegerit. + et + mortuos + aut + aliquam + lesionem + passus + fuerit + . + , + + tunc + ille + qui + sepem + ipsam + fecit + et + caput + maiorem + aut + + + minor + minorem + + + de + uimen + foris + dimisit + . + , + + ipse + set + culpauelis + humicidii + aut + lesionis. +

+

+ + Si + cauallus + aut + quislibet + + quisleuit + quislibet + + + peculius + in + clausura + alterius + intus + saliendum + se + inpalauerit + . + , + + non + reddatur + ab + ipso, + cuius + + + sep + sepem + + + est + : + . + + et + si + ab + infra + in + foris + salierit + et + se + inpalauerit + . + , + + tunc + ille, + cuius + sepe + esse + inuenitur + eum + + + cop + conponat + + . + et + si + intra + ipsa + clausura + + + damn + damnum + + , + fecerit + + + cop + conponat + + + ei + + + cui + cuius + + + clausura + est + ; + . + +

+

+ + Si + quis + fossatum + circa + + + camp + campum + + + suum + fecerit: + + + + + + et + cauallus + aut + alter + peculius + ibidem + cecederit + aut + homo + + + peregritauerit + periclitaverit + + , + non + requiratur + ab + ipso + cuius + fossatum + inuenitur + esse, + quia + pro + salvationem + campi + sui + fecit, + + + n + nam + + + non + dolose + tractauit. + et + si + eum + occulte + cooperierit + et + damnum + si + factum + fuerit, + + + cop + conponatur + + + ab + ipso + qui + occulte + fecit + ; + . + +

+

+ + De + puteo. + si + aliquit + in + + + poteo + puteo + + + alterius + cecederit + et + mortuum + fuerit + aut + + + debilitat + debilitatum + + + fuerit, + non + requiratur, + cuius + + + poteus + puteus + + + est + quia + + + poteus + puteus + + + aquae + + + comunis + communis + + + omnium + utilitatis + inuenitur + esse. + : + . + +

+

+ + De + arma. + Si + quis + alii + armam + suam + simpliciter + prestauerit + et + ille + qui + acceperit, + aliquid + mali + + + c + cum + + + ipsam + fecerit + + . + , + + non + + + requiratur + reputetur + + + illi + culpa, + qui + prestetit, + sed + ei, + qui + malum + + + c + cum + + + ipsa + penetrauit + + + + + 82r + + et + e + contrario, + si + ille, + qui + prestetit, + consensum + ad + malum + fa + ciendum + habuit + collegas + illi + sit + ad + ipsum + malum + sanandum. +

+

+ + Si + quis + suam + auctoritatem + arma + alterius + tollere + presumpserit + et + malum + cum + + + eam + ea + + + fecerit + + . + , + + non + sit + illi + culpa, + cuius + arma + est + sed + illi, + qui + cum + + + eam + ea + + + malum + fecit + ; + . + +

+

+ + De + fera. + Si + qua + fera + ab + homine + plagata + fuerit + et + in + ipso + forore + + + homin + hominem + + + occiderit + aut + + + quodliuit + quodlibet + + + damnum + fecerit + + . + , + + tunc + ipse, + qui + plagauit, + + + ips + ipsum + + + homicidium + aut + damnum + + + cop + conponat + + + sub + ea + uidilicit + obseruatione, + ut + tamdiu + intellegatur + culpa + uenatoris, + + + quando + quamdiu + + + eam + secutus + fuerit + aut + canis + ipsius. + nam + si + ipsa + fera + postposuerit + et + se + ab + ea + turnauerit + + . + , + + posteaque + fera + ipsa + damnum + fecerit, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagauit + aut + incitauit. +

+ + + + + + +

+ + De + + + pedica + pediga + + . + si + in + pedica + aut + in + taliola + fera + tenta + fuerit + et + in + hominem + aut + in + piculium + damnum + fecerit, + ipse + + + cop + conponat + + , + qui + pedica + misit + + : + . + +

+

+ + Si + quis + super + fera + ab + alio + plagata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata, + + + eter + iter + + + suum + + + posponens + postponens + + , + uolens + eam + + + locari + lucrari + + , + super + ipsam + se + miserit, + et + ab + ipsam + plagatus + fuerit + aut + occisus, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagauit + aut + incitauit, + sed + suae + culpe + et + audaciae + repotit, + qui + cum + + + auctoritatem + auctoritate + + + + + lograndi + lucrandi + + + animo + se + super + eam + misit. + + : + . + +

+

+ + De + fera + inuenta + ab + alio + uulnerata. + Si + quis + fera + ab + alio + vulnerata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata + inuenerit, + aut + forsitan + mortua, + aut + ipse + occiderit + et + saluauerit + et + bono + animo + manefestauerit + + . + , + + + + leceat + liceat + + + eum + de + ipsa + fera + tollere + dextro + armo + cum + septem + + sept + septem + + + costas. +

+ + + + + 83r + +

+ + De + fera + celata. + si + quis + fera + ab + alio + plagata + aut + forsitan + mortua + inuenerit + et + celauerit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + illi, + qui + eam + plagavit + + : + . + +

+

+ + Quamdiu + fera + intellegatur + esse + uenatoris. + si + ceruus + aut + + + qualeuit + qualebit + + + fera + ab + alio + hominem + sagittata + fuerit, + tamdiu + illius + esse + intellegatur, + qui + eam + sagittauit, + usque + ad + aliam + talem + horam + diei + aut + noctis, + id + est + oras + XX + IIII, + quod + eam + posposuit + et + se + turnavit. + nam + qui + eam + post + transactas + predictas + + + oras + horas + + + inuenerit, + non + sit + culpauelis, + + + set + sed + + + habeat + sibi + ipsa + fera + + : + . + +

+

+ + De + ceruo + domestico. + si + quis + ceruum + domesticum, + qui + tempore + suo + rugire + solit, + fragiauerit, + conponat + + + dm + domino + + + eius + solidus + duodicem + + . + ; + + nam + si + furaverit, + in + + + actocild + actugild + + + reddat. +

+

+ + Si + quis + + + cerum + cervum + + + domesti + c + cum + + + + + + + alienum, + qui + non + rugierit, + intrigauerit, + conponat + + cop + conponat + + + + + dm + domino + + + eius + + + + so + solidos + + + + sex + ; + nam + si + eum + furauerit, + + + cop + conponat + + + reddat + in + actugild + + : + . + +

+

+ + De + aues + + + domestigas + domesticas + + + + : + . + + si + quis + acceptorem, + groua + aut. + + + cecinum + cicino + + + + + domesticum + domestico + + + + + alienum + alieno + + + intrigauerit, + sit + + + culpauelis + culpabiles + + + + so. + sex + . +

+

+ + De + apes. + si + quis + apes + de + apiculare + uas + cum + + + apis + apes + + + furauerit, + unum + aut + plures, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + XII + . +

+

+ + Si + quis + de + arbore + + + signatum + signato + + + in + silua + alterius + apes + tolerit, + + + cop + conponat + + + solidus + sex + + : + . + + nam + si + signatum + non + fuerit, + tunc, + quicumque + inuenerit, + iure + + + natural + naturale + + + habeat + sibi, + excepto + in + + + gagio + gahagio + + + regis + + : + ; + + et + si + contegerit + + + dm + dominum + + , + cuius + silua + est, + superuenerit, + tollat + mel, + et + amplius + culpa + non + requiratur + + ; + . + +

+

+ + De + + + aceptores + acceptoris + + . + si + quis + de + silua + alterius + + + aceptores + accepturis + + + tulerit + + : + , + + + + + + 84r + + excepto + + + gagio + gahagium + + + regis, + habeat + sibi. + nam + + n + nam + + + si + dominus + + ds + dominus + + + + + silues + selvae + + + superuenerit, + tollat + acceptoris, + et + amplius + culpa + adversus + eum + non + requirat. + et + de + gagio + hoc + iobemus + + . + : + + si + quis + de + + + gagio + gahagio + + + regis + tolerit + accepturis, + sit + + + culpauelis + culpabiles + + + + + + so + solid + + . + XIIX + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + de + arbore + + + signatum + to + + + in + silua + alterius + + + acceptores + accepture + + + de + nido + + + tolerit + tulerit + + , + + + conpp + conponat + + + + + + so + solido + + + + + : + . + +

+

+ + De + + + canes + canis + + + + + incidatus + incetatus + + . + si + quis + + + canes + canis + + + alienus + clamauerit + aut + + + incitauerit + incetaverit + + , + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + repotetur + illi + culpa, + cuius + canis + sunt, + sed + illi, + qui + eos + incitauit + + : + . + +

+

+ + De + homine + rabiosu. + si + peccatis + + + emenentibus + eminentibus + + + homo + rabiosus + aut + demoniaticus + factus + fuerit + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + ab + heredibus; + et + si + ipse + occisus + fuerit, + simili + modo + non + requiratur; + tantum + est, + ut + sine + culpa + non + occidatur + + ; + . + +

+ + + + + +

+ + Si + canis + aut + cauallus + aut + quislibit + peculius + rabiosus + factus + fuerit + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + a + domino + + d0 + domino + + , + et + qui + ipsum + occiderit, + simili + modo + non + requiratur, + ad + dm + ut + supra + + : + . + +

+

+ + De + quadrupedia, + si + in + hominem + aut + in + peculium + damnum + fecerit + ipse + cop + damnum + cui + fuerit + peculius + + : + . + +

+

+ + Si + caballus + cum + pede, + si + boues + cum + + + cornus + corno + + , + si + porcus + cum + dente + hominem + intrigauerit + aut + si + + + canes + canis + + + + + mordens + morderit + + , + excepto, + ut + supra, + si + rabiosus + fuerit + ipse + + + cop + conponat + + + homicidium + aut + damnum, + cuius + animalem + fuerit + + . + , + + cessante + in + hoc + + + capitolo + capitulo + + + faida, + id + quod + est + inimicitia, + quia + mutam + res + fecit, + nam + non + + + homenis + hominis + + + + + studio + studium + + + + : + . + +

+ + + + + 85r + +

+ + De + + + cauallo + caballo + + + + + prestito + praestito + + . + Si + quis + praestitum + aut + conductum + + + cauallum + caballum + + + aut + bouem + aut + canem + aut + + + quolibit + quolibet + + + peculium + animalem + habuerit + et, + dum + in + + + ipsum + ipso + + + + + beneficium + beneficio + + + aut + conducturam + et, + damnum + fecerit, + non + requiratur + proprio + + + do + domino + + , + + + set + sed + + + + + illi + ille + + , + qui + post + se + praestitum + post + se + habuit, + pse + humicidium + aut + damnum + conponat + + : + . + +

+

+ + Si + animales + alienus + + + animal + animalem + + + + occiderit + aut + intrigauerit, + id + est + boues + bovem + + bou + bovem + + + aut + + + quisleuit + quislibet + + + peculius, + tunc + + + ds + dominus + + , + qui + animalem + suum + + + intrigat + intrigatum + + + inuenerit + aut + forsitan + iam + marcitum + aut + minuatum + + . + , + + + + iubemus + iobemus + + + eum + signis + ut + consignet + ipsum + intrigatum + illi, + cuius + animale + eum + intrigauit, + ut + + + semiles + similem + + , + qualis + illa + dia + fuit + quando + fragiatus + est + + . + , + + recipiat + ab + ipso, + cuius + + + animale + animales + + + hoc + fecit. +

+ + + + + +

+ + De + cane + furato + si + quis + canem + furauerit, + sibi + nunum + reddat + + : + . + +

+

+ + Si + quis + se + uindicandum + se + occiserit + canem + alienum, + id + est + cum + + + spada + spata + + + aut + uirga + aut + cum + qualebit + arma + mano + tenendo, + non + ei + requiratur; + tantum + es, + ut + ipsa + uirga + + + talis + tales + + + inueniatur + esse, + ut + + + mediocres + mediocris + + + + + spada + spata + + . + nam + si + post + ipsum + iactauerit + et + eum + occiderit, + reddat + + + ferquidum + ferquido + + , + id + est + + + semilem + similem + + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + canem + alienum + + + noctem + nocte + + + + aut + in + diem + damnum + facientem + in + + + casam + casa + + + + + suam + sua + + + inuenerit, + si + eum + occiderit, + non + requiratur; + et + si + occisus + non + fuerit, + + + d + damnum + + + quod + fecerit, + + + ds + dominus + + + reddat + + : + . + +

+

+ + De + uacca + + + prignant + praegnante + + . + si + quis + percusserit + uacca + + + prignantem + pregnantem + + + et + + + aburt + avortum + + + + + auerit + fecirit + + , + + + cop + conponat + + + tremisse + uno. + et + si + mortua + fuerit, + + + + + 86r + + reddat + eam, + qualiter + + + adpretiata + adpraetiata + + + fuerit, + simul + et + pecus + + : + . + +

+

+ + De + equa + prignante + si + quis + percusserit + equa + + + prignante + praegnante + + + et + + + abortum + avortum + + + fecerit, + + + cop + conponat + + + solidum + + so + solidum + + + unum; + et + si + mortua + fuerit, + redat + eam, + simul + et + pecus + + : + , + + ut + supra. +

+

+ + De + ancilla + praegnante + + prignante + praegnante + + + + : + . + + si + quis + percusserit + ancillam + gravida + et + auortum + + + fecerit + fecirit + + , + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + tres + . + si + autem + ex + ipsa + percussura + mortua + fuerit + + : + , + + conponat + eam, + simul + et + quod + in + utero + eius + + + mortuos + mortuum + + + est + + : + . + +

+

+ + De + animale + excoriato. + si + quis + + + lopus + lupus + + + animalem + alienum + cuiuscumque + occiderit + et + aliqui + eum + nesciente + + + dm + domino + + + + + excoriauerit + excortecaverit + + + et + celauerit + et + + + p + per + + + proditorem + + + invent + inventum + + + fuerit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + duodicem + . +

+

+ + Si + in + + + flumen + flumine + + + animal + + + + + + + + mortuum + mortuus + + + fuerit + aut + ubicumque, + et + ab + alio + homine + cuius + non + + + fuit + fuerit + + , + eum + + + excoria + excoriatus + + + + + uerit + fuerit + + : + quieum + excoriavit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + XII + + + : + . + +

+

+ + De + caballo + plagato. + si + quis + + + cauallum + caballum + + + alienum + aurem + aut + oculum + excusserit + aut + + + aliq + aliquam + + + lesionem + corporis + fecerit + recepiat + ipsum, + qui + + + lesus + laesus + + + factus + est, + et + reddat + ei + ferquido + id + est + + + semilem + similem + + + + : + . + +

+

+ + De + coda + caballi + si + quis + cauallum + alienum + coda + + + cappelauerit + cappellaverit + + , + id + est + seta + tantum + conponat + + + solidus + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + Si + quis + caballum + alienum + + + placauerit + plagaverit + + + aut + aliqua + + + lesion + lesionem + + + feceri + + . + , + + tunc + + + ds + dominus + + + illius + caualli + retradat + cauallum + ipsum + + + illius + illi + + + homini + + homenis + homini + + , + qui + ei + lesionem + fecit + et + ipse + eum + sa + + + nit + net + + ; + et + + + du + dum + + + + + ipso + ipsum + + + sanare + potuerit, + dit + illi + + + suo + suum + + + + + proprio + proprium + + + + + cauallo + cavallum + + , + qualiter + usque + + + + + 87r + + suam + faciat + utilitatem. + et + si + cauallus, + qui + lesus + + + fuet + fuit + + , + ad + + + pristin + pristinam + + + redierit + sanitatem, + reddat + ipsum + proprio + + + do + domino + + + + : + ; + + si + autem + ex + ipsa + lesionem + mortuos + fuerit + reddat + + + ali + alium + + + + + semilem + similem + + . + Et + si + contegerit, + ipse + cauallus + qui + pigneratus + est, + post + + + ips + ipsum + + + moriatur, + tunc + satisfaciat + ille, + qui + eum + pigneratum + habuit, + si + pulsatus + fuerit, + quia + non + per + illius + + + neglecto + neglectum + + + mortuos + fuet; + postea + nulla + sit + repetitio + + : + . + +

+

+ + Si + quis + cauallum + alienum + + + ascederit + ascenderit + + + et + infra + + + proucia + vicinia + + + tantum + + + caualegauerit + cavallicaverit + + , + id + est + prope + ipsum + uicum, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + II + + + : + ; + + nam + si + inantea + eum + + + caualecare + caballicare + + + presumpserit + et + + + dm + dominum + + + non + rogauerit, + in + actogild + reddat + + : + . + +

+

+ + De + disfigurato + + + caual + cavallo + + . + si + quis + cauallum + alienum + preserit + + + + + + + ipsumque + disfigrauerit + aut + et + + + cercinauerit + circinaverit + + , + + + furto + furti + + + + + pena + poena + + + sit + + + culpauelis + culpabilis + + , + id + est + in + actogild, + sibi + + + non + nonum + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + cavallum + alienum + + aut + + + quisleuit + quodlibet + + + + + pegulius + peculium + + . + credens + suum + + + preserit + praeserit + + + et + + + dm + dominus + + + + + proprium + proprius + + + + + e + eum + + + cognouerit + calomniaque + generare + uoluerit + ita + decernimus, + ut + + + preueat + prebeat + + + + + sagramentu + sacramentum + + + illi + qui + + + e + eum + + + tenuit: + quia + non + asto + animo + nec + aliqua + causa + facientem + eum + + + presit + praesisset + + , + sed + + + crededit + credidit + + + + + suum + suus + + + + + fuissit + fuisset + + : + sit + exolutus + absolutus + a + culpa + furti, + et + reddat + cauallum + proprio + + + do + domino + + + inlesus + si + autem + non + + + presumpserit + praesumpserit + + + iurare, + reddat + eum + in + actogild; + quia + postquam + cognouit, + quod + suus + + presumpserit + praesumpserit + + + non + fuit, + mox + debuit + proprio + + + do + domino + + + + + innotiscere + innotescere + + + : + . + + nam + si + + + e + eum + + , + postquam + + + cognouerit + cognovit + + , + quod + + + suos + suus + + + + + + + + 88r + + non + fuit, + + + ascinderit + ascenderit + + , + sit + + + culpauelis + culpabilis + + , + ut + supra, + + solidus + duo + + : + . + +

+

+ + De + piculio + in + + + damno + damnum + + + inuento. + si + quis + + + cauallum + caballum + + + + + alien + alienum + + + aut + + + quoliuit + quodlibet + + + peculium + damnum + facientem + invenerit + ipsumque + in + curtem + in + clauserit, + et + non + uenerit + certus + + + ds + dominus + + , + qui + eum + cognuscat: + tunc + ille, + qui + eum + in + damnum + inuenit, + ducat + eum + ad + iudicem + qui + in + loco + ordinatus + est + aut + certe + ante + ecclesia + in + conuento + usque + + + quartam + quarta + + + et + + + quintam + quinta + + + uicem, + et + omnib + uocem + praeconia + + quintam + quinta + + + + + innotiscat + innotescat + + , + quia + + + cauallum + caballum + + + invenit. + et + si + non + uenerit, + qui + eum + cognuscat, + + + iouemus + iubemus + + , + ut + ille, + qui + eum + inuenit, + + + caualecit + caballicet + + + et + costodiat + eum + tamquam + suum + proprium. + Eet + si + mortuus + fuerit, + signa + de + ipso + corio + conservit + : + , + + + + + + + + + + et + ut + + , + cum + uenerit + certus + + + ds + dominus + + , + habeat, + quod + ei + + + ostenderit + ostenderet + + . + nam + si + ista + neglexerit + + ostenderit + ostenderet + + + et + inuentum + fuerit, + sibi + nonum + eum + reddat, + et + si + hoc + ista + cautela + obseruauerit, + sit + erit + + + exolutus + absolutus + + + a + + + calomnia + calumnia + + + + : + . + +

+

+ + De + piculio + asto + in + damno + misso. + si + quis + + + cauallos + caballus + + + aut + armenta + asto + animo + in + messem + alienam + aut + in + prato + uel + in + + + quoleuit + quolibet + + + damnum + miserit, + + + cop + conponat + + + + + p + per + + + caput + + + + so + solidum + + + unum + , + excepto + + + damn + damnum + + , + sicut + arbitratum + fuerit + et + loci + + + cosueto + consuetudo + + + est/, + sic + tamen; + si + pastor + + + no + non + + + ausauerit + iurare, + quod + asto + animo + non + + + misissit + misisset + + ; + si + iurauerit, + sit + exsolutus + a + culpa + + : + , + + tamen + damnum + autem + conponat + + : + . + +

+

+ + Si + quis + + + porco + porcus + + + aut + pecora + asto + animo + in + damnum + alterius + + + + + + 89r + + miserit + et + + + si + se + + + non + ausauerit + + + iurare + eduniare + + + , + conponat + + solido + + + unum + uno + + + , + excepto + damno + + : + . + +

+

+ + Si + quis + peculium + de + damnum + ad + clausuram + minauerit + + et + ille, + + + cui + cuius + + + peculius + est, + ei + antesteterit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidum + + + unum + + , + excepto + + + damnum + damno + + , + ut + + + arbitrat + arbitratum + + + fuerit. + et + si + in + curtem + + + permenaurit + perminaverit + + , + tunc + ille, + cuius + peculius + est, + + + rogit + roget + + + eum, + ut + ei + reddatur; + sic + tamen, + ut + dit + pignus + per + ultimum + valente + + + seliquas + siliquas + + + tres + aut + certe + fideiussorem + sub + tali + + + titulum + titulo + + , + ut + damnum, + quod + arbitratum + fuerit, + + + cop + conponatur + + , + aut + + + fauola + fabula + + , + + + quad + quae + + + inter + uicinus + est. + et + si + pignus + + + + suscepere + suscipere + + + noluerit + et + + + unam + una + + + + + noctem + nocte + + + peculium + pos + se + tenuerit + + + cop + conponat + + + + + + so + solido + + + uno + . + et + si + ille, + cuius + peculius + est, + + + tenens + tenens + + + duritiam + cordis + + + eum + eum + + + liberare + dispexerit + + : + , + + + + + + + + tunc + habeat + eum + ille, + qui + in + damnum + inuenit, + nouem + noctis; + + + tant + tantum + + + aqua + ei + dit + et + de + damnum + in + hoc + sibi + sit + + + contemptus + contentus + + , + eo + quod + nouem + noctis + + + ipsum + ipsu + + + peculium + tenuit. + Eet + si + ex + ipso + + ipsum + ipsu + + + + + peculi + peculio + + + aliquid + mortuum + fuerit, + neglegentiae + suae + repotit, + qui + dispignerare + neglexit + + : + . + +

+

+ + Si + hominem + + + eterantem + iterantem + + + + + cauallus + caballus + + + aut + + + quisleuit + quislibet + + + peculius + secutus + fuerit + et + ille, + + + qu + quem + + + sequitur, + in + ligamen + aut + in + clausura + eum + miserit, + ipse + eum + saluum + + + faciat + faciat + + , + sicut + supra + constitutum + est, + ut + ueniente + proprio + + + do + domino + + + restituat + + : + . + + nam + si + sequere + + + cepit + coepit + + + se + de + uia + turnauit, + nulla + + + sit + sit + + + culpa + illi, + quem + sequere + + + cepit + coepit + + + + : + . + +

+ + + + + 90r + +

+ + Si + quis + ab + alio + homine + rogatus + fuerit + + + cauall + caballum + + + aut + + + quoliuit + quolibet + + + peculium + querere + signaque + ei + dictauerit, + et + ille + + + forsitan + forsan + + , + qui + rogatus + est, + + + cauallum + caballum + + + alienum + aut + peculium + + + p + per + + + errorem + + + preserit + praeserit + + ; + et + si + uenerit + proprius + + + ds + dominus + + + et + + + calomnia + calumniam + + + generare + uoluerit, + ita + prospeximus, + ut + ille, + qui + eum + per + errorem + tenuit, + + + preueat + praebeat + + + sacramentum + + . + : + + quia + crededit + ipsum + esse, + unde + + + rocatus + rogatus + + + + + fuerat + fuerit + + + + . + ; + + tunc + reddat + + + cauallus + caballum + + + et + amplius + non + + + calomnia + calumnietur + + , + non + generetur + si + eum + male + non + tractauerit. + et + si + non + uenerit + proprius + + + ds + dominus + + , + reddat + eum + illi, + de + quem + ipsum + + + tolit + tulit + + , + ut + ipse + iterum + iuxta + legem, + sicut + supra + decretum + est, + conservit + + : + . + +

+ + + + + +

+ + De + porcus, + si + in + isca + alterius + + + pauerent + paverint + + + et + inuenti + + + fuerent + fuerint + + + + . + , + + si + minus + sunt + de + decim, + non + occidatur + neque + unus + ex + ipsis; + sed + ille, + qui + eos + inuenerit, + teneat + unum + ex + ipsis, + et + habeat + + + salv + salvum + + , + et + + + cop + conponatur + + + ei + per + porco + + + seliquas + siliquas + + + tres + + : + . + + nam + + + s i + si + + + + + supra + super + + + + + fuerent + fuerint + + + de + + + decem + decim + + + et + usque + ad + + + decem + decim + + , + occidatur + un + + + mediocrem + mediocris + + + et + non + requiratur + + . + ; + + nisi + si + minus + fuerint + de + + + decem + decim + + + et + occiderit, + + + reddatur + reddat + + + ferquido + + : + , + + id + est + similem. +

+

+ + Si + quis + in + pratum + porcus + fossas + + + + facientem + facientes + + + inuenerit + unum + aut + plures + invenerit, + occidatur + et + + + unum + unus + + + tantum + et + + + + non + + + requiratur + + : + . + +

+

+ + De + uerre. + si + quis + uerrem + alienum + furauerit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + duodicem + . + + + ipsum + ipse + + + dicitur + sonorpair, + qui + + + omnes + omnis + + + alios + uerres + + + + 91r + + in + + + gregis + grege + + + battit + et + uincit. + tamen + in + + + unam + uno + + + + + gregem + grege + + , + quamuis + multitudo + porcorum + fuerit, + unus + copotetur + sonorpair + + . + ; + + + nam + si + minor + grex + de + trigenta + capetum + + . + ; + + + fuerit, + non + repotetur + sonorpair, + nisi + si + + + XXX + triginta + + + aut + + + sup + super + + + + + fuerent + fuerint + + . + et + si + in + damnum + ipse + sonorpair + occisus + fuerit, + aut + + + semilem + similem + + + aut + meliorem + ipse, + qui + occiderit, + restituat, + et + + + damn + damnum + + + ei + + + cop + conponatur + + . + nam + si + alii + uerres + aut + porci + furati + + + fuerent + fuerint + + , + in + actogild + reddatur. +

+

+ + De + porcario + battudo + : + . + + si + quis + porcario + de + homine + libero + battederit, + ipse, + qui + de + + + curtem + curte + + + ipsius + exit, + nam + non + de + casa + + + massari + massarii + + , + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + XX + vigenti + + + . + + + tant + tantum + + + est, + ut + porcarius + ipse + ferita + prius + non + faciat + aut + + + scandal + scandalum + + + + + + + + + + + comittat + committat + + + . + ; + + nam + si + fecerit + plagas + aut + feritas, + + + arbitretur + arbitrentur + + + et + + + cop + conponantur + + . +

+

+ + Si + duo + porcarii + inter + se + + + battederent + battederint + + + aut + scandalum + + + comiserent + commiserint + + , + plagas + aut + feritas + conponatur; + nam + alia + culpa + non + requiratur. +

+

+ + De + campo + alieno + arato. + si + quis + campum + alienum + arauerit, + sciens + non + suum, + aut + + + semente + sementem + + + spargere + presumpserit, + perdat + opera + et + frugis, + et + ille, + qui + campum + suum + + + conprouaberit + conprobaverit + + , + habeat + + + frugis + fruges + + + : + . + +

+

+ + De + campo + exarato + : + . + + si + quis + exarauerit + + + camp + campum + + + alienum + seminatum + et + + + su + sum + + + non + potuerit + prouare, + + + alio + aliud + + + + + ttum + tantum + + + + + frugis + fruges + + , + quod + + + de uastauit + devastavit + + , + proprio + + + do + domino + + + reddat, + et + pro + + + incaut + incautam + + + + + presumption + presumptionem + + + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + : + . + +

+ + + + + 92r + +

+ + De + prato + secato + aut + exarato. + si + quis + pratum + + + alien + alienum + + + segauerit + aut + exarauerit, + et + fenum + reddat + et + pro + inlecita + + + presptione + presumptione + + + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + Si + quis + campum + + + alien + alienum + + + asto + + + c + cum + + + + + piculium + peculio + + + + + suum + suo + + + delierit + aut + spicas + manibus + euellerit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + : + . + +

+

+ + Nulli + sit + licentia + iteran + + etertibus + iterantibus + + + erba + negare, + excepto + prato + intacto + tempore + suo + aut + messem. + post + fenum + + + aut + autem + + + au + + + frugis + fruges + + + + + collectus + collectas + + + tantum + uindicit, + cuius + terra + est, + quantum + cum + + + clausuram + clausura + + + + + suam + sua + + + potest + + + defdere + defenndee + + . + nam + si + cauallus + iter + facientibus + de + stupla + aut + de + ipsa + pascua, + ubi + alia + peculia + pascent, + mouere + presumpserit, + in + actogild + + + + + + ipsus + cauallus + + + cop + conponat + + + pro + eo, + quod + ipsos + de + aruo + campo, + quod + est + + + fonsaccri + fornaccar + + , + mouere + presumpsit + : + . + +

+

+ + De + sacramentis. + si + qualiscumque + causa + inter + homines + liberos, + euenerit + et + sacramentum + dandum + + + fuerent + fuerit + + , + si + usque + ad + uigenti + + + so + solidos + + + fuerit + causa + ipsa + aut + amplius, + ad + euangelia + + + sa + sancta + + + + + iurare + iurit + + + cum + XII + aidos + suos, + id + est + sacramentales, + ita, + ut + sex + illi + nominentur + ab + illo, + qui + pulsat, + et + septimus + sit + ille, + qui + pulsauerit, + et + quinque + quales + uoluerit + liberos + ut + sint + duodicem. + quod + si + minor + fuerit + causa + de + uigenti + + + so + solidis + + + usque + ad + duodicem, + sibi + sextus + iurit + ad + arma + sacrata; + tres + ei + nominit, + qui + pulsat, + et + duos + liberos + sibi + elegat, + + + + + 93r + + qui + pulsatur, + + + qalis + quales + + + uoluerit; + et + sextus + sit + ipse. + et + si + minor + fuerit + causa + de + duodicem + + + so + solidis + + , + sibi + tertius + iurit + ad + arma; + unum + ei + nominit + et + alium + sibi + querat + et + tertius + sit + ipse. +

+

+ + De + + + uuadia + wadia + + + et + + + fideiussor + fideiussorem + + + : + . + + si + quis + alii + + + uuadia + wadia + + + et + fideiussorem + de + + + sacrament + sacramentum + + + dederit, + per + omnia, + quod + per + + + uuadia + wadia + + + + + oblegauit + obligavit + + , + adinpleat. + et + ille, + qui + pulsat + et + + + uuadia + wadia + + + + + suscepit + suscipit + + , + proximiores + sacramentales + qui + nascendo + sunt, + + + deueat + debeat + + + nominare + . + : + + + + tant + tantum + + + est + excepto + + + illum + illo + + , + qui + + + grau + gravem + + + + + inimicitia + inimicitiam + + + cum + + + ipsum + ipso + + , + qui + pulsat, + + + comissa + commissam + + + + + habit + habet + + , + id + est + si + ei + qui + plaga + ei + fecit, + aut + in + + + morte + mortem + + + + + consiliauit + consensit + + + + . + , + + aut + res + sus + alii + thingauit: + ipse + non + potest + esse + + + sagramentales + sacramentales + + , + quamuis + proximus + sit, + eo + quod + inimicus + aut + extraneus + inuenitur + esse + : + . + +

+ + + + + +

+ + Si + quis + alii + pro + quacumque + causa + + + uuadia + wadia + + + et + + + fidiiussore + fideiussorem + + + de + sacramento + + + deterit + dederit + + , + dit + ei + + + spacium + spatium + + + usque + ad + in + duodecim + noctis + ad + ipsum + sacramentum + dandum; + et + si + forsan + propter + + + egritudinem + aegritudinem + + + aut + + + aliam + alia + + + + + causam + causa + + + + + supervenientibus + supervenientem + + + in + + + presente + predictum + + + constitutum + non + potuerit + iurare, + suspendatur + causam + usque + ad + alias + + + XII + doudecim + + . + noctis. + + + et + et + + + si + nec + tunc + conpleuerit + et + totum + annum + unum + uolontariae + dilatauerit + et + sacramentum + non + dederit, + tunc + rem + ipsa, + munde + agitur, + amittat, + et + ille + + + adquerat + adquirat + + , + qui + + + uuadia + wadia + + + scepit. + et + contrario: + si + + + lle + ille + + , + qui + + + uuadia + wadia + + + susceperit, + dilatauerit + sacramentum + audire + et + + + anno + annum + + + + + + + 94r + + + + toto + totum + + + protraxerit, + post + + + transacto + transacti + + + anno + spatium. + nulla + sit + in + + + postew.ra + posterum + + + habeat + + + fagundi + facundiam + + + de + ipsam + rem + loquendi; + sed + ille + qui + paratus + fuit + sacramentum + dare, + firmiter + + + possedere + possedeat + + + : + . + +

+

+ + Si + post + + + sacrament + sacramentum + + + iudicatum + aliquis + moriatur. + + + si + Si + + + contegerit + homini + post + datum + fideiussorem + de + sacramentum + et + sacramentalis + nominatus + mori, + et + filius + demiserit, + posteaque + ille, + qui + causam + quaerit, + pulsauerit + filius + dicendo: + quia + + + quidquid + quicquid + + + pater + per + + + uuadia + wadia + + + et + fideiussorem + obligauit, + filius + conplere + debent + tunc + necesse + est + + + filus + filius + + + quamuis + uirtutem + minorem + habeant + a + patre + aut + per + + + sagramentum + sacramentum + + + negare, + quod + pater + eorum + non + promisissit, + aut + certe, + quod + pater + eorum + + + spopondit + spondedit + + , + + + adinpleat + adinpleant + + . + + + et + Et + + + si + aliquis + de + ipsos + + + + + + sacramentalis + + + mortuos + mortuus + + + fuerit + potestatem + habeat + ille, + qui + pulsat, + in + locum + mortui + alium + similem + nominare + de + + + proximos + proximus + + + + + legetimos + legitimus + + + aut + de + + + natos + natus + + + aut + de + gamahalos, + id + est + + + confamolatus + confabulatus + + . + + + et + Et + + + si + dixerit, + qui + pulsat, + quod + sacramentum + ruptum + fuissit, + + + preueat + praebeat + + + + + sagramentum + sacramentum + + + qui + negat, + si + + + aus us + ausus + + + fuerit: + quia + neque + + + pater + patris + + + neque + ipsius + + + sagrament + sacramentum + + + ruptus + + + con + non + + + fuissit; + postea + iurit, + sicut + supra + + + constitum + constitutum + + + est. +

+

+ + De + sacramentum + ruptum. + + + sacramentum + Sacramentum + + + tunc + intellegitur + ruptum, + quando + presentes + + + sacrasa + sacrosanta + + + euangelia + aut + arma + sacrata + ipse, + qui + pulsatur, + cum + + + sacramentales + sacramentalis + + + suos + + + coniunxerit + coniuncxerit + + + et + non + ausauerit + iurare + aut + ipse + aut + aliquis + de + + + sacramentalibus + sacramentales + + + + + suis + suos + + + + + si + se + + + subtraxerit: + + + + + + 95r + + tunc + intellegitur + + + sagrament + sacramentum + + + ruptum + : + . + +

+

+ + De + eo, + qui + prius + manefestauerit + et + + + sagramentum + sacramentum + + + promittit. + + + si + Si + + + pro + quacumque + culpa + homo + pulsatus + fuerit + ab + alio + et + negauerit, + + + leceat + liceat + + + eum + se + + + edoniare + eduniare + + + secundum + legem + et + secundum + + + qualem + qualitatem + + + causae + : + . + + + + si + Si + + + + + aut + autem + + + + + manefestauerit + manifestaverit + + + se + + + fecisse + fecissit + + , + + + cop + conponat + + + secundum + qualiter + quod + in + hoc + edictum + legitur + + : + . + + + + nam + Nam + + + nulli + + + liceat + liceat + + , + postquam + prius + manefestauerit, + postea + per + + + sagramentum + sacramentum + + + negare, + quod + non + sit + + + culpauelis + colpabiles + + , + postquam + ipse + se + + + culpauilem + culpabilem + + + adsignat + : + . + + + + quia + Quia + + + + + multos + multus + + + cognouimus + in + regno + nostro + tales + + + prouas + pravas + + + opponentes + intentiones; + + + hec + haec + + + nos + mouerunt + + + presentes + presentem + + + corregere + legem + et + ad + meliorem + statum + reuocare + : + . + +

+ + + + + +

+ + Dve + + + deuitum + debitum + + + patris + mor.tui: + + + si + Si + + + quis + post + mortem + patris + filium + de + + + deuitum + debitum + + + appellauerit, + quod + pater + debitor + fuissit, + et + filius + negaverit + + : + , + + ita + dicernimus + ut + + + preueat + praebeat + + + filius + sacramentum + secundum + qualitatem + pecuniae, + unde + pulsatur + + : + , + + quod + pater + ipsius + ei + de + bitor + non + fuissit; + aut + per + pugna + + + defendere + defendat + + , + si + potuerit + + : + . + +

+

+ + Si + aliqua + inter + creditorem + et + + + deuitorem + debiturem + + + atque + + + fidiiussorem + fideiussurem + + + surrexerit + intentio + : + , + + et + dixerit + creditor. + " + + quia + Quia + + + in + + + tali + tale + + + + + pretexto + praetexto + + + + + uuadia + wadia + + + suscepi" + et + fideiusso + negauerit + . + , + + non + est + causa + + + fidiiussori + fideiussori + + + + + sagramentum + sacramentum + + + + + preueri + prevere + + + . + ; + + nisi + + + deuitor + debitur + + + singolus + satisfaciat + aut + ad + euangelia + aut + ad + arma: + + + + + 96r + + "quia + in + + + tali + tale + + + capitulo + nec + + + uuadia + wadia + + + dedi + nec + fideiussore + posui" + + : + . + +

+

+ + De + + + uuaregang + waregang + + . + + + omnes + Omnes + + + + + uuaregang + waregang + + , + qui + de + exteras + + + finis + fines + + + in + regni + nostri + finibus + + + aduenerit + advenerint + + + + + sequens + seque + + + sub + + + scutum + scuto + + + + + potentiae + potestatis + + . + + + + nostres + nostrae + + + subdederint, + legibus + + + ns + nostris + + + langobardorum + uiuere + + + deueant + debeant + + + . + , + + nisi + si + aliam + legem + ad + pietatem + nostram + + + meruerent + meruerint + + + : + . + + + + si + Si + + + filius + legetimus + non + + + habuerit + habuerint + + + . + , + + non + heredes + eorum + existant + sicut + et + filii + langobardorum; + si + filius + legetimus + non + habuerint, + non + sit + + + illi + illis + + + potestas + absque + + + iussion + iussionem + + + regis + res + suas + cuicumque + + + thgare + thingare + + + aut + per + + + quodlibit + quolibet + + + + + titu + titulo + + + alienare. +

+

+ + De + + + camphionibus + camfionibus + + . + + + nullus + Nullus + + + camphio + presumat, + quando + ad + pugnando + contra + + + alio + alium + + + uadit + . + , + + herbas, + quod + ad + maleficias + pertenit, + super + se + habere: + nec + alias + tales + + + semelis + similes + + + res, + nisi + tantum + arma + sua, + + + que + quae + + + conuenit. + + + + + + + + + et + Et + + + si + suspicio + fuerit, + quod + eas + occulte + + + h abeat + habeat + + , + inquiratur + ad + iudicem, + et + si + inuenta + super + + + e + eum + + + fuerit, + evellantur + et + iactentur + . + + et + Et + + + post + istam + inquisitionem + tendat + manum + ipse + + + camphio + camfio + + + in + manum + + + parentis + parenteso + + + aut + conliberti + + + saut + sui + + ; + ante + + + iudicem + iudice + + + satisfaciens. + dicat, + quod + nullam + talem + rem, + quod + ad + maleficiam + pertenit + super + se + habeat; + tunc + uadat + ad + certamen + + : + . + +

+

+ + De + causas + regales. + Omnes + uero + regales + causas, + quae + ad + manum + regis + + + pertenitun + perteneunt + + , + unde + conpositio + expectatur + aut + culpa + queritur, + + + dupliceter + dupliceter + + + secundum + antiquam + + + consuitutinem + consuitudinem + + + + + cop + conpunantur + + ; + excepto + + + mundio + mundium + + + de + + + mulieris + liberas + + + aut + + + morh + mordh + + + aut + alias, + que + + + semelis + similes + + + sunt, + + + + + 97r + + unde + + + dcccc + noningenti + + + + + so + solidi + + + + + iudicatur + iudicantur + + + + . + , + + quas + in + suum + uigorem + constituimus + permanere. + + + reliquas + Reliquas + + + uero + + + omnes + omnis + + , + ut + + + predixemus + praediximus + + , + in + + + dubblum + duplum + + + exegantur. +

+

+ + Si + seruus + regis + + + morh + mordh + + + fecerit, + ita + + + decreuimus + decernimus + + + + . + , + + ut + + + conponat + conponatur + + + ipsa + persona, + sicut + adpraetiatus + fuerit, + et + seruus + ipse + super + fossam + ipsi + mortui + adpendatur, + ut + et + in + eum + uindicta + detur, + et + sit + causa + + + finita + supita + + . +

+

+ + De + alias + + + u ero + vero + + + causas, + unde + liberi + aut + et + serui + + + alienorum + aliorum + + + hominum. + + + + dcccc + nuningentos + + + + + so + solidos + + + + fiunt + + + culpauelis + culpabiles + + , + id + + + es + est + + : + de + muliere + libera, + si + + + uiaan + viam + + + + + antesterit + antesteterit + + + aut + iniuriam + fecerit, + seu + de + + + gregis + greges + + , + equarum + aut + porcorum + pigneratos, + uel + reliquas + quae + + + semelis + similes + + + sunt + . + , + + unde, + ut + et + prefati + sumus, + + + + dcccc + nuningentos + + + + + so + solidos + + + + queruntur + . + , + + de + quas + supra + + + + + + + in + hoc + edictum + constituimus: + seruus + regis + + + i + si + + + fecerit, + anime + + + suae + sue + + + incurrat + periculum + et + + + + dcccc + nongenti + + + + + so + solidi + + + + non + requiratur + ad + + + curt + curtem + + + regis. +

+

+ + Si + seruus + regis + + + furt + furtum + + + fecerit, + reddat + in + actogild, + et + non + sit + + + figang + fegangi + + + : + . + +

+

+ + Si + seruus + + + regi + regis + + + hoberus + aut + + + uuacuor + wecvorin + + + seu + + + marahuuorf + marahvorf + + . + aut + qualibit + alia + culpa + minorem + fecerit + . + , + + ita + + + cop + conponat + + , + sicut + aliorum + exercitalium, + quae + supra + decreta + sunt, + + + cop + conponuntur + + + : + . + +

+

+ + De + sculdhais + . + . + + + + si + Si + + + quis + sculdhais + aut + actorem + regis + occiderit + utilitatem + regis + facientem, + + + pretietur + adpretietur + + + pro + libero + hominem, + sicut + in + + + h oc + hoc + + + edictum + legitur + . + , + + et + parentibus + + + legetimos + legitimis + + + + + copr + conponatur + + + . + , + + excepto + in + curtem + regis + + + cop + conponat + + , + qui + eum + occiderit, + + + + so + solidos + + + octugenta + + : + . + + + + + + 98r + + + + et + Et + + + si + battutus + fuerit + aut + legatus, + similiter + + + cop + conponatur + + + pro + liberum + hominem + aut + secundum + nationem + suam, + qu + sicut + in + hoc + edictum + + + constitut + constitutum + + + est + . + ; + + excepto + in + curtem + regis + pro + culpa + + + + so + solidos + + + octugenta + + : + . + +

+

+ + Si + gastaldius + aut + quicumque. + actor + regis + post + + + suscepta + susceptas + + + aut + commissas + ad + gobernandum + + + curtis + curtes + + + regis. + et + causas + regias + si + + + aliquit + aliquid + + + per + + + thinx + gairethinx + + , + id + est + donationem, + ab + alio + + + quemque + quocumque + + + factam + conquesierit, + sit + illi + stabilem, + si + per + preceptionem + indulgentiae + regis + in + + + e + eum + + + fuerit + confirmatum. + + + alioquin + Alioquin + + : + quidquid, + ut + + + predictum + predictum + + + est, + post + + + suscepta + susceptam + + + administrationem + per + gairethinx + + + adquiratet + adquesierit + + , + hoc + totum + + + regis + regi + + + adquirat + et + non + + + suum + suo + + + + + proprium + proprio + + + nomine + uindicet + + + + + + + nec + ipse, + nec + heredis + ipsius. +

+

+ + Nullus + presumat + aldiam + alienam + aut + + + ancill + ancillam + + + quasi + strigam, + quem + dicunt + mascam, + occidere, + quod + + + xpianis + christianis + + + + + mtibus + mentibus + + + + + nullatinus + nullatenus + + + credendum + est + nec + + + posseuilem + possibilem + + , + ut + mulier + hominem + uiuum + intrinsecus + possit + comedere. + + + si + Si + + + quis + + + di + de + + + + + xerita + cetero + + + talem + inlecitam + et + nefandam. + rem + penetrare + presumpserit: + si + + + aldia + aldiam + + + + + occiserit + occiderit + + , + + + cop + conponat + + + pro + statum + eius + + + + so + solidos + + + LX + + + : + , + + et + insuper + addat + pro + culpa + + + + so + solidos + + + + + c + centum + + + + + . + , + + medietatem + regi + et + medietatem + + + cui + cuius + + + aldia + fuerit. + + + si + Si + + + autem + ancilla + fuerit, + + + cop + conponat + + + pro + statum + eius, + ut + supra + constitutum + est + . + , + + si + ministiriales + + + an + aut + + + + + rustiga + rusticana + + + fuerit; + et + insuper + pro + culpa + + + + so + solidos + + + LX + + : + , + + medietatem + regi + et + + + medietat + medietatem + + + + + + + + 99r + + cuius + ancilla + fuerit. + + + si + Si + + + uero + iudex + huic + opus + malum + penetrare + iusserit, + ipse + de + + + seruo + suo + + + proprio + pena + suprascripta + + + cop + conponat + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + + + un + unum + + + oculum + habentem + ipsum + excusserit, + ipsum: + duas + + + partis + partes + + + pretii + ipsius, + quod + adpretiatus + fuerit, + si + eum + occidissit, + + + cop + conponat + + . + + + si + Si + + + + + aut + autem + + + haldium + alienum + aut + seruum + alienum + ministirialem + unum + + + ocul + oculum + + + habentem + ipsum + excusserit, + conponat + eum + pro + + + mortuum + mortuo + + + : + . + +

+

+ + Si + mulier + libera + in + + + scandalo + scandalum + + + cocurrerit, + ubi + + + ueri + viri + + + + + litican + litigant + + + . + , + + si + plagam + aut + feritam + facta + habuerit + aut + forsitan + inpincta + fuerit + aut + + + occisam + occisa + + , + adpretietur + secundum + nobilitatem + suam + et + sic + + + cop + conponatur + + , + + + tamq u am + tamquam + + + si + in + + + fratr + fratrem + + + + + + + + + ipsius + mulieris + perpetratum + + + fuissit + fuisset + + + . + ; + + nam + alia + culpa + pro + + + iniuriam + iniuria + + + + + suam + sua + + , + unde + + + + dcccc + nongenti + + + + + so + solidi + + + + iudicantur, + conponere + non + + + requirantur + requiratur + + , + eo + quod + + + ipsam + ipsa + + + ad + litem + cocurrit, + quod + inhonestum + est + mulieribus + facere + : + . + +

+

+ + Si + quis + cassinam: + aut + tectum + alienum + foris + curtem, + ubi + + + ui r + vir + + + non + habitat + : + , + + + + d + dum + + + intentio + fuerit + de + terra, + disturbauerit + aut + in + terram + iactauerit + et + terram + suam, + sicut + lex + + + habit + habet + + , + convincere + non + potuerit, + + + restaurit + restauret + + + ipsam + cassinam + et + + + cop + conponat + + + aliam + talem + sub + extimationem + pretii + : + . + + + + nam + Nam + + + si + casa, + ubi + + + habitantur + habitatur + + , + disturbauerit, + + + cop + conponat + + , + sicut + in + hoc + edictum + legitur, + + + aratraibus + haritraib + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + + + p ec ulium + peculium + + + suum + + + + + 100r + + + de + + + clausuram + clausura + + + + + alienam + aliena + + + occulte + + + tolerit + tulerit + + + et + non + rogauerit, + co + + + p + ponat + + + curtis + + + rupture + rupturae + + + . + , + + id + est + + + oueros + hoberos + + + . + , + + + + + so + solidos + + + XX + + : + . + +

+

+ + Si + quis + alium + "arga" + per + + + fororem + furorem + + + aga + clamauerit + et + negare + non + potuerit + et + dixerit, + quod + per + + + fororem + furorem + + + + + dixissit + dixisset + + + : + , + + tunc + iuratus + dicat, + quod + eum + arga + non + + + cognouissit + cognovisset + + ; + postea + + + cop + conponat + + + pro + + + ipsum + ipso + + + + + iniuriosum + iniurioso + + + + + uerbo + verbo + + + + + + so + solidos + + + + + XII + duodecim + + + + : + . + + + + et + Et + + + si + perseuerauerit, + conuincat + per + pugnam, + si + potuerit, + aut + certe + + + cop + conponat + + , + ut + supra. +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + inpegerit, + ut + cadat, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + + sex + + + + : + , + + sic + tamen: + si + + + alter + alteram + + + + + les i onem + lesionem + + + in + corpore + ipsius + non + fecerit. + + + si + Si + + + + + aut + autem + + + eum + inpegerit + et + non + + + cecederit + ceciderit + + , + conponat + + + + so + solidos + + + + + III + tres + + + + : + . + +

+

+ + Si + quis + hominem + + + + + + + liberum + surgentem + rexa + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + sex + + . + ; + + si + aldium + aut + ministirialem + seu + seruo + rusticano + + rustigano + rusticano + + + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + + + cop + conponat + + + sicut + pro + ferita + una + : + . + +

+

+ + De + brachio, + coxa + seu + tibia + rupta. + + + si + Si + + + quis + homini + libero + + + brachios + brachium + + + super + + + gouito + gubitum + + , + hoc + est + murioth, + ruperit, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + XX + vigenti + + + ; + si + autem + subtus + + + gomitum + gubitum + + , + quod + est + treno, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + X + sedecim + + + + : + ; + + si + coxa + ruperit + super + + + geniculum + genuculum + + , + + + hoc + quod + + + est + lagi, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + XX + vigenti + + + + : + ; + + si + subtus + + + geniculum + genuculum + + , + quod + est + tibia, + + + cop + conponat + + + + + + so + solidos + + + + + X + sedecim + + + + : + . + + + + si + Si + + + uero + semus + aut + clodus + fuerit, + + + cop + conponat + + , + sicut + in + hoc + edictum + legitur: + quartam + partem + pretii + : + . + +

+

+ + De + mundio + puelle + et + deuitum. + Si + + + mundio + mundius + + + + + + + + 101r + + de + puella + libera, + + + parentis + parentes + + + mortuos, + ad + curtem + regis + + + cecederit + ceciderit + + + et + pater + uel + frater + deuitum + demiserit, + in + + + quodam + quotam + + + portionem + patri + uel + fratri + + + heredis + heredes + + + successerit, + ita + et + devitum + persoluat. + + + simili + Simili + + + modo + et, + si + naturales + filii + fuerint + : + . + +

+

+ + + + Presentis + Praesentem + + + uero + + + dispositioni.s + dispositionis + + + + + nostra + nostrae + + + edictum, + quem + + + d + deo + + + propitio + cum + summo + + smo + summo + + + studio + et + + + smis + summis + + + uigilis + a + celestem + + + fabor + faborem + + + + + prestitis + praestitis + + + inquirentes + et + rememorantes + antiquas + legis + patrum + + + nostror + nostrorum + + , + quae + + + scripte + scriptae + + + non + erant, + condedimus, + et + quod + pro + + + cmune + commune + + + omnium + gentis + + + nostre + nostrae + + + utilitatibus + expediunt, + pari + consilio + con + parique + + + conssum + consensum + + + cum + + + primatus + primatos + + + iudices + + + cunctosq ue + cunctosque + + + + + filicissimum + felicissimus + + + + + + + + + exercitum + nostrum + augentis + constituimus, + in + hoc + + + membran + membranum + + + scribere + iussimus; + pertractantes + et + sub + hoc + tamen + capitulo + reseruantes, + ut, + quod + adhuc + annuentem + diuinam + clementiam + per + + + suptilem + subtilem + + + inquisitionem + de + antiquas + legis + + + langobardor + langobardorum + + , + tam + per + + + nosmetipso s + nosmetipsos + + + quam + per + antiquos + homines, + memorare + + + potuerem + potuerimus + + , + in + hoc + edictum + subiungere + + + deueamus + debeamus + + ; + addentes, + quin + etiam + et + per + gairethinx + + + secdo + secundum + + + ritus + + + gentes + gentis + + + + + nostre + nostrae + + + confirmantes, + gairethinx + ut + sit + haec + lex + firma + et + stabelis, + quatinus + nostris + + + filicissimis + felicissimis + + + et + futuris + temporibus + firmiter + et + + + inuiolabiter + inviolabiliter + + + ab + omnibus + nostris + subiectis + costodiatur. +

+ + + + + 102r + +

+ + Si + quis + hominem + liberum + casum + facientem + + + noldo + nolendo + + + occiderit, + + + cop + conponat + + + eum, + sicut + adpretiatus + fuerit, + et + faida + non + requiratur, + eo + quod + nolendo + fecit + : + . + +

+

+ + Et + hoc + addimus + + + hac + ac + + + decernim, + ut + + + causas + causae + + , + que + + + fenitas + fenitae + + + sunt, + non + reuoluantur. + + + quae + Quae + + + autem + non + sunt + + + fenitas + fenitae + + + et + a + presente + + + uigisma + vigesima + + + secunda + diae + + + minsis + mensis + + + huius + nouembris + indictione + secunda + incoatae + aut + + + commute + commotae + + + + + fuerit + fuerint + + , + per + hoc + edictum + + + incidtur + incidantur + + + et + finiantur. + + + et + Et + + + a + hoc + generaliter + damus + in + mandatis, + + + nec + ne + + + aliqua + fraus + per + uicium + + + scripturorum + scriptorum + + + in + hoc + edictum + adibeatur: + si + aliqua + fuerit + intentio, + nulla + alia + exemplaria + credatur + aut + + + s uscipiatur + suscipiatur + + , + nisi + quod + per + manus + ansoald + notario + nostro + + + + + + scriptum + aut + recognitum + seu + requisitum + fuerit, + qui + per + nostram + iussionem + scripsit + : + . + +

+ + + +
+ + + + + + + +
+ + + + + Le Leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le Leggi dei Longobardi + 88-86156-00-6 978-88-86156-00-4 + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + + Milano + Editrice La Storia + 1992 + + + + + + + Le leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le leggi dei Longobardi + 88-8334-099-X + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + 2. ed + + Roma + Viella + 2005 + + + Altomedioevo4 + + + + + Leges langobardorum: 643-866 + Leges langobardorum + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtlicher Instituts-Verlag + 1962 + + + + + + + Edictus Rothari + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtl. Inst.-Verl + 1962 + + + + + + + [Leges Langobardorum] + FriedrichBluhme + AlfredBoretius + + Hannover + Hahn + 1868 + + + + + +
+ + + + + + diff --git a/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15.xml b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15.xml new file mode 100755 index 0000000..e916ee1 --- /dev/null +++ b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15.xml @@ -0,0 +1,6724 @@ + + + + + + + + + + + + The Edictus Rothari: a diplomatic and interpretative edition of two manuscripts + Marina Buzzoni + Roberto Rosselli Del Turco + + Encoding in TEI-conformant markup: + Roberto Rosselli Del Turco + Marianna Giardina + + + Encoding Capitula 263-388: + Elisa Iacopini + + + General overview: + Roberto Rosselli Del Turco + Marina Buzzoni + + + Experimental EVT edition: + Roberto Rosselli Del Turco + + + + + Previous editions + + Editor + Azzara-Gasparri + + + Editor + Beyerle + + + Editor + Beyerle + + + + [??] kilobytes + + + Leges Langobardorum Project + 2014- + +

Not to ricirculate. Contact the Leges Langobardorum Project researchers for more information.

+ + + + + + + + Italia + Ivrea + Biblioteca Capitolare di Ivrea + 34 + + + + + + Italia + Vercelli + Biblioteca e Archivio Capitolare di Vercelli + CLXXXVIII + + + The primary language in this manuscript is Latin, with a few isolated + Langobardic words. + + + + + 1r - 9r + Homily I + + + + + + + + + The codex is composed by ff. III (paper, modern); 169 (of which 5 + where added in the IX c.); II (paper, XIX c.); III (paper, modern). + + Ca. 250 x 180 mm. + 21-23 lines of text per page. + + +

+ ... + ... + None + Quires begin on fols. 1(1), [...]

+ + + + + + + + + + + + +

+ + + +

+ + +

+ + +

+ + +

Physical line breaks are rigidly observed.

+ + + + + + + + + LATIN CAPITAL LETTER U + U+0055 + U + U + + + + LATIN CAPITAL LETTER V + U+0056 + V + V + + + + LATIN SMALL LETTER U + U+0075 + u + u + + + + LATIN SMALL LETTER V + U+0076 + v + v + + + + + + ROMAN NUMERAL SIX LATE FORM + U+EEFD + ↅ + ↅ + + + + LATIN SMALL LETTER LUM + A772 + ꝲ + l + + + + LATIN SMALL LETTER A WITH MACRON + U+0101 + ā + a + + + LATIN SMALL LETTER E WITH MACRON + U+0113 + ē + e + + + LATIN SMALL LETTER I WITH MACRON + U+012B + ī + i + + + LATIN SMALL LETTER O WITH MACRON + U+014D + ō + o + + + LATIN SMALL LETTER U WITH MACRON + U+016B + ū + u + + + + LATIN SMALL LETTER Y WITH MACRON + U+0233 + ȳ + y + + + + LATIN SMALL LETTER N WITH TILDE + 00F1 + ñ + n + + + + + LATIN SMALL LETTER Q WITH TILDE + U+0071 + U+0303 + q̃ + q + + + + + + LATIN SMALL LIGATURE US + U+0075 + U+017F + us + us + + + + + + HIGH COMMA POSITURA (SIMPLEX DUCTUS) + F1E3 + + : + + + + + + + + Latin + Langobardic + + + + + Separate teiHeader file to accomodate manuscript + description, character declaration and more. + Experimental and partial TEI encoding by Giulia Vicari. + First experimental and partial TEI encoding. + + + + + + +
+

...

+
+ + + + +
+ + + + + +

+ + Si + plures + homines + furtum + in + unum + fecerint, + tam + liberi + quam + servi, + liceat + eos, + + + + + si + voluerint, + se + insimul + adunare + et + furtum + ipsum + in + actugild + reddere. + Si + quis + se + ex + ipsis + deviderit, + pro + se + tantum + legibus + conponat, + id + est + ipsum + furtum + sibi + nonum. +

+

+ + Si + liber + aut + servus + vellit + foris + provinciae + fugire + et + iudex + aut + quicumque, + qui + in + finibus + provinciae + resedit, + eum + praeserit, + teneat + eum, + et + res, + quas + secum + detulerit, + salvas + faciat; + et + mox + mandet + ad + iudicem + de + locum, + unde + fugire + coepit, + quatinus + eum + recipiat, + et + dit + pro + uno + fugace + solidos + duo, + ita + ut + cum + rebus, + quas + secum + detulerit, + reddatur. + Et + si + contegerit + eum + de + legamen + fugire, + praebeat + sacramentum + ille, + qui + eum + tenuit, + quod + non + asto + eum + laxassit, + sed + cum + tota + virtutem + custodire + voluissit: + post + datum + sacramentum + + + + + + res, + quas + ei + tulit, + reddat, + presura + autem + non + queratur, + et + amplius + non + calomnietur. + Et + si + fugax + ille + manus + ad + legandum + non + dederit + et + occisus + fuerit, + non + requiratur, + nisi + ipsas + res + red + dantur; + et + si + ille, + qui + ipsum + fugacem + prendere + voluerit, + ab + ipso + occisus + fue + rit, + nec + ipse + nec + ipse + requiratur. +

+

+ + De + portonario + qui + super + flumen + portum + custodit. + Si + quis + portonarium + pulsaverit, + quod + fugacem + hominem + aut + furem + transposuisset, + et + portonarius + negaverit: + ita + decernimus, + ut + praeveat + solus + sacramentum, + quod + ad + conscientiam + ipsius + non + pervenisset, + quod + fugitivos + aut + fugaces + transposuerit, + et + sit + exolutus + a + calomnia. +

+

+ + Si + portonarius + furonem + hominem + sciens + transposuerit + cum + aliquasres + + + + + + furtivas, + collega + sit + furoni + et + cum + ipso + furtum + conponat; + excepto + sit + culpavelis + in + curtem + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portunarius + mancipia + fugitiva + sciens + transposuerit, + si + probatum + fuerit, + perquirat + eas + et + proprio + domino + cum + rebus, + quas + secum + detolerit, + restituat. + Et + si + ipsi + fugaces + alibi + transmigraverint, + ut + non + inveniantur, + tunc + portitor + ipsa + mancipia, + simul + et + res, + de + quantas + ausus + fuerit + iurare, + qui + perdedit, + ei + ab + ipso, + qui + sciens + transposuit + fugacem, + reddantur + sub + extimationem + pretii; + excepto + pro + culpa + conponat + ipse + portitor + in + curte + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portonarius + hominem + liberum + fugacem + transposuerit + et + cognoverit, + quod + + + + + + fugax + est, + animae + suae + incurrat + periculum, + aut + conponat + wergild + suo; + quia + postquam + cognovit, + quod + in + fuga + erat, + si + eum + tenere + non + potuit, + mox + innotescere + aut + antecurrere + debuit. +

+

+ + Si + mancipius + cuiuscumque + post + alium + hominem + fugierit, + et + dominus + secutus + invitaverit + in + pace, + ut + reddatur + in + gratia, + et + si + in + gratia + redditus + fuerit + et + in + ipsa + culpa + dominus + in + eum + vindictam + dederit, + conponat + solidos + XX + illi, + de + cuius + curte + eum + tolit; + et + si + denegat, + quod + pro + ipsa + culpa + in + eum + vindictam + non + dedisset, + praebeat + sagramentum + singulus + ad + evangelia + et + sit + exsolutus. +

+

+ + Si + quis + ille, + post + quem + mancipius + alienus + fugierit, + et + noluerit + eum + post + secundam + aut + tertiam + contestationem + + + + + + reddere, + tunc + constrictus + restituat + ipsum + mancipium, + et + alium + similem + sub + extimationem + pretii + conponat. +

+

+ + De + curtem + regis. + Si + mancipius + cuiuscumque + in + curtem + regis + confugium + fecerit, + et + gastaldius + aut + actor + regis + ipsum + mancipium + post + secundam + aut + tertiam + contestationem + reddere + dilataverit, + ita + iubemus, + ut + reddat + ipsum + mancipium, + et + alium + similem + de + suis + propriis + rebus, + domino, + quem + dilataverit, + reddere + cogatur. + Et + si + ille, + qui + de + curte + regis + ipsum + in + gratia + receperit, + postea + pro + ipsa + culpa + in + eum + vindictam + dederit, + conponat + in + curtem + regis, + unde + eum + tolit, + solidos + quadraginta. +

+

+ + De + ecclesia. + Si + in + ecclesiam + aut + in + domum + secerdotis + mancipius + cuiuscumque + + + + + + confugium + fecerit + et + episcopus + aut + sacerdos, + qui + in + loco + praeest, + eum + reddere + in + gratia + post + tertiam + contestationem + dilataverit, + ita + decernimus, + ut + reddat + ipsum + mancipium + et + alium + similem + de + suis + propriis + rebus, + ut + supra. + Et + si + in + gratia + redditus + fuerit + et + postea + dominus + in + ipsum + vindictam + pro + ipsa + culpa + dederit, + aut + se + edoniet, + ut + supra, + aut + sit + culpabilis + ecclesiae + ipsius + solidos + XL + ita, + ut + per + actorem + regis + exegantur + et + in + sagrum + altarium, + ubi + iniura + facta + est, + ponantur. +

+

+ + Si + servus + intra + provincia + in + fuga + vagatur + et + dominus + eum + invenerit + et + servus + ipse + fugiens + in + curtem + alienam, + et + dominus + eius + insequens + eum + adprehensus + fuerit, + non + reputetur + culpa + domini + pro + eo, + quod + in + curte + + + + + + alterius + furorem + in + servum + suum + habens + rem + suam + prehindere + visus + est. + Et + si + ille, + cuius + curtis + fuerit, + aut + aliquis + ex + hominibus + illius + mancipium + ipsum + de + manum + tulerit + aut + antesteterit, + nullum + penitus, + qui + servum + sequitur, + in + curte + ipsa + scandalum + faciat; + si + fecerit: + qualiter + in + hoc + edictum + legitur, + conponat. + Et + qui + servum + antesteterit + aut + de + manum + tolerit, + in + ipsius + sit + periculum. + Nam + si + casu + facientem + contigerit + mancipium + ipsum + mori + aut + alibi + transmegrare, + ipse, + qui + eum + de + manu + domini + sui + tolerit, + restituat. + Et + si + inventus + fuerit, + ut + reddatur, + non + cogatur + dominus + post + tale + fatigationem + eum + in + gratia + recipere, + nisi + voluerit. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + mancipium + fugacem + in + casa + sua + nesciente + domino + super + novem + noctes + habuerit, + et + contigerit + ipsum + mancipium + aliquid + mali + penetrare, + aut + mori + aut + aberrare: + ille, + qui + eum + suscepit + et + celavit + aut + mandare + neglexit, + reddat + ipsum + mancipium + aut + pretium + eius, + et + damnum, + quod + fecerit, + ipse + conponat, + qui + eum + post + se + habuit. +

+

+ + Si + mancipium + alienum + refugium + post + alium + fecerit, + id + est + in + fraida, + mox + mandet + domino + ipsius, + quam + citius + potuerit, + aut + per + scriptum + aut + per + certo + homine, + quatenus + eum + in + gratia + recipiat; + et + si + noluerit + eum + recipere + et + dilateverit, + et + contigerit + eum + alibi + translatare, + nulla + culpa + illi + sit, + qui + eum + prius + in + casa + sua + suscepit. + Nam + qui + susceperit + et + non + mandaverit, + reddat + ipsum + mancipium + et + damnum, + cui + fecerit; + simul + et + operas. +

+

+ + Si + quis + mancipium + sciens + fugacem + susceperit + aut + anonam + dederit + aut + viam + ostenderit, + et + mancipius + ipse + fuga + lapsus + inantea + fugerit, + ipse + eum + perquirat, + qui + anonam + dedit + aut + viam + ostendere + praesumpsit; + et + si + eum + non + invenerit, + reddat + pretium + mancipii, + simul + et + de + res, + quas + secum + portaverit; + et + si + inventum + fuerit, + reddat + ipsum + et + operas. +

+

+ + De + haistan, + id + est + furorem. + Si + quis + in + curtem + alienam + haistan, + id + est + irato + animo, + ingressus + fuerit, + vigenti + sol. + illi + conponat + cuius + curtis + fuerit. +

+

+ + De + hoberos, + id + est + curtis + ruptura. + Mulier + curtis + rupturam + facere + non + potest, + quod + est + hoberos; + absurdum + videtur + esse, + ut + mulier + libera, + aut + ancilla, + quasi + vir + cum + armis + vim + facere + possit. +

+

+ + De + concilio + rusticanorum. + Si + servi, + id + est + concilius, + manu + armata + in + vico + intraverint + ad + malum + faciendum, + et + quicumque + liber + homo + sub + regni + nostri + dicione + positus + cum + illis + in + capite + fuerit, + animae + suae + incurrat + periculum + fuerint + ex + eodem + concilio, + unusquisque + solidos + quadraginta + sit + culpabilis, + medietatem + regi + et + medietatem, + ut + supra. +

+

+ + De + rusticanorum + seditionem. + Si + per + quacumque + causa + homines + rusticani + se + collegerint, + id + est + concilios + et + seditionis + facere + presumpserint + et + cuicumque + se + anteposuerint + aut + mancipium + aut + peculium + da + manu + tullerint, + quod + de + casa + servi + sui + dominus + tollere + voluerit, + tunc + ille, + qui + in + caput + ex + ipsis + rusticis + fuerit, + aut + occidatur + aut + redimat + animam + suam, + quantum + adpretiatus + fuerit; + et + unusquisque, + qui + in + ipsam + seditionem + cucurrerit + ad + malum + faciendum, + conponat + sol. + duodecim, + medietatem + regi + et + medietatem, + cui + iniuria + fecerit + aut + se + anteponere + presumpserit. + Et + si + ille, + qui + rem + suam + quaerere + aut + exegere + videtur, + ab + ipsis + rusticis + feritas + aut + plagas + facta + habuerit: + sicut + superius + statutum + est, + ei + conponatur; + nam + pro + praesumptione + tantum + poena + suprascripta + patiantur. + Et + si + aliquis + ex + ipsis + rusticis + occisus + fuerit, + non + requiratur, + quia + ille, + qui + eum + occisit, + se + defendendum + et + res + suas + vindicandum + hoc + egit. +

+ + + + + + + + +

+ + De + furta + et + pena + fenita. + Si + quis + de + lignario + alterius + lignum + furaverit, + conponat + illi, + cuius + lignarius + fuerit, + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + de + casa + erecta + lignum + quodlibet + aut + scindolam + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + de + lignamen + adunatum + in + curte + aut + in + platea + ad + casam + faciendam + fura + verit, + conponat + solidos + sex; + si + autem + in + silva + dispersum + fuerit + et + furaverit, + conponat + in + actugild. +

+

+ + De + orto. + Si + quis + in + orto + alterius + introierit + aut + salierit + ad + furtum + faciendum, + conponat + solidos + sex; + nam + si + post + suam + rem + ingreditur + et + damnum + non + fecerit, + non + sit + culpavilis. +

+

+ + De + iderzun. + Si + quis + sepem + alienam + ruperit, + id + est + iderzun, + conponat + sol. + sex. +

+

+ + De + axegias. + Si + quis + axegias + + + + + + de + sepe, + id + est + axegiato, + una + aut + duas + tulerit, + conponat + solido + uno. +

+

+ + De + sepe + stantaria. + Si + quis + de + sepe + stantaria + facta + vimen + tulerit, + conponat + solidum + unum; + si + autem + pertica + transversaria + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + plovum. + Si + quis + plovum + aut + aratrum + alienum + iniquo + animo + capellaverit, + conponat + solidos + tres, + et + si + furaverit, + reddat + in + actogild. +

+

+ + De + tentinno. + Si + quis + tintinno + de + super + cavallo + aut + bove + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + iugum. + Si + quis + iugum + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+ +

+ + De + sogas. + Si + quis + sogas + furaverit + de + bovis + iunctorios, + conponat + solidos + sex. + Et + si + qualemcumque + rem + mediocrem, + unde + sex + + + + + solidi + aut + minus + in + hoc + edictum + sunt + iudicati: + si + fur + ipse + supertentus + fuerit, + non + sit + figangit, + nisi + tantum + conponat, + sicut + constitutum + est. +

+

+ + De + vitem + uvarum. + Si + quis + vitem + expoliaverit, + id + est + aminicula + tulerit + super + tres + aut + quattuor, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + palo, + quod + est + carracio. + Si + quis + palum + de + vite + tulerit, + conponat + solidus + sex. +

+

+ + De + vite + incisa. + Si + quis + vitem + de + una + fossa + asto + capellaverit, + conponat + solido + uno. +

+

+ + De + travicem + vitis. + Si + quis + travicem + de + vitem + inciderit, + conponat + medio + solido. +

+

+ + De + ubas. + Si + quis + super + tres + uvas + de + vinea + alienam + tulerit, + conponat + solidos + sex; + nam + si + usque + tres + tulerit, + nulla + sit + illi + culpa. +

+ + + + + +

+ + De + ambulatorias. + Si + quis + pastoriam + de + caballo + alieno + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + capistro. + Si + quis + capistrum + de + caballo + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + retis. + Si + quis + retes + alienas + aut + nassas + levaverit + aut + in + piscaria + aliena + pisces + tulerit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + De + arboribus. + Si + quis + rovore + aut + cerrum + seu + quercum, + quod + est + modola, + hisclo, + quod + est + fagia, + infra + agrum + alienum + aut + culturam + seu + clausuram, + vicinos + ad + vicinum, + inciderit, + conponat + per + arborem + tremisses + duos. + Nam + iterans + homo, + si + propter + utilitatem + suam + foris + clausuram + capellaverit, + non + sit + culpavilis. +

+

+ + Si + quis + castenea, + nuce, + pero + aut + melum + inciderit, + conponat + solido + uno. +

+ + + + + + +

+ + De + olivam. + Si + quis + olivo + capellaverit + aut + succiderit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + Si + homo + aut + quislevit + peculius + in + sepe + alterius + texta + cum + vimen + se + inpegerit + et + mortuus + aut + aliquam + lesionem + passus + fuerit, + tunc + ille, + qui + sepem + ipsam + fecit + et + caput + maiorem + aut + minorem + de + vimen + foris + dimisit, + ipse + sit + culpavelis + homicidii + aut + lesionis. +

+

+ + Si + cavallus + aut + quislibet + peculius + in + clausura + alterius + intus + saliendum + se + inpalaverit, + non + reddatur + ab + ipso, + cuius + sepem + est: + et + si + ab + infra + in + foris + salierit + et + se + inpalaverit, + tunc + ille, + cuius + sepe + esse + invenitur, + eum + conponat. + Et + damnum, + si + intra + ipsa + clausura + fecerit, + conponat + ei, + cuius + clausura + est. +

+

+ + Si + quis + fossatum + circa + campum + suum + fecerit + + + + + + et + cavallus + aut + alter + peculius + ibidem + ceciderit + aut + homo + periclitaverit, + non + requiratur + ab + ipso, + cuius + fossatum + invenitur + esse, + quia + pro + salvatione + campi + sui + fecit, + nam + non + dolose + tractavit. + Et + si + eum + occulte + cooperierit + et + damnum + si + factum + fuerit, + conponatur + ab + ipso, + qui + occulte + fecit. +

+

+ + De + puteo. + Si + aliquid + in + puteo + alterius + ceciderit + et + mortuum + aut + debilitatum + fuerit, + non + requiratur, + cuius + puteus + est: + quia + puteus + aquae + communis + omnium + utilitatis + invenitur + esse. +

+

+ + De + arma. + Si + quis + alii + armam + suam + simpliciter + prestaverit + et + ille, + qui + acceperit, + aliquid + mali + cum + ipsa + fecerit, + non + reputetur + a + illi + culpa, + qui + prestetit, + sed + ei, + qui + malum + cum + ea + penetravit. + + + + + + Et + e + contrario, + si + ille, + qui + prestetit, + consensum + ad + malum + fa + ciendum + habuit, + collegas + illi + sit + ad + ipsum + malum + sanandum. +

+

+ + Si + quis + suam + auctoritatem + arma + alterius + tollere + presumpserit + et + malum + cum + ea + fecerit, + non + sit + illi + culpa, + cuius + arma + est, + sed + illi, + qui + cum + ea + malum + fecit. +

+

+ + De + fera. + Si + qua + fera + ab + homine + plagata + fuerit + et + in + ipso + furore + hominem + occiderit + aut + quodlibet + damnum + fecerit, + tunc + ipse, + qui + plagavit, + ipsum + homicidium + aut + damnum + conponat + sub + ea + vidilicit + observatione, + ut + tamdiu + intellegatur + culpa + venatoris, + quamdiu + eam + secutus + fuerit + aut + canis + ipsius. + Nam + si + ipsa + fera + postposuerit + et + se + ab + ea + turnaverit, + posteaque + fera + ipsa + damnum + fecerit, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagavit + aut + incitavit. +

+ + + + + + +

+ + De + pedica. + Si + in + pedica + aut + in + taliola + fera + tenta + fuerit + et + in + hominem + aut + in + peculium + damnum + fecerit, + ipse + conponat, + qui + pedica + misit. +

+

+ + Si + quis + super + fera + ab + alio + plagata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata, + iter + suum + postponens, + volens + eam + lucrari, + super + ipsam + se + miserit, + et + ab + ipsa + plagatus + fuerit + aut + occisus, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagavit + aut + incitavit, + sed + suae + culpe + et + audaciae + repotit, + qui + cum + auctoritate + lucrandi + animo + se + super + eam + misit. +

+

+ + De + fera + inventa + ab + alio + vulnerata. + Si + quis + fera + ab + alio + vulnerata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata + invenerit, + aut + forsitan + mortua, + aut + ipse + occiderit + et + salvaverit + et + bono + animo + manefestaverit, + liceat + eum + de + ipsa + fera + tollere + dextro + armo + cum + septem + costas. +

+ + + + + +

+ + De + fera + celata. + Si + quis + fera + ab + alio + plagata + aut + forsitan + mortua + invenerit + et + celaverit, + conponat + solidos + sex + illi, + qui + eam + plagavit. +

+

+ + Quamdiu + fera + intellegatur + esse + venatoris. + Si + cervus + aut + qualebit + fera + ab + alio + hominem + sagittata + fuerit, + tamdiu + illius + esse + intellegatur, + qui + eam + sagittavit, + usque + ad + aliam + talem + horam + diei + aut + noctis, + id + est + oras + vigenti + quattuor, + quo + eam + posposuit + et + se + turnavit. + Nam + qui + eam + post + transactas + predictas + horas + invenerit, + non + sit + culpavelis, + sed + habeat + sibi + ipsa + fera. +

+

+ + De + cervo + domestico. + Si + quis + cervum + domesticum, + qui + tempore + suo + rugire + solit, + fragiaverit, + conponat + domino + eius + solidûs + duodicem; + nam + si + furaverit, + in + actugild + reddat. +

+

+ + Si + quis + cervum + domesticum + + + + + + alienum, + qui + non + rugierit, + intrigaverit, + conponat + domino + eius + solidos + sex; + nam + si + eum + furaverit, + reddat + in + actugild. +

+

+ + De + aves + domesticas. + Si + quis + acceptore, + grova + aut + cicino + domestico + alieno + intrigaverit, + sit + culpabiles + sol. + sex. +

+

+ + De + apes. + Si + quis + de + apeculare + vas + cum + apes + furaverit, + unum + aut + plures, + conponat + solidos + duodecim. +

+

+ + Si + quis + de + arbore + signato + in + silva + alterius + apes + tulerit, + conponat + solidûs + sex. + Nam + si + signatum + non + fuerit, + tunc, + quicumque + invenerit, + iure + naturale + habeat + sibi, + excepto + in + gahagio + regis; + et + si + contegerit + dominum, + cuius + silva + est, + supervenerit, + tollat + mel, + et + amplius + culpa + non + requiratur. +

+

+ + De + acceptoris. + Si + quis + de + silva + alterius + accepturis + tulerit, + + + + + + excepto + gahagium + regis, + habeat + sibi. + Nam + si + dominus + selvae + supervenerit, + tollat + acceptoris, + et + amplius + culpa + adversus + eum + non + requirat. + Et + hoc + iubemus: + si + quis + de + gahagio + regis + tulerit + accepturis, + sit + culpabiles + solid. + duodicem. +

+

+ + Si + quis + de + arbore + signato + in + silva + alterius + acceptures + de + nido + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + canis + incetatus. + Si + quis + canis + alienus + clamaverit + aut + incetaverit, + et + damnum + fecirint + in + hominem + aut + in + peculium, + non + repotetur + illi + culpa, + cuius + canis + sunt, + sed + illi, + qui + eos + incitavit. +

+

+ + De + homine + rabioso. + Si + peccatis + eminentibus + homo + rabiosus + aut + demoniacus + factus + fuerit, + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + ab + heredibus; + et + si + ipse + occisus + fuerit, + simili + modo + non + requiratur; + tantum + est, + ut + sine + culpa + non + occidatur. +

+ + + + + +

+ + Si + canis + aut + caballus + aut + quislibet + peculius + rabiosus + factus + fuerit + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + a + domino, + et + qui + ipsum + occiderit, + simili + modo + non + requiratur, + ut + supra. +

+

+ + De + quadrupedia, + si + in + hominem + aut + in + peculium + damnum + fecerit + peculius. +

+

+ + Si + caballus + cum + pede, + si + boves + cum + corno, + si + porcus + cum + dentem + hominem + intrigaverit + aut + si + canis + morderit, + excepto, + ut + supra, + si + rabiosus + fuerit: + ipse + conponat + homicidium + aut + damnum, + cuius + animales + fuerit, + cessante + in + hoc + capitulo + faida, + quod + est + inimicitia, + quia + muta + res + fecit, + nam + non + hominis + studium. +

+ + + + + +

+ + De + caballo + praestito. + Si + quis + praestitum + aut + conductum + caballum + aut + bovem + aut + canem + aut + quolibet + animalem + habuerit + et, + dum + in + ipso + beneficio + aut + conductura + est, + damnum + fecerit, + non + requiratur + proprio + domino, + sed + ille, + qui + praestitum + post + se + habuit, + ipse + homicidium + aut + damnum + conponat. +

+

+ + Si + animales + alienum + animalem + occiderit + aut + intrigaverit, + id + est + boves + bovem + aut + quislibet + peculius, + tunc + dominus, + qui + animalem + suum + intrigatum + invenerit + aut + forsan + iam + marcidum + aut + minuatum, + iubemus + ut + consignet + ipsum + intrigatum + illi, + cuius + animales + eum + intrigavit, + ut + similem, + qualis + in + illa + diae + fuit, + quando + fragiatus + est, + recipiat + ab + ipso, + cuius + animales + hoc + fecit. +

+ + + + + +

+ + De + cane + furato. + Si + quis + canem + furaverit, + sibi + nunum + reddat. +

+

+ + Si + quis + se + vindicandum + occiderit + canem + alienum, + id + est + cum + spata + aut + virga + aut + cum + qualebit + arma + mano + tenendo, + non + ei + requiratur; + tantum + est, + ut + ipsa + virga + tales + inveniatur + esse, + ut + mediocris + spata. + Nam + si + post + ipsum + iactaverit + et + eum + occiderit, + reddat + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + Si + quis + canem + alienum + nocte + aut + in + diem + damnum + facientem + in + casa + sua + invenerit, + si + eum + occiderit, + non + requiratur; + et + si + occisus + non + fuerit, + damnum + quod + fecirit, + dominus + reddat. +

+

+ + De + vacca + praegnante. + Si + quis + percusserit + vacca + pregnantem + et + avortum + fecirit, + conponat + tremisse + uno. + Et + si + mortua + fuerit, + + + + + + reddat + eam, + qualiter + adpraetiata + fuerit, + simul + et + pecus. +

+

+ + De + equa + praegnante. + Si + quis + percusserit + equa + praegnante + et + avortum + fecirit, + conponat + solidum + unum; + et + si + mortua + fuerit, + reddat + eam, + simul + et + pecus, + ut + supra. +

+

+ + De + ancilla + praegnante. + Si + quis + percusserit + ancilla + gravida + et + avortum + fecirit, + conponat + solidos + tres. + Si + autem + ex + ipsa + percussura + mortua + fuerit, + conponat + eam, + simul + et + quod + in + utero + eius + mortuum + est. +

+

+ + De + animale + excoriato. + Si + lupus + animalem + cuiuscumque + occiderit + et + aliqui + eum + nesciente + domino + excortecaverit + et + celaverit + et + per proditurem inventum fuerit, conponat solidos duodicem. +

+

+ + Si + in + flumine + animal + + + + + + mortuus + fuerit + aut + ubicumque, + et + ab + alio + homine, + cuius + non + fuerit, + excoriatus + fuerit: + quieum + excoriavit, + conponat + solidos + duodicem. +

+

+ + De + caballo + plagato. + Si + quis + caballum + alienum + aurem + aut + oculum + excusserit + aut + aliquam + laesionem + corporis + fecerit, + recepiat + ipsum, + qui + laesus + factus + est, + et + reddat + ei + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + De + coda + caballi. + Si + quis + caballum + alienum + coda + cappellaverit, + id + est + setas + tantum, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + caballum + alienum + plagaverit + aut + aliquam + lesionem + fecerit, + tunc + dominus + illius + cavalli + retradat + cavallum + ipsum + illi + homini, + qui + ei + lesionem + fecit, + ut + ipse + eum + sa + net; + et + dum + ipsum + sanare + potuerit, + det + illi + suum + proprium + cavallum, + qualiter + usque + + + + + + suam + faciat + utilitatem. + Et + si + cavallus, + qui + lesus + fuit, + ad + pristinam + redierit + sanitatem, + reddat + ipsum + proprio + domino; + si + autem + ex + ipsa + lesione + mortuus + fuerit, + reddat + alium + similem. + Et + si + contegerit, + ipse + cavallus, + qui + pigneratus + est, + post + ipsum + moriatur, + tunc + satisfaciat + ille, + qui + eum + pigneratum + habuit, + si + pulsatus + fuerit, + quia + non + per + illius + neglectum + mortuos + fuet; + postea + nulla + sit + repetitio. +

+

+ + Si + quis + cavallum + alienum + ascenderit + et + infra + vicinia + tantum + cavallicaverit, + id + est + prope + ipsum + vicum, + conponat + solidos + duos; + nam + si + inantea + eum + caballicare + presumpserit + et + dominum + non + rogaverit, + in + actogild + reddat. +

+

+ + De + disfigurato + cavallo. + Si + quis + cavallum + alienum + preserit + + + + + + + ipsumque + disfiguraverit + aut + circinaverit, + furti + poena + sit + culpabilis, + id + est + in + actogild, + sibi + nonum. +

+

+ + Si + quis + cavallum + alienum + aut + quodlibet + peculium + credens + suum + praeserit + et + dominus + proprius + eum + cognoverit + calumniaque + generare + voluerit, + ita + decernimus, + ut + prebeat + sacramentum + ille + qui + eum + tenuit: + quia + non + asto + animo + nec + aliqua + causa + faciente + eum + praesisset, + sed + credidit + suus + fuisset: + sit + absolutus + a + culpa + furti, + et + reddat + caballum + proprio + domino + inlesum. + Si + autem + non + praesumpserit + iurare, + reddat + eum + in + actogild; + quia, + postquam + cognovit, + quod + suus + non + fuit, + mox + debuit + proprio + domino + innotescere. + Nam + si + eum, + postquam + cognovit, + quod + suus + + + + + + + non + fuit, + ascenderit, + sit + culpabilis, + ut + supra, + solidos + duo. +

+

+ + De + peculio + in + damnum + invento. + Si + quis + caballum + alienum + aut + quodlibet + peculium + damnum + facientem + invenerit + ipsumque + in + curte + inclauserit, + et + non + venerit + certus + dominus, + qui + eum + cognuscat: + tunc + ille, + qui + eum + in + damnum + invenit, + ducat + eum + ad + iudicem, + qui + in + loco + ordinatus + est, + aut + certe + ante + ecclesia + in + convento + usque + quarta + et + quinta + vicem, + et + omnibus + vocem + praeconia + innotescat, + quia + caballum + invenit. + Et + si + non + venerit, + qui + eum + cognuscat, + iubemus, + ut + ille, + qui + eum + invenit, + caballicet + et + custodiat + eum + tamquam + suum + proprium. + Et + si + mortuus + fuerit, + signa + de + ipso + corio + conservit, + + + + + + + ut, + cum + venerit + certus + dominus, + habeat, + quod + ei + ostenderet. + Nam + si + ista + neclexerit + et + inventum + fuerit, + sibi + nonum + eum + reddat, + et + si + ista + cautela + observaverit, + sit + absolutus + a + calumnia. +

+

+ + De + peculio + asto + in + damno + misso. + Si + quis + caballus + aut + armenta + asto + animo + in + messe + aliena + aut + in + prato + vel + in + quolibet + damnum + miserit, + conponat + per + caput + solidum + unum, + excepto + damnum, + sicut + arbitratum + fuerit + et + loci + consuetudo + est, + sic + tamen: + si + pastor + non + ausaverit + iurare, + quod + asto + animo + non + misisset; + si + iuraverit, + sit + exsolutus + a + culpa, + tamen + damnum + conponat. +

+

+ + Si + quis + porcûs + aut + pecora + asto + animo + in + damnum + alterius + + + + + + + miserit + et + se + non + ausaverit + eduniare, + conponat + solido + uno, + excepto + damno. +

+

+ + Si + quis + peculium + de + damno + ad + clausura + minaverit + et + ille, + cuius + peculius + est, + ei + antesteterit, + conponat + solidum + unum, + excepto + damno, + ut + arbitratum + fuerit. + Et + si + in + curtem + perminaverit, + tunc + ille, + cuius + peculius + est, + roget + eum, + ut + ei + reddatur; + sic + tamen, + ut + dit + pignus + per + ultimum + valente + siliquas + tres + aut + certe + fideiussorem + sub + tali + titulo, + ut + damnum, + quod + arbitratum + fuerit, + conponatur, + aut + fabula, + quae + inter + vicinus + est. + Et + si + pignus + suscipere + noluerit + et + una + nocte + peculium + post + se + tenuerit, + conponat + solido + uno. + Et + si + ille, + cuius + peculius + est, + tenens + duritiam + cordis + eum + liberare + dispexerit, + + + + + + + tunc + habeat + eum + ille, + qui + in + damnum + invenit, + novem + noctis; + aqua + tantum + ei + dit + et + de + damnum + in + hoc + sibi + sit + contentus, + eo + quod + novem + noctis + ipsum + peculium + tenuit. + Et + si + ex + ipso + peculio + aliquid + mortuum + fuerit, + neglegentiae + suae + repotit, + qui + dispignerare + neglexit. +

+

+ + Si + hominem + iterantem + caballus + aut + quislibet + peculius + secutus + fuerit + et + ille, + quem + sequitur, + in + ligamen + aut + in + clausura + eum + miserit, + ipse + eum + salvum + faciat, + sicut + supra + constitutum + est, + ut + veniente + proprio + domino + restituat. + Nam + si + sequere + coepit + se + de + via + turnavit, + nulla + sit + culpa + illi, + quem + sequere + coepit. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + ab + alio + homine + rogatus + fuerit + caballum + aut + quolibet + peculium + querere + signaque + ei + dictaverit, + et + ille + forsan, + qui + rogatus + est, + caballum + alienum + aut + peculium + per + errorem + praeserit; + si + venerit + proprius + dominus + et + calumniam + generare + voluerit, + ita + prospeximus, + ut + ille, + qui + eum + per + errorem + tenuit, + praebeat + sacramentum: + quia + crededit + ipsum + esse, + unde + rogatus + fuerit; + tunc + reddat + caballum + et + amplius + non + calumnietur, + si + eum + male + non + tractaverit. + Et + si + non + venerit + proprius + dominus, + reddat + eum + illi, + de + quem + ipsum + tulit, + ut + ipse + iterum + iuxta + legem, + sicut + supra + decretum + est, + conservit. +

+ + + + + +

+ + De + porcûs, + si + in + isca + alterius + paverint + et + inventi + fuerint, + si + minus + sunt + de + decim, + non + occidatur + neque + unus + ex + ipsis; + sed + ille, + qui + eos + invenerit, + teneat + unum + ex + ipsis, + et + habeat + salvum, + et + conponatur + ei + per + porco + siliquas + tres. + Nam + si + super + fuerint + de + decim + et + usque + ad + decim, + occidatur + unus + mediocris + et + non + requiratur; + nisi + si + minus + fuerint + de + decim + et + occiderit, + reddat + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + Si + quis + in + pratum + porcos + fossas + facientes + unum + aut + plures + invenerit, + occidatur + unus + tantum + et + non + requiratur. +

+

+ + De + verre. + Si + quis + verrem + alienum + furaverit, + conponat + solidos + duodicem. + Ipse + dicitur + sonorpair, + qui + omnis + alius + verres + + + + + in + grege + battit + et + vincit. + Tamen + in + uno + grege, + quamvis + multitudo + porcorum + fuerit, + unus + conpotetur + sonorpair; + nam + si + minor + grex + de + trigenta + capetum + fuerit, + non + repotetur + sonorpair, + nisi + si + triginta + aut + super + fuerint. + Et + si + in + damnum + ipse + sonorpair + occisus + fuerit, + aut + similem + aut + meliorem + ipse, + qui + occiderit, + restituat, + et + damnum + ei + conponatur. + Nam + si + alii + verres + aut + porci + furati + fuerint, + in + actugild + reddatur. +

+

+ + De + porcario + battudo. + Si + quis + porcario + de + homine + libero + battederit, + ipse, + qui + de + curte + ipsius + exit, + nam + non + de + casa + massarii, + conponat + solidos + vigenti. + Tantum + est, + ut + porcarius + ipse + ferita + prius + non + faciat + aut + scandalum + + + + + + + committat; + nam + si + fecerit + plagas + aut + feritas, + arbitrentur + et + conponantur. +

+

+ + Si + duo + porcarii + inter + se + battederint + aut + scandalum + commiserint, + plagas + aut + feritas + conponatur; + nam + alia + culpa + non + requiratur. +

+

+ + De + campo + alieno + arato. + Si + quis + campum + alienum + araverit, + sciens + non + suum, + aut + sementem + spargere + presumpserit, + perdat + opera + et + frugis, + et + ille, + qui + campum + suum + conprobaverit, + habeat + fruges. +

+

+ + De + campo + exarato. + Si + quis + exaraverit + campum + alienum + seminatum + et + suum + non + potuerit + provare, + aliud + tantum + fruges, + quod + devastavit, + proprio + domino + reddat, + et + pro + incautam + presumptionem + conponat + solidos + sex. +

+ + + + + +

+ + De + prato + secato + aut + exarato. + Si + quis + pratum + alienum + segaverit + aut + exaraverit, + et + fenum + reddat + et + pro + inlecita + presumptione + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + campum + alienum + asto + cum + peculio + suo + delierit + aut + spicas + manibus + evellerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Nulli + sit + licentia + iterantibus + erba + negare, + excepto + prato + intacto + tempore + suo + aut + messem. + Post + fenum + autem + aut + fruges + collectas + tantum + vindicit, + cuius + terra + est, + quantum + cum + clausura + sua + potest + defenndee. + Nam + si + cavallûs + iter + facientibus + de + stupla + aut + de + ipsa + pascua, + ubi + alia + peculia + pascent, + movere + presumpserit, + in + actogild + + + + + + ipsûs + cavallûs + conponat + pro + eo, + quod + ipsos + de + arvo + campo, + quod + est + fornaccar, + movere + presumpsit. +

+

+ + De + sacramentis. + Si + qualiscumque + causa + inter + homines + liberos, + et + sacramentum + dandum + fuerit, + si + usque + ad + vigenti + solidos + fuerit + causa + ipsa + aut + amplius, + ad + evangelia + sancta + iurit + cum + duodecim + aidos + suos, + id + est + sacramentales, + ita, + ut + sex + illi + nominentur + ab + illo, + qui + pulsat, + et + septimus + sit + ille, + qui + pulsatur, + et + quinque, + quales + voluerit, + liberos, + ut + sint + duodicem. + Quod + si + minor + fuerit + causa + de + vigenti + solidis + usque + ad + duodicem, + sibi + sextus + iurit + ad + arma + sacrata; + tres + ei + nominit, + qui + pulsat, + et + duos + liberos + sibi + elegat, + + + + + + qui + pulsatur, + quales + voluerit; + et + sextus + sit + ipse. + Et + si + minor + fuerit + causa + de + duodicem + solidis, + sibi + tertius + iurit + ad + arma; + unum + ei + nominit + et + alium + sibi + querat + et + tertius + sit + ipse. +

+

+ + De + wadia + et + fideiussorem. + Si + quis + alii + wadia + et + fideiussorem + de + sacramentum + dederit, + per + omnia, + quod + per + wadia + obligavit, + adinpleat. + Et + ille, + qui + pulsat + et + wadia + suscipit, + proximioris + sacramentalis, + qui + nascendo + sunt, + debeat + nominare: + tantum + est + excepto + illo, + qui + gravem + inimicitiam + cum + ipso, + qui + pulsat, + commissam + habet, + id + est + si + ei + plaga + fecit, + aut + in + mortem + consensit, + aut + res + suas + alii + thingavit: + ipse + non + potest + esse + sacramentales, + quamvis + proximus + sit, + eo + quod + inimicus + aut + extraneus + invenitur + esse. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + alii + pro + quacumque + causa + wadia + et + fideiussorem + de + sacramento + dederit, + dit + ei + spatium + usque + in + duodecim + noctis + ad + ipsum + sacramentum + dandum; + et + si + forsan + propter + aegritudinem + aut + alia + causa + supervenientem + in + predictum + constitutum + non + potuerit + iurare, + suspendatur + causa + usque + ad + alias + doudecim + noctis. + Et + si + nec + tunc + conpleverit + et + totum + annum + unum + volontariae + dilataverit + et + sacramentum + non + dederit, + tunc + rem + ipsam, + unde + agitur, + amittat, + et + ille + adquirat, + qui + wadia + suscepit. + Et + contrario: + si + ille, + qui + wadia + susceperit, + dilataverit + sacramentum + audire + et + annum + + + + + + totum + protraxerit, + post + transacti + anni + spatium + nulla + in + posterum + habeat + facundiam + de + ipsam + rem + loquendi; + sed + ille, + qui + paratus + fuit + sacramentum + dare, + firmiter + possedeat. +

+

+ + Si + post + sacramentum + iudicatum + aliquis + moriatur. + Si + contegerit + homini + post + datum + fideiussorem + de + sacramentum + et + sacramentalis + nominatûs + mori, + et + filiûs + demiserit, + posteaque + ille, + qui + causam + quaerit, + pulsaverit + filiûs + dicendo: + quia + quicquid + pater + per + wadia + et + fideiussorem + obligavit, + fili + conplere + debent, + tunc + necesse + est + filiûs, + quamvis + virtutem + minorem + habeant + a + patre, + aut + per + sacramentum + negare, + quod + pater + eorum + non + promisissit, + aut + certe, + quod + pater + eorum + spondedit, + adinpleant. + Et + si + aliquis + de + ipsos + + + + + + sacramentalis + mortuus + fuerit, + potestatem + habeat + ille, + qui + pulsat, + in + locum + mortui + alium + similem + nominare + de + proximûs + legitimûs + aut + de + natûs + aut + de + gamahalos, + id + est + confabulatûs. + Et + si + dixerit, + qui + pulsat, + quod + sacramentum + ruptum + fuissit, + praebeat + sacramentum + qui + negat, + si + ausus + fuerit: + quia + neque + patris + neque + ipsius + sacramentus + ruptus + non + fuissit; + postea + iurit, + sicut supra + constitutum + est. +

+

+ + De + sacramentum + ruptum. + Sacramentum + tunc + intellegitur + ruptum, + quando + presentis + sacrosanta + evangelia + aut + arma + sacrata + ipse, + qui + pulsatur, + cum + sacramentalis + suos + coniuncxerit + et + non + ausaverit + iurare + aut + ipse + aut + aliquis + de + sacramentales + suos + se + subtraxerit: + + + + + + tunc + intellegitur + sacramentum + ruptum. +

+

+ + De + eo, + qui + prius + manefestaverit + et + sacramentum + promittit. + Si + pro + quacumque + culpa + homo + pulsatus + fuerit + ab + alio + et + negaverit, + liceat + eum + se + eduniare + secundum + legem + et + qualitatem + causae. + Si + autem + manifestaverit + se + fecissit, + conponat + secundum + quod + in + hoc + edictum + legitur. + Nam + nulli + liceat, + postquam + prius + manefestaverit, + postea + per + sacramentum + negare, + quod + non + sit + colpabiles, + postquam + ipse + se + culpabilem + adsignat. + Quia + multûs + cognovimus + in + regno + nostro + tales + pravas + opponentes + intentiones; + haec + nos + moverunt + presentem + corregere + legem + et + ad + meliorem + statum + revocare. +

+ + + + + +

+ + De + debitum + patris + mortui. + Si + quis + post + mortem + patris + filium + de + debitum + appellaverit, + quod + pater + debitor + fuissit, + et + filius + negaverit, + ita + decernimus, + ut + praebeat + filius + sacramentum + secundum + qualitatem + pecuniae, + unde + pulsatur, + quod + pater + ipsius + ei + de + bitor + non + fuissit; + aut + per + pugna + defendat, + si + potuerit. +

+

+ + Si + aliqua + inter + creditorem + et + debiturem + atque + fideiussurem + surrexerit + intentio, + et + dixerit + creditor. + "Quia + in + tale + praetexto + wadia + suscepi" + et + fideiussor + negaverit, + non + est + causa + fideiussori + sacramentum + prevere; + nisi + debitur + singolus + satisfaciat + aut + ad + evangelia + aut + ad + arma: + + + + + + "quia + in + tale + capitulo + nec + wadia + dedi + nec + fideiussore + posui". +

+

+ + De + waregang. + Omnes + waregang, + qui + de + exteras + fines + in + regni + nostri + finibus + advenerint + seque + sub + scuto + potestatis + nostrae + subdederint, + legibus + nostris + langobardorum + vivere + debeant, + nisi + si + aliam + legem + ad + pietatem + nostram + meruerint. + Si + filiûs + legetimûs + habuerint, + heredes + eorum + existant + sicut + et + filii + langobardorum; + si + filiûs + legetimûs + non + habuerint, + non + sit + illis + potestas + absque + iussionem + regis + res + suas + cuicumque + thingare + aut + per + quolibet + titulo + alienare. +

+

+ + De + camfionibus. + Nullus + camphio + praesumat, + quando + ad + pugnando + contra + alium + vadit, + herbas, + quod + ad + maleficias + pertenit, + super + se + habere + nec + alias + tales + similes + res, + nisi + tantum + arma + sua, + quae + convenit. + + + + + + + Et + si + suspicio + fuerit, + quod + eas + occulte + habeat, + inquiratur + ad + iudicem, + et + si + inventa + super + eum + fuerit, + evellantur + et + iactentur. + Et + post + istam + inquisitionem + tendat + manum + ipse + camfio + in + manum + parentes + aut + conliberti + sui; + ante + iudice + satisfaciens + dicat, + quod + nullam + talem + rem, + quod + ad + maleficias + pertenit, + super + se + habeat; + tunc + vadat + ad + certamen. +

+

+ + De + causas + regales. + Omnis + vero + regales + causas, + quae + ad + manum + regis + perteneunt, + unde + conpositio + expectatur + aut + culpa + queritur, + dupliceter + secundum + antiquam + consuitudinem + conpunantur; + excepto + mundium + de + liberas + aut + mordh + aut + alias,v + que + similes + sunt, + + + + + + unde + noningenti + solidi + iudicantur, + quas + in + suum + vigorem + constituimus + permanere. + Reliquas + omnis, + ut + praediximus, + in + duplum + exegantur. +

+

+ + Si + servus + regis + mordh + fecerit, + ita + decernimus, + ut + conponatur + ipsa + persona, + sicut + adpraetiatus + fuerit, + et + servus + ipse + super + fossa + ipsius + mortui + adpendatur, + ut + in + eum + vindicta + detur, + et + sit + causa + supita. +

+

+ + De + alias + vero + causas, + unde + liberi + et + servi + aliorum + hominum + nuningentos + solidos + fiunt + culpabiles, + id + est: + de + muliere + libera, + si + viam + antesteterit + aut + iniuriam + fecerit, + seu + de + greges, + equarum + aut + porcorum + pigneratûs, + vel + reliquas + quae + similes + sunt, + unde, + ut + prefati + sumus, + nongenti + solidi + queruntur, + de + quas + supra + + + + + + + in + hoc + edictum + constituimus: + servus + regis + si + fecerit, + anime + sue + incurrat + periculum + et + nongenti + solidi + non + requiratur + ad + curtem + regis. +

+

+ + Si + servus + regis + furtum + fecerit, + reddat + in + actogild, + et + non + sit + fegangi. +

+

+ + Si + servus + regis + hoberus + aut + wecvorin + seu + marahvorf + aut + qualibit + alia + culpa + minorem + fecerit, + ita + conponat, + sicut + aliorum + exercitalium, + quae + supra + decreta + sunt, + conponuntur. +

+

+ + De + sculdhais. + Si + quis + sculdhais + aut + actorem + regis + occiderit + utilitatem + regis + facientem, + adpretietur + pro + libero + hominem, + sicut + in + hoc + edictum + legitur, + et + parentibus + legitimis + conponatur, + excepto + in + curtem + regis + conponat, + qui + eum + occiderit, + solidos + octugenta. + + + + + + Et + si + battutus + fuerit + aut + legatus, + similiter + conponatur + pro + liberum + hominem + aut + secundum + nationem + suam, + sicut + in + hoc + edictum + constitutum + est; + excepto + in + curtem + regis + pro + culpa + solidos + octugenta. +

+

+ + Si + gastaldius + aut + quicumque + actor + regis + post + susceptas + aut + commissas + ad + gobernandum + curtes + regis + et + causas + regias + aliquid + per + gairethinx, + id + est + donationem, + ab + alio + quocumque + factam + conquesierit, + sit + illi + stabilem, + si + per + preceptionem + indulgentiae + regis + in + eum + fuerit + confirmatum. + Alioquin: + quidquid, + ut + predictum + est, + post + susceptam + administrationem + per + gairethinx + adquesierit, + hoc + totum + regi + adquirat + et + non + suo + proprio + nomine + vindicet + + + + + + + nec + ipse, + nec + heredis + ipsius. +

+

+ + Nullus + presumat + aldiam + alienam + aut + ancillam + quasi + strigam, + quem + dicunt + mascam, + occidere, + quod + christianis + mentibus + nullatenus + credendum + est + nec + possibilem, + ut + mulier + hominem + vivum + intrinsecus + possit + comedere. + Si + quis + de + cetero + talem + inlecitam + et + nefandam + rem + penetrare + presumpserit: + si + aldiam + occiderit, + conponat + pro + statum + eius + solidos + LX, + et + insuper + addat + pro + culpa + solidos + centum, + medietatem + regi + et + medietatem + cuius + aldia + fuerit. + Si + autem + ancilla + fuerit, + conponat + pro + statum + eius, + ut + supra + constitutum + est, + si + ministiriales + aut + rusticana + fuerit; + et + insuper + pro + culpa + solidos + LX, + medietatem + regi + et + medietatem + + + + + + + cuius + ancilla + fuerit. + Si + vero + iudex + huic + opus + malum + penetrare + iusserit, + ipse + de + suo + proprio + pena + suprascripta + conponat. +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + unum + oculum + habentem + ipsum + excusserit, + duas + partes + pretii + ipsius, + quod + adpretiatus + fuerit, + si + eum + occidissit, + conponat. + Si + autem + haldium + aut + servum + alienum + unum + oculum + habentem + ipsum + excusserit, + conponat + eum + pro + mortuo. +

+

+ + Si + mulier + libera + in + scandalum + cocurrerit, + ubi + viri + litigant, + si + plagam + aut + feritam + factam + habuerit + aut + forsitan + inpincta + fuerit + aut + occisa, + adpretietur + secundum + nobilitatem + suam + et + sic + conponatur, + tamquam + si + in + fratrem + + + + + + + ipsius + mulieris + perpetratum + fuisset; + nam + alia + culpa + pro + iniuria + sua, + unde + nongenti + solidi + iudicantur, + non + requiratur, + eo + quod + ipsa + ad + litem + cocurrit, + quod + inhonestum + est + mulieribus + facere. +

+

+ + Si + quis + cassinam + aut + tectum + alienum + foris + curtem, + ubi + vir + non + habitat, + dum + intentio + fuerit + de + terra, + disturbaverit + aut + in + terram + iactaverit + et + terram + suam, + sicut + lex + habet, + convincere + non + potuerit, + restauret + ipsam + cassinam + et + conponat + aliam + talem + sub + extimationem + pretii. + Nam + si + casa, + ubi + habitatur, + disturbaverit, + conponat, + sicut + in + hoc + edictum + legitur, + haritraib. +

+

+ + Si + quis + peculium + suum + + + + + + de + clausura + aliena + occulte + tulerit + et + non + rogaverit, + con + ponat + curtis + rupturae, + id + est + hoberos: + solidos + XX. +

+

+ + Si + quis + alium + " arga" + per + furorem + clamaverit + et + negare + non + potuerit + et + dixerit, + quod + per + furorem + dixisset, + tunc + iuratus + dicat, + quod + eum + arga + non + cognovisset; + postea + conponat + pro + ipso + iniurioso + verbo + solidos + duodecim. + Et + si + perseveraverit, + convincat + per + pugnam, + si + potuerit, + aut + certe + conponat, + ut + supra. +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + inpegerit, + ut + cadat, + conponat + solidos + sex, + sic + tamen: + si + alteram + lesionem + in + corpore + ipsius + non + fecerit. + Si + autem + eum + inpegerit + et + non + ceciderit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + Si + quis + hominem + + + + + + + liberum + surgentem + rexa + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + conponat + solidos + sex; + si + aldium + aut + ministirialem + seu + servo + rusticano + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + conponat + sicut + pro + ferita + una. +

+

+ + De + brachio, + coxa + seu + tibia + rupta. + Si + quis + homini + libero + brachium + super + gubitum, + hoc + est + murioth, + ruperit, + conponat + solidos + vigenti; + si + autem + subtus + gubitum, + quod + est + treno, + conponat + solidos + sedecim; + si + coxa + ruperit + super + genuculum, + quod + est + lagi, + conponat + solidos + vigenti; + si + subtus + genuculum, + quod + est + tibia, + conponat + solidos + sedecim. + Si + vero + semus + aut + clodus + fuerit, + conponat, + sicut + in + hoc + edictum + legitur: + quartam + partem + pretii. +

+

+ + De + mundio + puelle + et + devitum. + Si + mundius + + + + + + + de + puella + libera, + parentes + mortuos, + ad + curtem + regis + ceciderit + et + pater + vel + frater + devitum + demiserit, + in + quotam + portionem + patri + vel + fratri + heredes + successerit, + ita + et + devitum + persolvat. + Simili + modo + et, + si + naturales + filii + fuerint. +

+

+ + Praesentem + vero + dispositionis + nostrae + edictum, + quem + deo + propitio + cum + summo + studio + et + summis + vigilis + a + celestem + faborem + praestitis + inquirentes + et + rememorantes + antiquas + legis + patrum + nostrorum, + quae + scriptae + non + erant, + condedimus, + et + quod + pro + commune + omnium + gentis + nostrae + utilitatibus + expediunt, + pari + consilio + parique + consensum + cum + primatos + iudices + cunctosque + felicissimus + + + + + + + exercitum + nostrum + augentes + constituimus, + in + hoc + membranum + scribere + iussimus; + pertractantes + et + sub + hoc + tamen + capitulo + reservantes, + ut, + quod + adhuc + annuentem + divinam + clementiam + per + subtilem + inquisitionem + de + antiquas + legis + langobardorum, + tam + per + nosmetipsos + quam + per + antiquos + homines, + memorare + potuerimus, + in + hoc + edictum + subiungere + debeamus; + addentes, + quin + etiam + et + per + gairethinx + secundum + ritus + gentis + nostrae + confirmantes, + ut + sit + haec + lex + firma + et + stabelis, + quatinus + nostris + felicissimis + et + futuris + temporibus + firmiter + et + inviolabiliter + ab + omnibus + nostris + subiectis + costodiatur. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + hominem + liberum + casum + facientem + nolendo + occiderit, + conponat + eum, + sicut + adpretiatus + fuerit, + et + faida + non + requiratur, + eo + quod + nolendo + fecit. +

+

+ + Et + hoc + addimus + ac + decernimus, + ut + causae, + que + fenitae + sunt, + non + revolvantur. + Quae + autem + non + sunt + fenitae + et + a + presente + vigesima + secunda + diae + mensis + huius + novembris + indictione + secunda + incoatae + aut + commotae + fuerint, + per + hoc + edictum + incidantur + et + finiantur. + Et + a + hoc + generaliter + damus + in + mandatis, + ne + aliqua + fraus + per + vicium + scriptorum + in + hoc + edictum + adibeatur: + si + aliqua + fuerit + intentio, + nulla + alia + exemplaria + credatur + aut + suscipiatur, + nisi + quod + per + manus + ansoald + notario + nostro + + + + + + scriptum + aut + recognitum + seu + requisitum + fuerit, + qui + per + nostram + iussionem + scripsit. +

+ + + +
+ + + + + + + +
+ + + + + Le Leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le Leggi dei Longobardi + 88-86156-00-6 978-88-86156-00-4 + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + + Milano + Editrice La Storia + 1992 + + + + + + + Le leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le leggi dei Longobardi + 88-8334-099-X + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + 2. ed + + Roma + Viella + 2005 + + + Altomedioevo4 + + + + + Leges langobardorum: 643-866 + Leges langobardorum + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtlicher Instituts-Verlag + 1962 + + + + + + + Edictus Rothari + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtl. Inst.-Verl + 1962 + + + + + + + [Leges Langobardorum] + FriedrichBluhme + AlfredBoretius + + Hannover + Hahn + 1868 + + + + + +
+ + + + + + + + + diff --git a/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15_2.xml b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15_2.xml new file mode 100755 index 0000000..7b01195 --- /dev/null +++ b/contrib/Iacopini/CV188_ER_263-388_2017-10-15_2.xml @@ -0,0 +1,6722 @@ + + + + + + + + + + The Edictus Rothari: a diplomatic and interpretative edition of two manuscripts + Marina Buzzoni + Roberto Rosselli Del Turco + + Encoding in TEI-conformant markup: + Roberto Rosselli Del Turco + Marianna Giardina + + + Encoding Capitula 263-388: + Elisa Iacopini + + + General overview: + Roberto Rosselli Del Turco + Marina Buzzoni + + + Experimental EVT edition: + Roberto Rosselli Del Turco + + + + + Previous editions + + Editor + Azzara-Gasparri + + + Editor + Beyerle + + + Editor + Beyerle + + + + [??] kilobytes + + + Leges Langobardorum Project + 2014- + +

Not to ricirculate. Contact the Leges Langobardorum Project researchers for more information.

+ + + + + + + + Italia + Ivrea + Biblioteca Capitolare di Ivrea + 34 + + + + + + Italia + Vercelli + Biblioteca e Archivio Capitolare di Vercelli + CLXXXVIII + + + The primary language in this manuscript is Latin, with a few isolated + Langobardic words. + + + + + 1r - 9r + Homily I + + + + + + + + + The codex is composed by ff. III (paper, modern); 169 (of which 5 + where added in the IX c.); II (paper, XIX c.); III (paper, modern). + + Ca. 250 x 180 mm. + 21-23 lines of text per page. + + +

+ ... + ... + None + Quires begin on fols. 1(1), [...]

+ + + + + + + + + + + + +

+ + + +

+ + +

+ + +

+ + +

Physical line breaks are rigidly observed.

+ + + + + + + + + LATIN CAPITAL LETTER U + U+0055 + U + U + + + + LATIN CAPITAL LETTER V + U+0056 + V + V + + + + LATIN SMALL LETTER U + U+0075 + u + u + + + + LATIN SMALL LETTER V + U+0076 + v + v + + + + + + ROMAN NUMERAL SIX LATE FORM + U+EEFD + ↅ + ↅ + + + + LATIN SMALL LETTER LUM + A772 + ꝲ + l + + + + LATIN SMALL LETTER A WITH MACRON + U+0101 + ā + a + + + LATIN SMALL LETTER E WITH MACRON + U+0113 + ē + e + + + LATIN SMALL LETTER I WITH MACRON + U+012B + ī + i + + + LATIN SMALL LETTER O WITH MACRON + U+014D + ō + o + + + LATIN SMALL LETTER U WITH MACRON + U+016B + ū + u + + + + LATIN SMALL LETTER Y WITH MACRON + U+0233 + ȳ + y + + + + LATIN SMALL LETTER N WITH TILDE + 00F1 + ñ + n + + + + + LATIN SMALL LETTER Q WITH TILDE + U+0071 + U+0303 + q̃ + q + + + + + + LATIN SMALL LIGATURE US + U+0075 + U+017F + us + us + + + + + + HIGH COMMA POSITURA (SIMPLEX DUCTUS) + F1E3 + + : + + + + + + + + Latin + Langobardic + + + + + Separate teiHeader file to accomodate manuscript + description, character declaration and more. + Experimental and partial TEI encoding by Giulia Vicari. + First experimental and partial TEI encoding. + + + + + + +
+

...

+
+ + + + +
+ + + + + +

+ + Si + plures + homines + furtum + in + unum + fecerint, + tam + liberi + quam + servi, + liceat + eos, + + + + + si + voluerint, + se + insimul + adunare + et + furtum + ipsum + in + actugild + reddere. + Si + quis + se + ex + ipsis + deviderit, + pro + se + tantum + legibus + conponat, + id + est + ipsum + furtum + sibi + nonum. +

+

+ + Si + liber + aut + servus + vellit + foris + provinciae + fugire + et + iudex + aut + quicumque, + qui + in + finibus + provinciae + resedit, + eum + praeserit, + teneat + eum, + et + res, + quas + secum + detulerit, + salvas + faciat; + et + mox + mandet + ad + iudicem + de + locum, + unde + fugire + coepit, + quatinus + eum + recipiat, + et + dit + pro + uno + fugace + solidos + duo, + ita + ut + cum + rebus, + quas + secum + detulerit, + reddatur. + Et + si + contegerit + eum + de + legamen + fugire, + praebeat + sacramentum + ille, + qui + eum + tenuit, + quod + non + asto + eum + laxassit, + sed + cum + tota + virtutem + custodire + voluissit: + post + datum + sacramentum + + + + + + res, + quas + ei + tulit, + reddat, + presura + autem + non + queratur, + et + amplius + non + calomnietur. + Et + si + fugax + ille + manus + ad + legandum + non + dederit + et + occisus + fuerit, + non + requiratur, + nisi + ipsas + res + red + dantur; + et + si + ille, + qui + ipsum + fugacem + prendere + voluerit, + ab + ipso + occisus + fue + rit, + nec + ipse + nec + ipse + requiratur. +

+

+ + De + portonario + qui + super + flumen + portum + custodit. + Si + quis + portonarium + pulsaverit, + quod + fugacem + hominem + aut + furem + transposuisset, + et + portonarius + negaverit: + ita + decernimus, + ut + praeveat + solus + sacramentum, + quod + ad + conscientiam + ipsius + non + pervenisset, + quod + fugitivos + aut + fugaces + transposuerit, + et + sit + exolutus + a + calomnia. +

+

+ + Si + portonarius + furonem + hominem + sciens + transposuerit + cum + aliquasres + + + + + + furtivas, + collega + sit + furoni + et + cum + ipso + furtum + conponat; + excepto + sit + culpavelis + in + curtem + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portunarius + mancipia + fugitiva + sciens + transposuerit, + si + probatum + fuerit, + perquirat + eas + et + proprio + domino + cum + rebus, + quas + secum + detolerit, + restituat. + Et + si + ipsi + fugaces + alibi + transmigraverint, + ut + non + inveniantur, + tunc + portitor + ipsa + mancipia, + simul + et + res, + de + quantas + ausus + fuerit + iurare, + qui + perdedit, + ei + ab + ipso, + qui + sciens + transposuit + fugacem, + reddantur + sub + extimationem + pretii; + excepto + pro + culpa + conponat + ipse + portitor + in + curte + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portonarius + hominem + liberum + fugacem + transposuerit + et + cognoverit, + quod + + + + + + fugax + est, + animae + suae + incurrat + periculum, + aut + conponat + wergild + suo; + quia + postquam + cognovit, + quod + in + fuga + erat, + si + eum + tenere + non + potuit, + mox + innotescere + aut + antecurrere + debuit. +

+

+ + Si + mancipius + cuiuscumque + post + alium + hominem + fugierit, + et + dominus + secutus + invitaverit + in + pace, + ut + reddatur + in + gratia, + et + si + in + gratia + redditus + fuerit + et + in + ipsa + culpa + dominus + in + eum + vindictam + dederit, + conponat + solidos + XX + illi, + de + cuius + curte + eum + tolit; + et + si + denegat, + quod + pro + ipsa + culpa + in + eum + vindictam + non + dedisset, + praebeat + sagramentum + singulus + ad + evangelia + et + sit + exsolutus. +

+

+ + Si + quis + ille, + post + quem + mancipius + alienus + fugierit, + et + noluerit + eum + post + secundam + aut + tertiam + contestationem + + + + + + reddere, + tunc + constrictus + restituat + ipsum + mancipium, + et + alium + similem + sub + extimationem + pretii + conponat. +

+

+ + De + curtem + regis. + Si + mancipius + cuiuscumque + in + curtem + regis + confugium + fecerit, + et + gastaldius + aut + actor + regis + ipsum + mancipium + post + secundam + aut + tertiam + contestationem + reddere + dilataverit, + ita + iubemus, + ut + reddat + ipsum + mancipium, + et + alium + similem + de + suis + propriis + rebus, + domino, + quem + dilataverit, + reddere + cogatur. + Et + si + ille, + qui + de + curte + regis + ipsum + in + gratia + receperit, + postea + pro + ipsa + culpa + in + eum + vindictam + dederit, + conponat + in + curtem + regis, + unde + eum + tolit, + solidos + quadraginta. +

+

+ + De + ecclesia. + Si + in + ecclesiam + aut + in + domum + secerdotis + mancipius + cuiuscumque + + + + + + confugium + fecerit + et + episcopus + aut + sacerdos, + qui + in + loco + praeest, + eum + reddere + in + gratia + post + tertiam + contestationem + dilataverit, + ita + decernimus, + ut + reddat + ipsum + mancipium + et + alium + similem + de + suis + propriis + rebus, + ut + supra. + Et + si + in + gratia + redditus + fuerit + et + postea + dominus + in + ipsum + vindictam + pro + ipsa + culpa + dederit, + aut + se + edoniet, + ut + supra, + aut + sit + culpabilis + ecclesiae + ipsius + solidos + XL + ita, + ut + per + actorem + regis + exegantur + et + in + sagrum + altarium, + ubi + iniura + facta + est, + ponantur. +

+

+ + Si + servus + intra + provincia + in + fuga + vagatur + et + dominus + eum + invenerit + et + servus + ipse + fugiens + in + curtem + alienam, + et + dominus + eius + insequens + eum + adprehensus + fuerit, + non + reputetur + culpa + domini + pro + eo, + quod + in + curte + + + + + + alterius + furorem + in + servum + suum + habens + rem + suam + prehindere + visus + est. + Et + si + ille, + cuius + curtis + fuerit, + aut + aliquis + ex + hominibus + illius + mancipium + ipsum + de + manum + tulerit + aut + antesteterit, + nullum + penitus, + qui + servum + sequitur, + in + curte + ipsa + scandalum + faciat; + si + fecerit: + qualiter + in + hoc + edictum + legitur, + conponat. + Et + qui + servum + antesteterit + aut + de + manum + tolerit, + in + ipsius + sit + periculum. + Nam + si + casu + facientem + contigerit + mancipium + ipsum + mori + aut + alibi + transmegrare, + ipse, + qui + eum + de + manu + domini + sui + tolerit, + restituat. + Et + si + inventus + fuerit, + ut + reddatur, + non + cogatur + dominus + post + tale + fatigationem + eum + in + gratia + recipere, + nisi + voluerit. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + mancipium + fugacem + in + casa + sua + nesciente + domino + super + novem + noctes + habuerit, + et + contigerit + ipsum + mancipium + aliquid + mali + penetrare, + aut + mori + aut + aberrare: + ille, + qui + eum + suscepit + et + celavit + aut + mandare + neglexit, + reddat + ipsum + mancipium + aut + pretium + eius, + et + damnum, + quod + fecerit, + ipse + conponat, + qui + eum + post + se + habuit. +

+

+ + Si + mancipium + alienum + refugium + post + alium + fecerit, + id + est + in + fraida, + mox + mandet + domino + ipsius, + quam + citius + potuerit, + aut + per + scriptum + aut + per + certo + homine, + quatenus + eum + in + gratia + recipiat; + et + si + noluerit + eum + recipere + et + dilateverit, + et + contigerit + eum + alibi + translatare, + nulla + culpa + illi + sit, + qui + eum + prius + in + casa + sua + suscepit. + Nam + qui + susceperit + et + non + mandaverit, + reddat + ipsum + mancipium + et + damnum, + cui + fecerit; + simul + et + operas. +

+

+ + Si + quis + mancipium + sciens + fugacem + susceperit + aut + anonam + dederit + aut + viam + ostenderit, + et + mancipius + ipse + fuga + lapsus + inantea + fugerit, + ipse + eum + perquirat, + qui + anonam + dedit + aut + viam + ostendere + praesumpsit; + et + si + eum + non + invenerit, + reddat + pretium + mancipii, + simul + et + de + res, + quas + secum + portaverit; + et + si + inventum + fuerit, + reddat + ipsum + et + operas. +

+

+ + De + haistan, + id + est + furorem. + Si + quis + in + curtem + alienam + haistan, + id + est + irato + animo, + ingressus + fuerit, + vigenti + sol. + illi + conponat + cuius + curtis + fuerit. +

+

+ + De + hoberos, + id + est + curtis + ruptura. + Mulier + curtis + rupturam + facere + non + potest, + quod + est + hoberos; + absurdum + videtur + esse, + ut + mulier + libera, + aut + ancilla, + quasi + vir + cum + armis + vim + facere + possit. +

+

+ + De + concilio + rusticanorum. + Si + servi, + id + est + concilius, + manu + armata + in + vico + intraverint + ad + malum + faciendum, + et + quicumque + liber + homo + sub + regni + nostri + dicione + positus + cum + illis + in + capite + fuerit, + animae + suae + incurrat + periculum + fuerint + ex + eodem + concilio, + unusquisque + solidos + quadraginta + sit + culpabilis, + medietatem + regi + et + medietatem, + ut + supra. +

+

+ + De + rusticanorum + seditionem. + Si + per + quacumque + causa + homines + rusticani + se + collegerint, + id + est + concilios + et + seditionis + facere + presumpserint + et + cuicumque + se + anteposuerint + aut + mancipium + aut + peculium + da + manu + tullerint, + quod + de + casa + servi + sui + dominus + tollere + voluerit, + tunc + ille, + qui + in + caput + ex + ipsis + rusticis + fuerit, + aut + occidatur + aut + redimat + animam + suam, + quantum + adpretiatus + fuerit; + et + unusquisque, + qui + in + ipsam + seditionem + cucurrerit + ad + malum + faciendum, + conponat + sol. + duodecim, + medietatem + regi + et + medietatem, + cui + iniuria + fecerit + aut + se + anteponere + presumpserit. + Et + si + ille, + qui + rem + suam + quaerere + aut + exegere + videtur, + ab + ipsis + rusticis + feritas + aut + plagas + facta + habuerit: + sicut + superius + statutum + est, + ei + conponatur; + nam + pro + praesumptione + tantum + poena + suprascripta + patiantur. + Et + si + aliquis + ex + ipsis + rusticis + occisus + fuerit, + non + requiratur, + quia + ille, + qui + eum + occisit, + se + defendendum + et + res + suas + vindicandum + hoc + egit. +

+ + + + + + + + +

+ + De + furta + et + pena + fenita. + Si + quis + de + lignario + alterius + lignum + furaverit, + conponat + illi, + cuius + lignarius + fuerit, + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + de + casa + erecta + lignum + quodlibet + aut + scindolam + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + de + lignamen + adunatum + in + curte + aut + in + platea + ad + casam + faciendam + fura + verit, + conponat + solidos + sex; + si + autem + in + silva + dispersum + fuerit + et + furaverit, + conponat + in + actugild. +

+

+ + De + orto. + Si + quis + in + orto + alterius + introierit + aut + salierit + ad + furtum + faciendum, + conponat + solidos + sex; + nam + si + post + suam + rem + ingreditur + et + damnum + non + fecerit, + non + sit + culpavilis. +

+

+ + De + iderzun. + Si + quis + sepem + alienam + ruperit, + id + est + iderzun, + conponat + sol. + sex. +

+

+ + De + axegias. + Si + quis + axegias + + + + + + de + sepe, + id + est + axegiato, + una + aut + duas + tulerit, + conponat + solido + uno. +

+

+ + De + sepe + stantaria. + Si + quis + de + sepe + stantaria + facta + vimen + tulerit, + conponat + solidum + unum; + si + autem + pertica + transversaria + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + plovum. + Si + quis + plovum + aut + aratrum + alienum + iniquo + animo + capellaverit, + conponat + solidos + tres, + et + si + furaverit, + reddat + in + actogild. +

+

+ + De + tentinno. + Si + quis + tintinno + de + super + cavallo + aut + bove + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + iugum. + Si + quis + iugum + furaverit, + conponat + solidos + sex. +

+ +

+ + De + sogas. + Si + quis + sogas + furaverit + de + bovis + iunctorios, + conponat + solidos + sex. + Et + si + qualemcumque + rem + mediocrem, + unde + sex + + + + + solidi + aut + minus + in + hoc + edictum + sunt + iudicati: + si + fur + ipse + supertentus + fuerit, + non + sit + figangit, + nisi + tantum + conponat, + sicut + constitutum + est. +

+

+ + De + vitem + uvarum. + Si + quis + vitem + expoliaverit, + id + est + aminicula + tulerit + super + tres + aut + quattuor, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + palo, + quod + est + carracio. + Si + quis + palum + de + vite + tulerit, + conponat + solidus + sex. +

+

+ + De + vite + incisa. + Si + quis + vitem + de + una + fossa + asto + capellaverit, + conponat + solido + uno. +

+

+ + De + travicem + vitis. + Si + quis + travicem + de + vitem + inciderit, + conponat + medio + solido. +

+

+ + De + ubas. + Si + quis + super + tres + uvas + de + vinea + alienam + tulerit, + conponat + solidos + sex; + nam + si + usque + tres + tulerit, + nulla + sit + illi + culpa. +

+ + + + + +

+ + De + ambulatorias. + Si + quis + pastoriam + de + caballo + alieno + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + capistro. + Si + quis + capistrum + de + caballo + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + retis. + Si + quis + retes + alienas + aut + nassas + levaverit + aut + in + piscaria + aliena + pisces + tulerit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + De + arboribus. + Si + quis + rovore + aut + cerrum + seu + quercum, + quod + est + modola, + hisclo, + quod + est + fagia, + infra + agrum + alienum + aut + culturam + seu + clausuram, + vicinos + ad + vicinum, + inciderit, + conponat + per + arborem + tremisses + duos. + Nam + iterans + homo, + si + propter + utilitatem + suam + foris + clausuram + capellaverit, + non + sit + culpavilis. +

+

+ + Si + quis + castenea, + nuce, + pero + aut + melum + inciderit, + conponat + solido + uno. +

+ + + + + + +

+ + De + olivam. + Si + quis + olivo + capellaverit + aut + succiderit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + Si + homo + aut + quislevit + peculius + in + sepe + alterius + texta + cum + vimen + se + inpegerit + et + mortuus + aut + aliquam + lesionem + passus + fuerit, + tunc + ille, + qui + sepem + ipsam + fecit + et + caput + maiorem + aut + minorem + de + vimen + foris + dimisit, + ipse + sit + culpavelis + homicidii + aut + lesionis. +

+

+ + Si + cavallus + aut + quislibet + peculius + in + clausura + alterius + intus + saliendum + se + inpalaverit, + non + reddatur + ab + ipso, + cuius + sepem + est: + et + si + ab + infra + in + foris + salierit + et + se + inpalaverit, + tunc + ille, + cuius + sepe + esse + invenitur, + eum + conponat. + Et + damnum, + si + intra + ipsa + clausura + fecerit, + conponat + ei, + cuius + clausura + est. +

+

+ + Si + quis + fossatum + circa + campum + suum + fecerit + + + + + + et + cavallus + aut + alter + peculius + ibidem + ceciderit + aut + homo + periclitaverit, + non + requiratur + ab + ipso, + cuius + fossatum + invenitur + esse, + quia + pro + salvatione + campi + sui + fecit, + nam + non + dolose + tractavit. + Et + si + eum + occulte + cooperierit + et + damnum + si + factum + fuerit, + conponatur + ab + ipso, + qui + occulte + fecit. +

+

+ + De + puteo. + Si + aliquid + in + puteo + alterius + ceciderit + et + mortuum + aut + debilitatum + fuerit, + non + requiratur, + cuius + puteus + est: + quia + puteus + aquae + communis + omnium + utilitatis + invenitur + esse. +

+

+ + De + arma. + Si + quis + alii + armam + suam + simpliciter + prestaverit + et + ille, + qui + acceperit, + aliquid + mali + cum + ipsa + fecerit, + non + reputetur + a + illi + culpa, + qui + prestetit, + sed + ei, + qui + malum + cum + ea + penetravit. + + + + + + Et + e + contrario, + si + ille, + qui + prestetit, + consensum + ad + malum + fa + ciendum + habuit, + collegas + illi + sit + ad + ipsum + malum + sanandum. +

+

+ + Si + quis + suam + auctoritatem + arma + alterius + tollere + presumpserit + et + malum + cum + ea + fecerit, + non + sit + illi + culpa, + cuius + arma + est, + sed + illi, + qui + cum + ea + malum + fecit. +

+

+ + De + fera. + Si + qua + fera + ab + homine + plagata + fuerit + et + in + ipso + furore + hominem + occiderit + aut + quodlibet + damnum + fecerit, + tunc + ipse, + qui + plagavit, + ipsum + homicidium + aut + damnum + conponat + sub + ea + vidilicit + observatione, + ut + tamdiu + intellegatur + culpa + venatoris, + quamdiu + eam + secutus + fuerit + aut + canis + ipsius. + Nam + si + ipsa + fera + postposuerit + et + se + ab + ea + turnaverit, + posteaque + fera + ipsa + damnum + fecerit, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagavit + aut + incitavit. +

+ + + + + + +

+ + De + pedica. + Si + in + pedica + aut + in + taliola + fera + tenta + fuerit + et + in + hominem + aut + in + peculium + damnum + fecerit, + ipse + conponat, + qui + pedica + misit. +

+

+ + Si + quis + super + fera + ab + alio + plagata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata, + iter + suum + postponens, + volens + eam + lucrari, + super + ipsam + se + miserit, + et + ab + ipsa + plagatus + fuerit + aut + occisus, + non + requiratur + ab + eo, + qui + plagavit + aut + incitavit, + sed + suae + culpe + et + audaciae + repotit, + qui + cum + auctoritate + lucrandi + animo + se + super + eam + misit. +

+

+ + De + fera + inventa + ab + alio + vulnerata. + Si + quis + fera + ab + alio + vulnerata + aut + in + taliola + tenta + aut + a + canibus + circumdata + invenerit, + aut + forsitan + mortua, + aut + ipse + occiderit + et + salvaverit + et + bono + animo + manefestaverit, + liceat + eum + de + ipsa + fera + tollere + dextro + armo + cum + septem + costas. +

+ + + + + +

+ + De + fera + celata. + Si + quis + fera + ab + alio + plagata + aut + forsitan + mortua + invenerit + et + celaverit, + conponat + solidos + sex + illi, + qui + eam + plagavit. +

+

+ + Quamdiu + fera + intellegatur + esse + venatoris. + Si + cervus + aut + qualebit + fera + ab + alio + hominem + sagittata + fuerit, + tamdiu + illius + esse + intellegatur, + qui + eam + sagittavit, + usque + ad + aliam + talem + horam + diei + aut + noctis, + id + est + oras + vigenti + quattuor, + quo + eam + posposuit + et + se + turnavit. + Nam + qui + eam + post + transactas + predictas + horas + invenerit, + non + sit + culpavelis, + sed + habeat + sibi + ipsa + fera. +

+

+ + De + cervo + domestico. + Si + quis + cervum + domesticum, + qui + tempore + suo + rugire + solit, + fragiaverit, + conponat + domino + eius + solidûs + duodicem; + nam + si + furaverit, + in + actugild + reddat. +

+

+ + Si + quis + cervum + domesticum + + + + + + alienum, + qui + non + rugierit, + intrigaverit, + conponat + domino + eius + solidos + sex; + nam + si + eum + furaverit, + reddat + in + actugild. +

+

+ + De + aves + domesticas. + Si + quis + acceptore, + grova + aut + cicino + domestico + alieno + intrigaverit, + sit + culpabiles + sol. + sex. +

+

+ + De + apes. + Si + quis + de + apeculare + vas + cum + apes + furaverit, + unum + aut + plures, + conponat + solidos + duodecim. +

+

+ + Si + quis + de + arbore + signato + in + silva + alterius + apes + tulerit, + conponat + solidûs + sex. + Nam + si + signatum + non + fuerit, + tunc, + quicumque + invenerit, + iure + naturale + habeat + sibi, + excepto + in + gahagio + regis; + et + si + contegerit + dominum, + cuius + silva + est, + supervenerit, + tollat + mel, + et + amplius + culpa + non + requiratur. +

+

+ + De + acceptoris. + Si + quis + de + silva + alterius + accepturis + tulerit, + + + + + + excepto + gahagium + regis, + habeat + sibi. + Nam + si + dominus + selvae + supervenerit, + tollat + acceptoris, + et + amplius + culpa + adversus + eum + non + requirat. + Et + hoc + iubemus: + si + quis + de + gahagio + regis + tulerit + accepturis, + sit + culpabiles + solid. + duodicem. +

+

+ + Si + quis + de + arbore + signato + in + silva + alterius + acceptures + de + nido + tulerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + De + canis + incetatus. + Si + quis + canis + alienus + clamaverit + aut + incetaverit, + et + damnum + fecirint + in + hominem + aut + in + peculium, + non + repotetur + illi + culpa, + cuius + canis + sunt, + sed + illi, + qui + eos + incitavit. +

+

+ + De + homine + rabioso. + Si + peccatis + eminentibus + homo + rabiosus + aut + demoniacus + factus + fuerit, + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + ab + heredibus; + et + si + ipse + occisus + fuerit, + simili + modo + non + requiratur; + tantum + est, + ut + sine + culpa + non + occidatur. +

+ + + + + +

+ + Si + canis + aut + caballus + aut + quislibet + peculius + rabiosus + factus + fuerit + et + damnum + fecerit + in + hominem + aut + in + peculium, + non + requiratur + a + domino, + et + qui + ipsum + occiderit, + simili + modo + non + requiratur, + ut + supra. +

+

+ + De + quadrupedia, + si + in + hominem + aut + in + peculium + damnum + fecerit + peculius. +

+

+ + Si + caballus + cum + pede, + si + boves + cum + corno, + si + porcus + cum + dentem + hominem + intrigaverit + aut + si + canis + morderit, + excepto, + ut + supra, + si + rabiosus + fuerit: + ipse + conponat + homicidium + aut + damnum, + cuius + animales + fuerit, + cessante + in + hoc + capitulo + faida, + quod + est + inimicitia, + quia + muta + res + fecit, + nam + non + hominis + studium. +

+ + + + + +

+ + De + caballo + praestito. + Si + quis + praestitum + aut + conductum + caballum + aut + bovem + aut + canem + aut + quolibet + animalem + habuerit + et, + dum + in + ipso + beneficio + aut + conductura + est, + damnum + fecerit, + non + requiratur + proprio + domino, + sed + ille, + qui + praestitum + post + se + habuit, + ipse + homicidium + aut + damnum + conponat. +

+

+ + Si + animales + alienum + animalem + occiderit + aut + intrigaverit, + id + est + boves + bovem + aut + quislibet + peculius, + tunc + dominus, + qui + animalem + suum + intrigatum + invenerit + aut + forsan + iam + marcidum + aut + minuatum, + iubemus + ut + consignet + ipsum + intrigatum + illi, + cuius + animales + eum + intrigavit, + ut + similem, + qualis + in + illa + diae + fuit, + quando + fragiatus + est, + recipiat + ab + ipso, + cuius + animales + hoc + fecit. +

+ + + + + +

+ + De + cane + furato. + Si + quis + canem + furaverit, + sibi + nunum + reddat. +

+

+ + Si + quis + se + vindicandum + occiderit + canem + alienum, + id + est + cum + spata + aut + virga + aut + cum + qualebit + arma + mano + tenendo, + non + ei + requiratur; + tantum + est, + ut + ipsa + virga + tales + inveniatur + esse, + ut + mediocris + spata. + Nam + si + post + ipsum + iactaverit + et + eum + occiderit, + reddat + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + Si + quis + canem + alienum + nocte + aut + in + diem + damnum + facientem + in + casa + sua + invenerit, + si + eum + occiderit, + non + requiratur; + et + si + occisus + non + fuerit, + damnum + quod + fecirit, + dominus + reddat. +

+

+ + De + vacca + praegnante. + Si + quis + percusserit + vacca + pregnantem + et + avortum + fecirit, + conponat + tremisse + uno. + Et + si + mortua + fuerit, + + + + + + reddat + eam, + qualiter + adpraetiata + fuerit, + simul + et + pecus. +

+

+ + De + equa + praegnante. + Si + quis + percusserit + equa + praegnante + et + avortum + fecirit, + conponat + solidum + unum; + et + si + mortua + fuerit, + reddat + eam, + simul + et + pecus, + ut + supra. +

+

+ + De + ancilla + praegnante. + Si + quis + percusserit + ancilla + gravida + et + avortum + fecirit, + conponat + solidos + tres. + Si + autem + ex + ipsa + percussura + mortua + fuerit, + conponat + eam, + simul + et + quod + in + utero + eius + mortuum + est. +

+

+ + De + animale + excoriato. + Si + lupus + animalem + cuiuscumque + occiderit + et + aliqui + eum + nesciente + domino + excortecaverit + et + celaverit + et + per proditurem inventum fuerit, conponat solidos duodicem. +

+

+ + Si + in + flumine + animal + + + + + + mortuus + fuerit + aut + ubicumque, + et + ab + alio + homine, + cuius + non + fuerit, + excoriatus + fuerit: + quieum + excoriavit, + conponat + solidos + duodicem. +

+

+ + De + caballo + plagato. + Si + quis + caballum + alienum + aurem + aut + oculum + excusserit + aut + aliquam + laesionem + corporis + fecerit, + recepiat + ipsum, + qui + laesus + factus + est, + et + reddat + ei + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + De + coda + caballi. + Si + quis + caballum + alienum + coda + cappellaverit, + id + est + setas + tantum, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + caballum + alienum + plagaverit + aut + aliquam + lesionem + fecerit, + tunc + dominus + illius + cavalli + retradat + cavallum + ipsum + illi + homini, + qui + ei + lesionem + fecit, + ut + ipse + eum + sa + net; + et + dum + ipsum + sanare + potuerit, + det + illi + suum + proprium + cavallum, + qualiter + usque + + + + + + suam + faciat + utilitatem. + Et + si + cavallus, + qui + lesus + fuit, + ad + pristinam + redierit + sanitatem, + reddat + ipsum + proprio + domino; + si + autem + ex + ipsa + lesione + mortuus + fuerit, + reddat + alium + similem. + Et + si + contegerit, + ipse + cavallus, + qui + pigneratus + est, + post + ipsum + moriatur, + tunc + satisfaciat + ille, + qui + eum + pigneratum + habuit, + si + pulsatus + fuerit, + quia + non + per + illius + neglectum + mortuos + fuet; + postea + nulla + sit + repetitio. +

+

+ + Si + quis + cavallum + alienum + ascenderit + et + infra + vicinia + tantum + cavallicaverit, + id + est + prope + ipsum + vicum, + conponat + solidos + duos; + nam + si + inantea + eum + caballicare + presumpserit + et + dominum + non + rogaverit, + in + actogild + reddat. +

+

+ + De + disfigurato + cavallo. + Si + quis + cavallum + alienum + preserit + + + + + + + ipsumque + disfiguraverit + aut + circinaverit, + furti + poena + sit + culpabilis, + id + est + in + actogild, + sibi + nonum. +

+

+ + Si + quis + cavallum + alienum + aut + quodlibet + peculium + credens + suum + praeserit + et + dominus + proprius + eum + cognoverit + calumniaque + generare + voluerit, + ita + decernimus, + ut + prebeat + sacramentum + ille + qui + eum + tenuit: + quia + non + asto + animo + nec + aliqua + causa + faciente + eum + praesisset, + sed + credidit + suus + fuisset: + sit + absolutus + a + culpa + furti, + et + reddat + caballum + proprio + domino + inlesum. + Si + autem + non + praesumpserit + iurare, + reddat + eum + in + actogild; + quia, + postquam + cognovit, + quod + suus + non + fuit, + mox + debuit + proprio + domino + innotescere. + Nam + si + eum, + postquam + cognovit, + quod + suus + + + + + + + non + fuit, + ascenderit, + sit + culpabilis, + ut + supra, + solidos + duo. +

+

+ + De + peculio + in + damnum + invento. + Si + quis + caballum + alienum + aut + quodlibet + peculium + damnum + facientem + invenerit + ipsumque + in + curte + inclauserit, + et + non + venerit + certus + dominus, + qui + eum + cognuscat: + tunc + ille, + qui + eum + in + damnum + invenit, + ducat + eum + ad + iudicem, + qui + in + loco + ordinatus + est, + aut + certe + ante + ecclesia + in + convento + usque + quarta + et + quinta + vicem, + et + omnibus + vocem + praeconia + innotescat, + quia + caballum + invenit. + Et + si + non + venerit, + qui + eum + cognuscat, + iubemus, + ut + ille, + qui + eum + invenit, + caballicet + et + custodiat + eum + tamquam + suum + proprium. + Et + si + mortuus + fuerit, + signa + de + ipso + corio + conservit, + + + + + + + ut, + cum + venerit + certus + dominus, + habeat, + quod + ei + ostenderet. + Nam + si + ista + neclexerit + et + inventum + fuerit, + sibi + nonum + eum + reddat, + et + si + ista + cautela + observaverit, + sit + absolutus + a + calumnia. +

+

+ + De + peculio + asto + in + damno + misso. + Si + quis + caballus + aut + armenta + asto + animo + in + messe + aliena + aut + in + prato + vel + in + quolibet + damnum + miserit, + conponat + per + caput + solidum + unum, + excepto + damnum, + sicut + arbitratum + fuerit + et + loci + consuetudo + est, + sic + tamen: + si + pastor + non + ausaverit + iurare, + quod + asto + animo + non + misisset; + si + iuraverit, + sit + exsolutus + a + culpa, + tamen + damnum + conponat. +

+

+ + Si + quis + porcûs + aut + pecora + asto + animo + in + damnum + alterius + + + + + + + miserit + et + se + non + ausaverit + eduniare, + conponat + solido + uno, + excepto + damno. +

+

+ + Si + quis + peculium + de + damno + ad + clausura + minaverit + et + ille, + cuius + peculius + est, + ei + antesteterit, + conponat + solidum + unum, + excepto + damno, + ut + arbitratum + fuerit. + Et + si + in + curtem + perminaverit, + tunc + ille, + cuius + peculius + est, + roget + eum, + ut + ei + reddatur; + sic + tamen, + ut + dit + pignus + per + ultimum + valente + siliquas + tres + aut + certe + fideiussorem + sub + tali + titulo, + ut + damnum, + quod + arbitratum + fuerit, + conponatur, + aut + fabula, + quae + inter + vicinus + est. + Et + si + pignus + suscipere + noluerit + et + una + nocte + peculium + post + se + tenuerit, + conponat + solido + uno. + Et + si + ille, + cuius + peculius + est, + tenens + duritiam + cordis + eum + liberare + dispexerit, + + + + + + + tunc + habeat + eum + ille, + qui + in + damnum + invenit, + novem + noctis; + aqua + tantum + ei + dit + et + de + damnum + in + hoc + sibi + sit + contentus, + eo + quod + novem + noctis + ipsum + peculium + tenuit. + Et + si + ex + ipso + peculio + aliquid + mortuum + fuerit, + neglegentiae + suae + repotit, + qui + dispignerare + neglexit. +

+

+ + Si + hominem + iterantem + caballus + aut + quislibet + peculius + secutus + fuerit + et + ille, + quem + sequitur, + in + ligamen + aut + in + clausura + eum + miserit, + ipse + eum + salvum + faciat, + sicut + supra + constitutum + est, + ut + veniente + proprio + domino + restituat. + Nam + si + sequere + coepit + se + de + via + turnavit, + nulla + sit + culpa + illi, + quem + sequere + coepit. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + ab + alio + homine + rogatus + fuerit + caballum + aut + quolibet + peculium + querere + signaque + ei + dictaverit, + et + ille + forsan, + qui + rogatus + est, + caballum + alienum + aut + peculium + per + errorem + praeserit; + si + venerit + proprius + dominus + et + calumniam + generare + voluerit, + ita + prospeximus, + ut + ille, + qui + eum + per + errorem + tenuit, + praebeat + sacramentum: + quia + crededit + ipsum + esse, + unde + rogatus + fuerit; + tunc + reddat + caballum + et + amplius + non + calumnietur, + si + eum + male + non + tractaverit. + Et + si + non + venerit + proprius + dominus, + reddat + eum + illi, + de + quem + ipsum + tulit, + ut + ipse + iterum + iuxta + legem, + sicut + supra + decretum + est, + conservit. +

+ + + + + +

+ + De + porcûs, + si + in + isca + alterius + paverint + et + inventi + fuerint, + si + minus + sunt + de + decim, + non + occidatur + neque + unus + ex + ipsis; + sed + ille, + qui + eos + invenerit, + teneat + unum + ex + ipsis, + et + habeat + salvum, + et + conponatur + ei + per + porco + siliquas + tres. + Nam + si + super + fuerint + de + decim + et + usque + ad + decim, + occidatur + unus + mediocris + et + non + requiratur; + nisi + si + minus + fuerint + de + decim + et + occiderit, + reddat + ferquido, + id + est + similem. +

+

+ + Si + quis + in + pratum + porcos + fossas + facientes + unum + aut + plures + invenerit, + occidatur + unus + tantum + et + non + requiratur. +

+

+ + De + verre. + Si + quis + verrem + alienum + furaverit, + conponat + solidos + duodicem. + Ipse + dicitur + sonorpair, + qui + omnis + alius + verres + + + + + in + grege + battit + et + vincit. + Tamen + in + uno + grege, + quamvis + multitudo + porcorum + fuerit, + unus + conpotetur + sonorpair; + nam + si + minor + grex + de + trigenta + capetum + fuerit, + non + repotetur + sonorpair, + nisi + si + triginta + aut + super + fuerint. + Et + si + in + damnum + ipse + sonorpair + occisus + fuerit, + aut + similem + aut + meliorem + ipse, + qui + occiderit, + restituat, + et + damnum + ei + conponatur. + Nam + si + alii + verres + aut + porci + furati + fuerint, + in + actugild + reddatur. +

+

+ + De + porcario + battudo. + Si + quis + porcario + de + homine + libero + battederit, + ipse, + qui + de + curte + ipsius + exit, + nam + non + de + casa + massarii, + conponat + solidos + vigenti. + Tantum + est, + ut + porcarius + ipse + ferita + prius + non + faciat + aut + scandalum + + + + + + + committat; + nam + si + fecerit + plagas + aut + feritas, + arbitrentur + et + conponantur. +

+

+ + Si + duo + porcarii + inter + se + battederint + aut + scandalum + commiserint, + plagas + aut + feritas + conponatur; + nam + alia + culpa + non + requiratur. +

+

+ + De + campo + alieno + arato. + Si + quis + campum + alienum + araverit, + sciens + non + suum, + aut + sementem + spargere + presumpserit, + perdat + opera + et + frugis, + et + ille, + qui + campum + suum + conprobaverit, + habeat + fruges. +

+

+ + De + campo + exarato. + Si + quis + exaraverit + campum + alienum + seminatum + et + suum + non + potuerit + provare, + aliud + tantum + fruges, + quod + devastavit, + proprio + domino + reddat, + et + pro + incautam + presumptionem + conponat + solidos + sex. +

+ + + + + +

+ + De + prato + secato + aut + exarato. + Si + quis + pratum + alienum + segaverit + aut + exaraverit, + et + fenum + reddat + et + pro + inlecita + presumptione + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Si + quis + campum + alienum + asto + cum + peculio + suo + delierit + aut + spicas + manibus + evellerit, + conponat + solidos + sex. +

+

+ + Nulli + sit + licentia + iterantibus + erba + negare, + excepto + prato + intacto + tempore + suo + aut + messem. + Post + fenum + autem + aut + fruges + collectas + tantum + vindicit, + cuius + terra + est, + quantum + cum + clausura + sua + potest + defenndee. + Nam + si + cavallûs + iter + facientibus + de + stupla + aut + de + ipsa + pascua, + ubi + alia + peculia + pascent, + movere + presumpserit, + in + actogild + + + + + + ipsûs + cavallûs + conponat + pro + eo, + quod + ipsos + de + arvo + campo, + quod + est + fornaccar, + movere + presumpsit. +

+

+ + De + sacramentis. + Si + qualiscumque + causa + inter + homines + liberos, + et + sacramentum + dandum + fuerit, + si + usque + ad + vigenti + solidos + fuerit + causa + ipsa + aut + amplius, + ad + evangelia + sancta + iurit + cum + duodecim + aidos + suos, + id + est + sacramentales, + ita, + ut + sex + illi + nominentur + ab + illo, + qui + pulsat, + et + septimus + sit + ille, + qui + pulsatur, + et + quinque, + quales + voluerit, + liberos, + ut + sint + duodicem. + Quod + si + minor + fuerit + causa + de + vigenti + solidis + usque + ad + duodicem, + sibi + sextus + iurit + ad + arma + sacrata; + tres + ei + nominit, + qui + pulsat, + et + duos + liberos + sibi + elegat, + + + + + + qui + pulsatur, + quales + voluerit; + et + sextus + sit + ipse. + Et + si + minor + fuerit + causa + de + duodicem + solidis, + sibi + tertius + iurit + ad + arma; + unum + ei + nominit + et + alium + sibi + querat + et + tertius + sit + ipse. +

+

+ + De + wadia + et + fideiussorem. + Si + quis + alii + wadia + et + fideiussorem + de + sacramentum + dederit, + per + omnia, + quod + per + wadia + obligavit, + adinpleat. + Et + ille, + qui + pulsat + et + wadia + suscipit, + proximioris + sacramentalis, + qui + nascendo + sunt, + debeat + nominare: + tantum + est + excepto + illo, + qui + gravem + inimicitiam + cum + ipso, + qui + pulsat, + commissam + habet, + id + est + si + ei + plaga + fecit, + aut + in + mortem + consensit, + aut + res + suas + alii + thingavit: + ipse + non + potest + esse + sacramentales, + quamvis + proximus + sit, + eo + quod + inimicus + aut + extraneus + invenitur + esse. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + alii + pro + quacumque + causa + wadia + et + fideiussorem + de + sacramento + dederit, + dit + ei + spatium + usque + in + duodecim + noctis + ad + ipsum + sacramentum + dandum; + et + si + forsan + propter + aegritudinem + aut + alia + causa + supervenientem + in + predictum + constitutum + non + potuerit + iurare, + suspendatur + causa + usque + ad + alias + doudecim + noctis. + Et + si + nec + tunc + conpleverit + et + totum + annum + unum + volontariae + dilataverit + et + sacramentum + non + dederit, + tunc + rem + ipsam, + unde + agitur, + amittat, + et + ille + adquirat, + qui + wadia + suscepit. + Et + contrario: + si + ille, + qui + wadia + susceperit, + dilataverit + sacramentum + audire + et + annum + + + + + + totum + protraxerit, + post + transacti + anni + spatium + nulla + in + posterum + habeat + facundiam + de + ipsam + rem + loquendi; + sed + ille, + qui + paratus + fuit + sacramentum + dare, + firmiter + possedeat. +

+

+ + Si + post + sacramentum + iudicatum + aliquis + moriatur. + Si + contegerit + homini + post + datum + fideiussorem + de + sacramentum + et + sacramentalis + nominatûs + mori, + et + filiûs + demiserit, + posteaque + ille, + qui + causam + quaerit, + pulsaverit + filiûs + dicendo: + quia + quicquid + pater + per + wadia + et + fideiussorem + obligavit, + fili + conplere + debent, + tunc + necesse + est + filiûs, + quamvis + virtutem + minorem + habeant + a + patre, + aut + per + sacramentum + negare, + quod + pater + eorum + non + promisissit, + aut + certe, + quod + pater + eorum + spondedit, + adinpleant. + Et + si + aliquis + de + ipsos + + + + + + sacramentalis + mortuus + fuerit, + potestatem + habeat + ille, + qui + pulsat, + in + locum + mortui + alium + similem + nominare + de + proximûs + legitimûs + aut + de + natûs + aut + de + gamahalos, + id + est + confabulatûs. + Et + si + dixerit, + qui + pulsat, + quod + sacramentum + ruptum + fuissit, + praebeat + sacramentum + qui + negat, + si + ausus + fuerit: + quia + neque + patris + neque + ipsius + sacramentus + ruptus + non + fuissit; + postea + iurit, + sicut supra + constitutum + est. +

+

+ + De + sacramentum + ruptum. + Sacramentum + tunc + intellegitur + ruptum, + quando + presentis + sacrosanta + evangelia + aut + arma + sacrata + ipse, + qui + pulsatur, + cum + sacramentalis + suos + coniuncxerit + et + non + ausaverit + iurare + aut + ipse + aut + aliquis + de + sacramentales + suos + se + subtraxerit: + + + + + + tunc + intellegitur + sacramentum + ruptum. +

+

+ + De + eo, + qui + prius + manefestaverit + et + sacramentum + promittit. + Si + pro + quacumque + culpa + homo + pulsatus + fuerit + ab + alio + et + negaverit, + liceat + eum + se + eduniare + secundum + legem + et + qualitatem + causae. + Si + autem + manifestaverit + se + fecissit, + conponat + secundum + quod + in + hoc + edictum + legitur. + Nam + nulli + liceat, + postquam + prius + manefestaverit, + postea + per + sacramentum + negare, + quod + non + sit + colpabiles, + postquam + ipse + se + culpabilem + adsignat. + Quia + multûs + cognovimus + in + regno + nostro + tales + pravas + opponentes + intentiones; + haec + nos + moverunt + presentem + corregere + legem + et + ad + meliorem + statum + revocare. +

+ + + + + +

+ + De + debitum + patris + mortui. + Si + quis + post + mortem + patris + filium + de + debitum + appellaverit, + quod + pater + debitor + fuissit, + et + filius + negaverit, + ita + decernimus, + ut + praebeat + filius + sacramentum + secundum + qualitatem + pecuniae, + unde + pulsatur, + quod + pater + ipsius + ei + de + bitor + non + fuissit; + aut + per + pugna + defendat, + si + potuerit. +

+

+ + Si + aliqua + inter + creditorem + et + debiturem + atque + fideiussurem + surrexerit + intentio, + et + dixerit + creditor. + "Quia + in + tale + praetexto + wadia + suscepi" + et + fideiussor + negaverit, + non + est + causa + fideiussori + sacramentum + prevere; + nisi + debitur + singolus + satisfaciat + aut + ad + evangelia + aut + ad + arma: + + + + + + "quia + in + tale + capitulo + nec + wadia + dedi + nec + fideiussore + posui". +

+

+ + De + waregang. + Omnes + waregang, + qui + de + exteras + fines + in + regni + nostri + finibus + advenerint + seque + sub + scuto + potestatis + nostrae + subdederint, + legibus + nostris + langobardorum + vivere + debeant, + nisi + si + aliam + legem + ad + pietatem + nostram + meruerint. + Si + filiûs + legetimûs + habuerint, + heredes + eorum + existant + sicut + et + filii + langobardorum; + si + filiûs + legetimûs + non + habuerint, + non + sit + illis + potestas + absque + iussionem + regis + res + suas + cuicumque + thingare + aut + per + quolibet + titulo + alienare. +

+

+ + De + camfionibus. + Nullus + camphio + praesumat, + quando + ad + pugnando + contra + alium + vadit, + herbas, + quod + ad + maleficias + pertenit, + super + se + habere + nec + alias + tales + similes + res, + nisi + tantum + arma + sua, + quae + convenit. + + + + + + + Et + si + suspicio + fuerit, + quod + eas + occulte + habeat, + inquiratur + ad + iudicem, + et + si + inventa + super + eum + fuerit, + evellantur + et + iactentur. + Et + post + istam + inquisitionem + tendat + manum + ipse + camfio + in + manum + parentes + aut + conliberti + sui; + ante + iudice + satisfaciens + dicat, + quod + nullam + talem + rem, + quod + ad + maleficias + pertenit, + super + se + habeat; + tunc + vadat + ad + certamen. +

+

+ + De + causas + regales. + Omnis + vero + regales + causas, + quae + ad + manum + regis + perteneunt, + unde + conpositio + expectatur + aut + culpa + queritur, + dupliceter + secundum + antiquam + consuitudinem + conpunantur; + excepto + mundium + de + liberas + aut + mordh + aut + alias,v + que + similes + sunt, + + + + + + unde + noningenti + solidi + iudicantur, + quas + in + suum + vigorem + constituimus + permanere. + Reliquas + omnis, + ut + praediximus, + in + duplum + exegantur. +

+

+ + Si + servus + regis + mordh + fecerit, + ita + decernimus, + ut + conponatur + ipsa + persona, + sicut + adpraetiatus + fuerit, + et + servus + ipse + super + fossa + ipsius + mortui + adpendatur, + ut + in + eum + vindicta + detur, + et + sit + causa + supita. +

+

+ + De + alias + vero + causas, + unde + liberi + et + servi + aliorum + hominum + nuningentos + solidos + fiunt + culpabiles, + id + est: + de + muliere + libera, + si + viam + antesteterit + aut + iniuriam + fecerit, + seu + de + greges, + equarum + aut + porcorum + pigneratûs, + vel + reliquas + quae + similes + sunt, + unde, + ut + prefati + sumus, + nongenti + solidi + queruntur, + de + quas + supra + + + + + + + in + hoc + edictum + constituimus: + servus + regis + si + fecerit, + anime + sue + incurrat + periculum + et + nongenti + solidi + non + requiratur + ad + curtem + regis. +

+

+ + Si + servus + regis + furtum + fecerit, + reddat + in + actogild, + et + non + sit + fegangi. +

+

+ + Si + servus + regis + hoberus + aut + wecvorin + seu + marahvorf + aut + qualibit + alia + culpa + minorem + fecerit, + ita + conponat, + sicut + aliorum + exercitalium, + quae + supra + decreta + sunt, + conponuntur. +

+

+ + De + sculdhais. + Si + quis + sculdhais + aut + actorem + regis + occiderit + utilitatem + regis + facientem, + adpretietur + pro + libero + hominem, + sicut + in + hoc + edictum + legitur, + et + parentibus + legitimis + conponatur, + excepto + in + curtem + regis + conponat, + qui + eum + occiderit, + solidos + octugenta. + + + + + + Et + si + battutus + fuerit + aut + legatus, + similiter + conponatur + pro + liberum + hominem + aut + secundum + nationem + suam, + sicut + in + hoc + edictum + constitutum + est; + excepto + in + curtem + regis + pro + culpa + solidos + octugenta. +

+

+ + Si + gastaldius + aut + quicumque + actor + regis + post + susceptas + aut + commissas + ad + gobernandum + curtes + regis + et + causas + regias + aliquid + per + gairethinx, + id + est + donationem, + ab + alio + quocumque + factam + conquesierit, + sit + illi + stabilem, + si + per + preceptionem + indulgentiae + regis + in + eum + fuerit + confirmatum. + Alioquin: + quidquid, + ut + predictum + est, + post + susceptam + administrationem + per + gairethinx + adquesierit, + hoc + totum + regi + adquirat + et + non + suo + proprio + nomine + vindicet + + + + + + + nec + ipse, + nec + heredis + ipsius. +

+

+ + Nullus + presumat + aldiam + alienam + aut + ancillam + quasi + strigam, + quem + dicunt + mascam, + occidere, + quod + christianis + mentibus + nullatenus + credendum + est + nec + possibilem, + ut + mulier + hominem + vivum + intrinsecus + possit + comedere. + Si + quis + de + cetero + talem + inlecitam + et + nefandam + rem + penetrare + presumpserit: + si + aldiam + occiderit, + conponat + pro + statum + eius + solidos + LX, + et + insuper + addat + pro + culpa + solidos + centum, + medietatem + regi + et + medietatem + cuius + aldia + fuerit. + Si + autem + ancilla + fuerit, + conponat + pro + statum + eius, + ut + supra + constitutum + est, + si + ministiriales + aut + rusticana + fuerit; + et + insuper + pro + culpa + solidos + LX, + medietatem + regi + et + medietatem + + + + + + + cuius + ancilla + fuerit. + Si + vero + iudex + huic + opus + malum + penetrare + iusserit, + ipse + de + suo + proprio + pena + suprascripta + conponat. +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + unum + oculum + habentem + ipsum + excusserit, + duas + partes + pretii + ipsius, + quod + adpretiatus + fuerit, + si + eum + occidissit, + conponat. + Si + autem + haldium + aut + servum + alienum + unum + oculum + habentem + ipsum + excusserit, + conponat + eum + pro + mortuo. +

+

+ + Si + mulier + libera + in + scandalum + cocurrerit, + ubi + viri + litigant, + si + plagam + aut + feritam + factam + habuerit + aut + forsitan + inpincta + fuerit + aut + occisa, + adpretietur + secundum + nobilitatem + suam + et + sic + conponatur, + tamquam + si + in + fratrem + + + + + + + ipsius + mulieris + perpetratum + fuisset; + nam + alia + culpa + pro + iniuria + sua, + unde + nongenti + solidi + iudicantur, + non + requiratur, + eo + quod + ipsa + ad + litem + cocurrit, + quod + inhonestum + est + mulieribus + facere. +

+

+ + Si + quis + cassinam + aut + tectum + alienum + foris + curtem, + ubi + vir + non + habitat, + dum + intentio + fuerit + de + terra, + disturbaverit + aut + in + terram + iactaverit + et + terram + suam, + sicut + lex + habet, + convincere + non + potuerit, + restauret + ipsam + cassinam + et + conponat + aliam + talem + sub + extimationem + pretii. + Nam + si + casa, + ubi + habitatur, + disturbaverit, + conponat, + sicut + in + hoc + edictum + legitur, + haritraib. +

+

+ + Si + quis + peculium + suum + + + + + + de + clausura + aliena + occulte + tulerit + et + non + rogaverit, + con + ponat + curtis + rupturae, + id + est + hoberos: + solidos + XX. +

+

+ + Si + quis + alium + " arga" + per + furorem + clamaverit + et + negare + non + potuerit + et + dixerit, + quod + per + furorem + dixisset, + tunc + iuratus + dicat, + quod + eum + arga + non + cognovisset; + postea + conponat + pro + ipso + iniurioso + verbo + solidos + duodecim. + Et + si + perseveraverit, + convincat + per + pugnam, + si + potuerit, + aut + certe + conponat, + ut + supra. +

+

+ + Si + quis + hominem + liberum + inpegerit, + ut + cadat, + conponat + solidos + sex, + sic + tamen: + si + alteram + lesionem + in + corpore + ipsius + non + fecerit. + Si + autem + eum + inpegerit + et + non + ceciderit, + conponat + solidos + tres. +

+

+ + Si + quis + hominem + + + + + + + liberum + surgentem + rexa + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + conponat + solidos + sex; + si + aldium + aut + ministirialem + seu + servo + rusticano + per + barbas + aut + capillos + traxerit, + conponat + sicut + pro + ferita + una. +

+

+ + De + brachio, + coxa + seu + tibia + rupta. + Si + quis + homini + libero + brachium + super + gubitum, + hoc + est + murioth, + ruperit, + conponat + solidos + vigenti; + si + autem + subtus + gubitum, + quod + est + treno, + conponat + solidos + sedecim; + si + coxa + ruperit + super + genuculum, + quod + est + lagi, + conponat + solidos + vigenti; + si + subtus + genuculum, + quod + est + tibia, + conponat + solidos + sedecim. + Si + vero + semus + aut + clodus + fuerit, + conponat, + sicut + in + hoc + edictum + legitur: + quartam + partem + pretii. +

+

+ + De + mundio + puelle + et + devitum. + Si + mundius + + + + + + + de + puella + libera, + parentes + mortuos, + ad + curtem + regis + ceciderit + et + pater + vel + frater + devitum + demiserit, + in + quotam + portionem + patri + vel + fratri + heredes + successerit, + ita + et + devitum + persolvat. + Simili + modo + et, + si + naturales + filii + fuerint. +

+

+ + Praesentem + vero + dispositionis + nostrae + edictum, + quem + deo + propitio + cum + summo + studio + et + summis + vigilis + a + celestem + faborem + praestitis + inquirentes + et + rememorantes + antiquas + legis + patrum + nostrorum, + quae + scriptae + non + erant, + condedimus, + et + quod + pro + commune + omnium + gentis + nostrae + utilitatibus + expediunt, + pari + consilio + parique + consensum + cum + primatos + iudices + cunctosque + felicissimus + + + + + + + exercitum + nostrum + augentes + constituimus, + in + hoc + membranum + scribere + iussimus; + pertractantes + et + sub + hoc + tamen + capitulo + reservantes, + ut, + quod + adhuc + annuentem + divinam + clementiam + per + subtilem + inquisitionem + de + antiquas + legis + langobardorum, + tam + per + nosmetipsos + quam + per + antiquos + homines, + memorare + potuerimus, + in + hoc + edictum + subiungere + debeamus; + addentes, + quin + etiam + et + per + gairethinx + secundum + ritus + gentis + nostrae + confirmantes, + ut + sit + haec + lex + firma + et + stabelis, + quatinus + nostris + felicissimis + et + futuris + temporibus + firmiter + et + inviolabiliter + ab + omnibus + nostris + subiectis + costodiatur. +

+ + + + + +

+ + Si + quis + hominem + liberum + casum + facientem + nolendo + occiderit, + conponat + eum, + sicut + adpretiatus + fuerit, + et + faida + non + requiratur, + eo + quod + nolendo + fecit. +

+

+ + Et + hoc + addimus + ac + decernimus, + ut + causae, + que + fenitae + sunt, + non + revolvantur. + Quae + autem + non + sunt + fenitae + et + a + presente + vigesima + secunda + diae + mensis + huius + novembris + indictione + secunda + incoatae + aut + commotae + fuerint, + per + hoc + edictum + incidantur + et + finiantur. + Et + a + hoc + generaliter + damus + in + mandatis, + ne + aliqua + fraus + per + vicium + scriptorum + in + hoc + edictum + adibeatur: + si + aliqua + fuerit + intentio, + nulla + alia + exemplaria + credatur + aut + suscipiatur, + nisi + quod + per + manus + ansoald + notario + nostro + + + + + + scriptum + aut + recognitum + seu + requisitum + fuerit, + qui + per + nostram + iussionem + scripsit. +

+ + + +
+ + + + + + + +
+ + + + + Le Leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le Leggi dei Longobardi + 88-86156-00-6 978-88-86156-00-4 + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + + Milano + Editrice La Storia + 1992 + + + + + + + Le leggi dei Longobardi: storia, memoria e diritto di un popolo + germanico + Le leggi dei Longobardi + 88-8334-099-X + ClaudioAzzara + StefanoGasparri + 2. ed + + Roma + Viella + 2005 + + + Altomedioevo4 + + + + + Leges langobardorum: 643-866 + Leges langobardorum + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtlicher Instituts-Verlag + 1962 + + + + + + + Edictus Rothari + FranzBeyerle + + Witzenhausen + Deutschrechtl. Inst.-Verl + 1962 + + + + + + + [Leges Langobardorum] + FriedrichBluhme + AlfredBoretius + + Hannover + Hahn + 1868 + + + + + +
+ + + + + + + + + diff --git a/contrib/Iacopini/frammentoED.xml b/contrib/Iacopini/frammentoED.xml new file mode 100755 index 0000000..3a952d5 --- /dev/null +++ b/contrib/Iacopini/frammentoED.xml @@ -0,0 +1,555 @@ + +
+ + +

+ + Si + plures + homines + fur + + tum + in + unum + fecerint, + tam + li + + beri + quam + servi, + liceat + eos, + + + si + voluerint, + se + insimul + aduna + + re + et + furtum + ipsum + in + actugild + red + + dere. + Si + quis + se + ex + ipsis + deviderit, + pro + + se + tantum + legibus + conponat, + id + est + ip + + sum + furtum + sibi + nonum. +

+

+ + Si + liber + aut + servus + ve + + llit + foris + provinciae + fugire + et + + iudex + aut + quicumque, + qui + in + fini + + bus + provinciae + resedit, + eum + praese + + rit, + teneat + eum, + et + res, + quas + secum + + detulerit, + salvas + faciat; + et + mox + + mandet + ad + iudicem + de + locum, + unde + + fugire + coepit, + quatinus + eum + recipi + + at, + et + dit + pro + uno + fugace + solidos + duo, + + ita + ut + cum + rebus, + quas + secum + de + + tulerit, + reddatur. + Et + + si + contege + + rit + eum + de + legamen + fugire, + prae + + beat + sacramentum + ille, + qui eum + + tenuit, + quod + non + asto + eum + laxas + + sit, + sed + cum + tota + virtutem + custodi + + re + voluissit: + post + datum + sacramen + + tum + + + res, + quas + ei + tulit, + reddat, + presura + au + + tem + non + queratur, + et + amplius + non + calo + + mnietur. + Et + si + fugax + ille + manus + ad + + legandum + non + dederit + et + occisus + fu + + erit, + non + requiratur, + nisi + ipsas + res + red + + dantur; + et + si + ille, + qui + ipsum + fugacem + + prendere + voluerit, + ab + ipso + occisus + fue + + rit, + nec + ipse + nec + ipse + requiratur. +

+

+ + De + portonario + qui + sup + + er + flumen + portum + custodit. + + Si + quis + portonarium + pulsaverit, + quod + + fugacem + hominem + aut + furem + trans + + posuisset, + et + portonarius + negave + + rit: + ita + decernimus, + ut + praeveat + so + + lus + sacramentum, + quod + ad + con + + scientiam + ipsius + non + pervenisset, + + quod + fugitivos + aut + fugaces + tran + + sposuerit, + et + sit + exolutus + a + calomnia. +

+

+ + Si + portonarius + furo + + nem + hominem + sciens + trans + + posuerit + cum + aliquas + res + + + furtivas, + collega + sit + furoni + et + + cum + ipso + furtum + conponat; + excepto + sit + cul + + pavelis + in + curtem + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portunarius + man + + cipia + fugitiva + sciens + trans + + posuerit, + si + probatum + fu + + erit, + perquirat + eas + et + proprio + domino + + cum + rebus, + quas + secum + detolerit, + + restituat. + Et + si + ipsi + fugaces + ali + + bi + transmigraverint, + ut + non + inve + + niantur, + tunc + portitor + ipsa + man + + cipia, + simul + et + res, + de + quantas + au + + sus + fuerit + iurare, + qui + perdedit, + + ei + ab + ipso, + qui + sciens + transposuit + fu + + gacem, + reddantur + sub + + extimationem + pretii; + excep + + to + pro + culpa + conponat + ipse + portitor + + in + curte + regis + solidos + XX. +

+

+ + Si + portonarius + homi + + nem + liberum + fugacem + transpo + + suerit + et + cognoverit, + quod + + + fugax + est, + animae + suae + incurrat + pe + + riculum, + aut + conponat + wergild + suo; + quia + + postquam + cognovit, + quod + in + fuga + + erat, + si + eum + tenere + non + potuit, + mox + + innotescere + aut + antecurrere + debuit. +

+

+ + Si + mancipius + cuiuscum + + que + post + alium + hominem + fugi + + erit, + et + dominus + secutus + invita + + verit + in + pace, + ut + reddatur + in + gra + + tia, + et + si + in + gratia + redditus + fu + + erit + et + in + ipsa + culpa + dominus + in + eum + + vindictam + dederit, + conponat + solidos + XX + + illi, + de + cuius + curte + eum + tolit; + et + + si + denegat, + quod + pro + ipsa + culpa + + in + eum + vindictam + non + dedisset, + pr + + aebeat + sagramentum + singulus + ad + + evangelia + et + sit + exsolutus. +