examples/Translate_a_Public_Domain_Book.ipynb

{
  "cells": [
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "KLHiTPXNTf2a"
      },
      "source": [
        "##### Copyright 2024 Google LLC."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 1,
      "metadata": {
        "cellView": "form",
        "id": "oTuT5CsaTigz"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "# @title Licensed under the Apache License, Version 2.0 (the \"License\");\n",
        "# you may not use this file except in compliance with the License.\n",
        "# You may obtain a copy of the License at\n",
        "#\n",
        "# https://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0\n",
        "#\n",
        "# Unless required by applicable law or agreed to in writing, software\n",
        "# distributed under the License is distributed on an \"AS IS\" BASIS,\n",
        "# WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.\n",
        "# See the License for the specific language governing permissions and\n",
        "# limitations under the License."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "-LiUeU4em33f"
      },
      "source": [
        "# Gemini API: Translate a public domain book"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "D7KnozoY6B3I"
      },
      "source": [
        "<table class=\"tfo-notebook-buttons\" align=\"left\">\n",
        "  <td>\n",
        "    <a target=\"_blank\" href=\"https://colab.research.google.com/github/google-gemini/cookbook/blob/main/examples/Translate_a_Public_Domain_Book.ipynb\"><img src = \"../images/colab_logo_32px.png\"/>Run in Google Colab</a>\n",
        "  </td>\n",
        "</table>"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "SRKGwj7Cu2CU"
      },
      "source": [
        "In this notebook, you will explore Gemini model as a translation tool, demonstrating how to prepare data, create effective prompts, and save results into a `.txt` file.\n",
        "\n",
        "This approach significantly improves knowledge accessibility. Various sources provide open-source books. In this notebook, you will use [Project Gutenberg](https://www.gutenberg.org/) as a resource.\n",
        "\n",
        "\n",
        "This platform provides access to a wide range of books available for free download in PDF, eBook, TXT formats and more."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 2,
      "metadata": {
        "id": "Gq_NixYDpsLN"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "!pip install -U -q \"google-generativeai>=0.7.2\" tqdm"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 3,
      "metadata": {
        "id": "9fxS1iFpEVTH"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "import google.generativeai as genai\n",
        "\n",
        "from tqdm import tqdm\n",
        "from IPython.display import Markdown"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "FQOGMejVu-6D"
      },
      "source": [
        "## Configure your API key\n",
        "\n",
        "To run the following cell, your API key must be stored in a Colab Secret named `GOOGLE_API_KEY`. If you don't already have an API key, or you're not sure how to create a Colab Secret, see [Authentication](https://github.com/google-gemini/cookbook/blob/main/quickstarts/Authentication.ipynb) for an example.\n"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 4,
      "metadata": {
        "id": "ysayz8skEfBW"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "from google.colab import userdata\n",
        "GOOGLE_API_KEY=userdata.get('GOOGLE_API_KEY')\n",
        "\n",
        "genai.configure(api_key=GOOGLE_API_KEY)"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "m1WJgnNmv8uM"
      },
      "source": [
        "## Data preparation"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "Quunix4gwB-7"
      },
      "source": [
        "You will translate a well-known book written by Arthur Conan Doyle from Polish (trans. Eugenia Żmijewska) to English about the detective Sherlock Holmes. Here are the titles in Polish and English:\n",
        "\n",
        "\n",
        "\n",
        "* Polish Title: *Tajemnica Baskerville'ów: dziwne przygody Sherlocka Holmes*\n",
        "\n",
        "* English Title: *The Hound of the Baskervilles*"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 5,
      "metadata": {
        "id": "SPR8qlylbrdF"
      },
      "outputs": [
        {
          "name": "stdout",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "  % Total    % Received % Xferd  Average Speed   Time    Time     Time  Current\n",
            "                                 Dload  Upload   Total   Spent    Left  Speed\n",
            "100  277k  100  277k    0     0   543k      0 --:--:-- --:--:-- --:--:--  544k\n"
          ]
        }
      ],
      "source": [
        "!curl https://www.gutenberg.org/cache/epub/34079/pg34079.txt > Sherlock.txt"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 6,
      "metadata": {
        "id": "pPbU4n4CAEKu"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "with open(\"/content/Sherlock.txt\") as f:\n",
        "      book = f.read()"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "-hPhMBNLNiH-"
      },
      "source": [
        "Books contain all sorts of fictional or historical descriptions, some of them rather literal and might cause the model to stop from performing translation query. To prevent some of those exceptions users are able to change `safety_setting` from default to more open approach."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 7,
      "metadata": {
        "id": "SsTS7UBCpwCo"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "safety_settings = [\n",
        "    {\n",
        "        \"category\": \"HARM_CATEGORY_HARASSMENT\",\n",
        "        \"threshold\": \"BLOCK_NONE\",\n",
        "    },\n",
        "    {\n",
        "        \"category\": \"HARM_CATEGORY_HATE_SPEECH\",\n",
        "        \"threshold\": \"BLOCK_NONE\",\n",
        "    },\n",
        "    {\n",
        "        \"category\": \"HARM_CATEGORY_SEXUALLY_EXPLICIT\",\n",
        "        \"threshold\": \"BLOCK_NONE\",\n",
        "    },\n",
        "    {\n",
        "        \"category\": \"HARM_CATEGORY_DANGEROUS_CONTENT\",\n",
        "        \"threshold\": \"BLOCK_NONE\",\n",
        "    },\n",
        "]"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "i_xbb7Ce_NI9"
      },
      "source": [
        "Go ahead and initialize the Gemini Flash model for this task."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 8,
      "metadata": {
        "id": "iMFiWDxUPd5u"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "model = genai.GenerativeModel('gemini-2.0-flash')\n",
        "\n",
        "def generate_output(prompt):\n",
        "    response = model.generate_content(\n",
        "        prompt,\n",
        "        safety_settings=safety_settings,\n",
        "        request_options = {\n",
        "            \"timeout\": 1000\n",
        "        }\n",
        "    )\n",
        "\n",
        "    try:\n",
        "        return response.text\n",
        "    except Exception as ex:\n",
        "        raise ex"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "HKdF4PQxGRlZ"
      },
      "source": [
        "Begin by counting how many tokens are in the book to know if you need to proceed with the next step (split text into smaller chunks)."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "XSxTHrcNJ3Te"
      },
      "source": [
        "## Token Information\n",
        "\n",
        "LLMs are constrained by token limits. In order to stay within the limit of Gemini Flash, it's important to ensure the following:\n",
        "\n",
        "* Input token limit should not exceed: 1,048,576 tokens\n",
        "* Output token limit should not exceed: 8,192 tokens\n",
        "\n",
        "Since input chunks of post-translation text will serve as outputs, it's advisable to split them into smaller segments.\n",
        "\n",
        "As you will see in the example, there are over 1000 small chunks. Calling API for the token count of each one would take a long time. Because of this estimate 1 token is equal to 4 characters will be used.\n",
        "\n",
        "To account for the possible miscalculation of tokens and output potentially being longer than input each chunk will use up to 4*5000 characters. Remember to adjust the maximum to your needs.\n",
        "\n",
        "For more details on tokens in Gemini models, refer to the documentation [here](https://ai.google.dev/gemini-api/docs/models/gemini\n",
        ")."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "SFdNjziVXKI2"
      },
      "source": [
        "### Split text into chunks\n",
        "Adjust the number of whitespace characters used for splitting based on the book you are working with.\n",
        "\n",
        "Then, ensure to consider token limitations to receive complete responses from the model.\n"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 9,
      "metadata": {
        "id": "-0Su5klXZH-w"
      },
      "outputs": [
        {
          "name": "stdout",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "Number of chunks: 1802\n"
          ]
        }
      ],
      "source": [
        "chunks = book[:book.find(\"END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK TAJEMNICA BASKERVILLE'ÓW: DZIWNE PRZYGODY SHERLOCKA HOLMES\")].split(\"\\n\\n\")\n",
        "\n",
        "num_chunks = len(chunks)\n",
        "print(f\"Number of chunks: {num_chunks}\")"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 10,
      "metadata": {
        "id": "iptclxMgLxjC"
      },
      "outputs": [
        {
          "name": "stdout",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "[134.5, 16.25, 6.5, 7.25, 25.0, 4.0, 58.25, 26.0, 50.25, 148.0, 10.25, 11.0, 7.5, 8.5, 10.0, 9.5, 9.25, 7.75, 9.25, 9.5, 7.25, 11.25, 0.75, 5.0, 136.75, 22.25, 37.0, 12.5, 73.25, 45.0, 11.5, 24.25, 8.5, 45.5, 11.75, 31.75, 50.0, 48.0, 45.25, 22.0, 38.25, 52.25, 6.75, 6.25, 3.75, 54.25, 19.5, 15.75, 24.25, 45.25, 4.5, 152.75, 22.0, 72.0, 135.0, 91.5, 9.75, 53.5, 38.0, 5.25, 120.0, 128.0, 37.5, 9.25, 3.5, 10.25, 15.75, 11.25, 15.5, 27.75, 31.25, 16.5, 13.75, 10.25, 73.25, 44.5, 66.0, 13.5, 28.0, 11.25, 43.0, 33.5, 1.0, 7.5, 14.5, 17.5, 6.25, 5.5, 4.0, 78.5, 16.5, 9.0, 111.0, 17.75, 35.75, 34.5, 15.5, 21.0, 30.5, 57.5, 33.75, 21.75, 158.75, 60.5, 39.0, 110.0, 125.75, 124.5, 66.0, 55.75, 40.25, 63.0, 54.5, 84.75, 45.0, 33.5, 90.5, 138.25, 37.75, 10.0, 38.75, 5.5, 10.25, 12.25, 10.0, 66.0, 19.5, 125.75, 62.5, 50.25, 59.25, 44.5, 131.25, 65.75, 20.25, 9.0, 65.5, 32.0, 50.75, 52.75, 68.5, 60.25, 48.25, 54.25, 10.0, 15.5, 8.5, 92.75, 1.75, 17.0, 24.25, 150.75, 29.75, 106.75, 103.75, 76.25, 59.75, 44.75, 76.25, 126.25, 82.75, 5.0, 1.75, 5.75, 21.25, 14.25, 1.25, 2.0, 26.0, 9.75, 14.75, 6.25, 2.25, 12.0, 31.5, 7.0, 18.75, 8.0, 1.75, 5.5, 7.25, 6.0, 1.75, 5.25, 28.0, 10.75, 14.75, 12.0, 8.0, 5.75, 2.25, 20.0, 14.75, 9.75, 12.75, 39.5, 9.75, 12.5, 5.25, 20.0, 9.0, 4.75, 5.5, 9.0, 1.75, 10.75, 10.0, 9.75, 5.75, 10.0, 22.25, 4.75, 12.25, 23.5, 15.0, 9.5, 83.25, 42.25, 6.5, 23.75, 18.25, 7.75, 9.25, 22.75, 3.5, 95.75, 16.75, 77.75, 88.75, 5.25, 10.25, 42.25, 7.0, 62.0, 10.25, 149.25, 15.25, 154.5, 9.0, 36.0, 10.5, 45.5, 70.75, 32.5, 2.75, 18.5, 10.75, 49.25, 6.5, 20.75, 30.75, 5.25, 9.25, 3.0, 7.25, 14.75, 8.0, 8.25, 78.5, 77.75, 81.5, 7.25, 8.0, 14.5, 8.25, 21.5, 12.25, 7.25, 2.25, 71.0, 9.0, 1.75, 8.25, 14.5, 3.75, 118.25, 6.0, 11.0, 15.75, 136.5, 11.5, 18.0, 20.25, 47.0, 6.0, 22.5, 3.5, 94.75, 9.0, 51.0, 10.0, 88.0, 0.75, 5.75, 51.0, 75.25, 15.25, 37.0, 24.75, 13.0, 62.0, 28.75, 20.5, 11.0, 35.5, 10.75, 31.25, 12.5, 20.75, 33.75, 25.5, 26.75, 33.0, 62.5, 3.5, 19.25, 7.75, 21.75, 64.25, 34.5, 22.25, 27.5, 23.0, 27.0, 40.25, 11.25, 40.0, 66.25, 20.25, 13.5, 61.75, 16.5, 23.5, 15.5, 6.5, 19.0, 198.25, 16.75, 34.75, 4.75, 140.75, 24.25, 24.5, 3.25, 10.5, 15.5, 10.25, 12.5, 9.75, 33.25, 19.5, 45.5, 15.75, 18.25, 17.25, 85.75, 20.0, 32.5, 36.25, 25.5, 22.75, 127.75, 26.75, 30.25, 17.0, 44.25, 5.25, 12.5, 26.75, 7.0, 39.5, 36.5, 70.25, 11.0, 5.5, 13.5, 16.75, 50.75, 12.0, 32.5, 124.25, 11.0, 53.25, 43.0, 21.5, 6.75, 4.75, 4.5, 88.75, 4.75, 113.25, 25.75, 119.25, 25.25, 44.5, 7.0, 19.25, 17.0, 28.5, 14.5, 29.5, 6.75, 22.75, 32.0, 31.5, 3.5, 8.75, 4.25, 19.5, 4.25, 39.75, 4.75, 38.75, 2.5, 151.25, 0.75, 4.25, 64.0, 15.25, 19.0, 15.25, 3.0, 47.25, 27.25, 23.5, 9.25, 16.5, 37.5, 26.25, 17.5, 11.0, 48.25, 28.5, 31.0, 6.0, 9.0, 9.25, 52.25, 11.75, 22.0, 27.25, 10.75, 28.0, 8.0, 16.5, 83.75, 35.25, 10.5, 2.25, 5.0, 101.25, 7.0, 5.75, 37.5, 22.25, 9.0, 4.5, 12.75, 4.25, 48.75, 2.75, 66.0, 25.5, 43.75, 31.75, 3.25, 19.25, 11.0, 10.75, 20.0, 7.5, 42.25, 6.75, 28.25, 3.75, 7.5, 8.75, 14.25, 38.75, 64.0, 56.5, 21.5, 54.25, 21.5, 16.75, 12.25, 89.0, 44.75, 8.0, 61.75, 12.5, 52.5, 11.0, 8.75, 27.0, 29.5, 34.25, 29.75, 9.5, 45.0, 10.0, 22.0, 25.5, 7.5, 22.0, 26.5, 10.25, 5.75, 15.75, 25.5, 88.25, 57.75, 18.75, 11.25, 12.25, 9.75, 21.0, 12.0, 31.25, 14.25, 25.75, 16.25, 71.75, 43.75, 20.0, 15.0, 24.5, 8.25, 42.5, 10.75, 37.0, 48.25, 5.0, 7.0, 6.0, 7.75, 1.75, 10.0, 14.75, 4.75, 28.75, 25.25, 1.75, 20.0, 97.5, 5.75, 128.75, 8.0, 1.75, 10.5, 7.75, 48.5, 4.75, 3.0, 7.75, 1.75, 22.5, 7.0, 8.0, 132.0, 1.0, 4.25, 47.0, 48.0, 12.25, 116.5, 17.5, 134.5, 8.0, 7.5, 11.5, 17.5, 20.0, 66.0, 12.75, 31.25, 44.75, 5.75, 41.25, 10.0, 35.75, 52.75, 26.25, 40.5, 90.5, 78.5, 9.25, 17.0, 36.75, 19.5, 35.0, 66.0, 48.75, 72.5, 19.25, 16.75, 14.5, 9.25, 44.5, 24.0, 27.75, 4.75, 19.25, 71.25, 39.0, 70.0, 8.75, 18.75, 41.75, 32.0, 11.25, 19.0, 50.25, 20.75, 30.5, 18.5, 36.25, 24.5, 9.75, 49.5, 20.0, 64.5, 50.25, 34.75, 26.75, 11.75, 3.25, 38.25, 7.25, 39.75, 46.75, 17.5, 49.25, 6.75, 35.5, 73.0, 112.25, 39.5, 28.25, 70.5, 67.5, 16.75, 34.5, 40.0, 1.25, 6.75, 61.25, 60.75, 22.5, 32.0, 18.0, 12.0, 32.0, 35.0, 7.0, 46.5, 31.75, 105.75, 43.0, 35.5, 32.75, 26.5, 4.5, 29.5, 3.5, 8.0, 34.75, 8.0, 13.0, 15.5, 43.25, 53.75, 15.0, 37.0, 41.75, 13.25, 34.75, 23.25, 25.5, 58.0, 72.0, 31.75, 35.5, 4.0, 67.75, 6.75, 20.0, 3.25, 28.25, 25.5, 29.0, 4.25, 55.25, 9.0, 10.25, 22.25, 10.25, 9.75, 16.5, 37.0, 98.25, 11.5, 10.0, 21.5, 55.75, 23.5, 44.25, 36.5, 29.25, 64.25, 67.75, 5.0, 77.75, 10.75, 32.75, 11.75, 27.75, 7.0, 6.0, 112.5, 40.0, 30.5, 13.0, 16.5, 10.75, 38.0, 4.25, 8.0, 40.5, 8.75, 23.5, 13.75, 12.5, 7.5, 36.5, 12.0, 30.75, 16.5, 10.75, 16.5, 1.75, 41.0, 15.75, 24.5, 13.25, 7.5, 53.75, 4.5, 6.0, 6.0, 37.75, 29.75, 44.25, 219.5, 18.75, 18.5, 8.75, 39.75, 8.75, 91.0, 11.5, 12.0, 10.5, 20.25, 14.5, 20.0, 18.75, 6.0, 13.5, 20.75, 16.25, 9.75, 26.0, 34.5, 51.5, 67.5, 43.5, 12.75, 188.0, 26.75, 9.0, 75.0, 9.25, 58.5, 91.75, 40.0, 39.25, 53.75, 35.25, 115.0, 15.75, 112.25, 11.0, 8.0, 6.75, 45.25, 45.75, 16.25, 35.0, 80.0, 17.5, 1.5, 9.25, 41.5, 16.25, 34.75, 53.5, 65.25, 65.5, 57.25, 47.0, 83.0, 128.5, 148.0, 120.25, 92.5, 211.5, 40.25, 52.0, 39.5, 81.0, 127.5, 160.5, 17.75, 43.0, 111.25, 53.0, 29.0, 65.25, 14.0, 8.5, 23.75, 8.0, 9.5, 13.75, 26.75, 33.5, 111.25, 28.75, 10.0, 30.0, 88.5, 69.5, 49.0, 56.25, 21.25, 47.25, 60.0, 28.75, 1.0, 9.5, 4.5, 17.5, 4.0, 20.75, 86.25, 97.0, 41.5, 73.25, 21.75, 44.75, 32.25, 9.0, 38.25, 30.75, 23.0, 19.5, 48.25, 19.25, 34.25, 26.5, 16.75, 17.5, 19.25, 5.75, 30.75, 9.75, 61.0, 26.0, 22.75, 11.5, 12.75, 48.0, 35.75, 23.0, 8.75, 25.75, 65.25, 63.75, 21.5, 38.0, 53.0, 27.25, 19.75, 34.0, 21.75, 35.0, 44.25, 7.75, 13.25, 4.0, 10.25, 1.75, 80.0, 7.75, 50.0, 5.5, 241.0, 31.0, 30.5, 36.75, 34.0, 22.75, 54.5, 36.25, 30.5, 38.0, 48.0, 8.75, 216.5, 26.25, 34.75, 37.0, 27.25, 27.0, 39.25, 33.0, 36.75, 26.0, 16.75, 78.25, 39.75, 11.25, 5.0, 13.5, 27.25, 54.0, 12.75, 16.25, 6.75, 39.5, 19.5, 19.25, 51.0, 7.25, 25.25, 57.75, 12.75, 16.5, 11.25, 8.75, 37.0, 6.25, 25.0, 19.5, 36.5, 15.0, 51.5, 6.75, 10.75, 45.25, 16.0, 41.5, 272.75, 7.0, 13.5, 7.25, 28.0, 33.75, 19.75, 15.5, 10.0, 21.0, 27.0, 107.25, 16.0, 8.0, 47.25, 19.75, 35.0, 5.5, 8.5, 10.5, 26.5, 39.25, 69.5, 15.25, 24.0, 26.5, 15.25, 9.5, 19.5, 12.5, 7.75, 3.5, 15.0, 3.5, 22.75, 10.0, 32.75, 26.25, 40.75, 6.25, 87.75, 5.75, 17.75, 19.25, 4.5, 29.5, 49.5, 71.0, 8.75, 17.5, 71.5, 21.75, 52.75, 80.0, 32.5, 36.5, 62.0, 51.5, 67.0, 52.75, 42.25, 47.0, 59.5, 24.75, 21.75, 33.75, 59.75, 28.0, 41.0, 0.75, 9.0, 62.75, 16.75, 37.25, 45.75, 73.25, 70.0, 52.25, 20.25, 44.0, 25.0, 107.0, 68.0, 46.5, 51.5, 66.25, 37.75, 22.5, 64.75, 54.0, 14.25, 65.0, 60.0, 15.25, 5.25, 25.75, 18.75, 39.5, 14.5, 37.25, 41.0, 26.0, 57.0, 12.5, 13.5, 9.0, 3.0, 17.0, 5.25, 3.5, 6.0, 14.5, 7.0, 68.0, 3.0, 91.5, 9.0, 10.5, 17.75, 28.25, 9.75, 30.25, 18.75, 63.5, 13.0, 26.75, 10.0, 17.75, 13.25, 14.5, 64.75, 36.0, 21.75, 73.25, 16.75, 126.0, 55.75, 119.25, 13.5, 6.5, 17.75, 4.25, 69.25, 7.0, 7.0, 8.75, 48.75, 6.5, 92.25, 34.5, 126.0, 34.75, 40.25, 20.25, 27.5, 7.0, 18.0, 6.75, 14.25, 10.25, 13.5, 5.0, 4.75, 1.75, 5.0, 39.5, 29.5, 22.75, 29.25, 6.0, 52.25, 34.0, 49.5, 10.25, 25.5, 6.5, 25.25, 11.25, 79.0, 1.0, 9.25, 69.5, 81.0, 24.25, 60.0, 57.75, 79.0, 98.5, 14.75, 54.75, 19.75, 8.25, 20.0, 5.75, 32.0, 8.25, 9.5, 10.75, 30.0, 15.75, 12.75, 17.0, 23.5, 10.75, 1.75, 8.0, 29.0, 48.0, 7.5, 53.0, 25.0, 26.5, 6.5, 12.75, 9.5, 12.75, 15.25, 45.75, 52.5, 12.25, 16.25, 38.25, 62.75, 8.5, 42.0, 17.75, 23.25, 12.25, 6.5, 9.75, 29.75, 3.5, 13.25, 44.0, 4.0, 19.0, 85.0, 27.0, 19.0, 15.0, 9.25, 10.5, 50.5, 7.25, 18.0, 38.75, 3.25, 120.25, 13.25, 9.75, 13.25, 23.75, 43.5, 47.75, 56.0, 34.0, 35.5, 158.0, 33.5, 17.25, 42.5, 71.5, 7.0, 236.0, 50.0, 14.75, 24.5, 4.5, 12.25, 64.75, 8.0, 18.75, 16.75, 34.25, 68.5, 25.25, 72.25, 30.0, 87.25, 28.0, 57.75, 21.5, 32.75, 23.5, 15.5, 62.75, 11.5, 27.75, 28.75, 7.75, 46.5, 57.75, 24.5, 75.25, 218.25, 10.5, 61.25, 123.5, 81.0, 37.75, 31.75, 1.25, 4.25, 61.75, 6.5, 13.25, 71.0, 15.75, 9.5, 5.25, 51.0, 8.25, 92.25, 3.0, 47.5, 18.0, 41.5, 6.75, 21.75, 17.25, 35.0, 6.5, 28.5, 1.75, 10.25, 3.5, 30.25, 58.0, 7.5, 31.0, 157.25, 9.5, 99.5, 9.75, 6.75, 48.25, 36.25, 71.25, 36.75, 43.75, 4.5, 49.5, 2.0, 37.5, 19.5, 62.0, 6.5, 20.25, 42.0, 23.25, 10.0, 11.5, 19.5, 174.25, 20.0, 41.0, 10.25, 55.0, 11.25, 31.5, 4.75, 100.75, 14.0, 7.75, 16.25, 7.5, 15.75, 11.5, 14.75, 6.5, 22.25, 17.75, 37.25, 16.5, 40.0, 18.0, 11.5, 4.75, 9.25, 67.25, 31.5, 39.5, 16.5, 74.5, 52.0, 128.5, 70.25, 35.25, 9.5, 54.5, 6.75, 22.5, 19.0, 30.0, 28.75, 12.75, 6.5, 12.25, 37.25, 103.5, 78.25, 8.25, 57.75, 55.5, 22.5, 18.0, 58.25, 37.75, 51.75, 24.75, 8.75, 12.25, 37.0, 13.25, 29.0, 24.0, 12.5, 61.5, 8.0, 3.0, 7.25, 38.75, 9.0, 12.5, 86.25, 38.0, 10.75, 26.75, 41.25, 6.0, 4.75, 27.25, 53.75, 15.5, 42.0, 35.25, 64.75, 6.5, 15.5, 17.75, 45.25, 9.25, 85.5, 5.75, 33.0, 12.75, 113.5, 15.75, 64.75, 5.0, 22.5, 24.25, 7.5, 43.0, 4.5, 36.75, 1.5, 4.5, 94.25, 88.5, 15.25, 72.5, 34.0, 11.0, 35.5, 8.75, 74.0, 46.5, 39.5, 55.0, 21.25, 14.25, 12.25, 3.0, 35.5, 30.75, 11.25, 35.0, 65.75, 55.25, 60.5, 4.5, 7.25, 23.5, 11.5, 44.5, 14.75, 43.75, 12.0, 39.25, 22.25, 43.5, 19.5, 7.25, 61.75, 17.0, 14.0, 6.5, 23.25, 7.75, 11.25, 48.25, 26.5, 49.5, 8.25, 60.75, 11.5, 22.25, 27.75, 5.75, 68.25, 3.25, 10.0, 34.75, 11.25, 8.75, 12.5, 29.25, 11.0, 3.5, 14.5, 36.0, 65.0, 7.25, 24.0, 10.75, 53.75, 16.5, 23.0, 7.25, 32.5, 5.75, 1.75, 36.0, 39.25, 4.25, 29.75, 5.5, 21.0, 75.5, 40.5, 9.5, 54.5, 4.0, 11.5, 19.0, 21.25, 53.75, 47.0, 23.25, 6.5, 34.75, 50.25, 5.0, 52.25, 9.5, 66.75, 9.25, 7.5, 26.75, 24.25, 16.0, 20.0, 28.75, 137.5, 19.0, 137.5, 61.25, 5.0, 23.25, 3.5, 17.5, 47.5, 17.0, 1.75, 21.75, 33.5, 9.75, 8.0, 20.0, 43.75, 10.0, 132.0, 49.25, 8.25, 89.0, 1.25, 4.5, 110.25, 65.75, 52.5, 9.5, 35.25, 16.0, 5.25, 2.5, 32.0, 29.75, 14.25, 50.5, 4.0, 7.75, 6.5, 34.5, 23.25, 17.25, 58.25, 126.5, 14.25, 20.5, 7.75, 16.25, 37.25, 62.75, 115.0, 28.0, 8.75, 12.0, 45.75, 26.0, 9.75, 96.5, 69.75, 15.5, 58.25, 30.5, 34.0, 92.75, 34.5, 52.75, 10.5, 20.0, 39.75, 17.25, 5.5, 71.0, 6.25, 19.0, 28.75, 23.75, 23.0, 32.5, 15.0, 26.75, 26.75, 58.0, 59.0, 12.0, 20.0, 33.5, 21.0, 110.75, 33.5, 36.25, 3.75, 12.5, 6.0, 14.0, 1.75, 2.5, 3.0, 5.5, 17.5, 11.75, 48.5, 4.25, 35.5, 45.0, 7.75, 20.75, 8.75, 51.5, 45.0, 61.25, 42.75, 10.0, 36.25, 37.25, 47.5, 73.75, 59.5, 20.5, 12.25, 59.25, 90.25, 24.25, 57.5, 249.5, 1.0, 4.0, 62.5, 29.25, 70.75, 12.5, 235.5, 31.0, 111.75, 40.75, 73.0, 40.0, 133.25, 57.25, 66.75, 129.25, 93.0, 43.75, 54.75, 53.25, 39.5, 162.25, 20.75, 56.5, 64.0, 65.5, 39.5, 37.5, 27.25, 66.75, 65.25, 63.0, 75.0, 27.5, 105.25, 99.5, 73.0, 67.0, 25.25, 63.5, 88.5, 61.0, 47.5, 40.5, 36.75, 169.5, 89.5, 88.5, 80.75, 48.25, 30.75, 94.0, 30.25, 76.0, 120.75, 66.75, 9.25, 2.25, 7.5, 3.25, 67.5, 51.25, 8.25, 45.25, 120.25, 17.0, 10.5, 74.0, 15.5, 18.75, 25.25, 6.5, 9.5, 12.0, 28.0, 7.75, 16.0, 21.5, 26.25, 26.0, 21.25, 25.0, 23.25, 26.75, 20.25, 24.25, 24.75, 22.5, 23.5, 24.0, 25.0, 19.0, 21.75, 22.25, 16.5, 24.25, 23.0, 23.0, 19.0, 23.5, 31.25, 22.25, 17.5, 18.0, 24.75, 19.0, 25.5, 20.0, 25.25, 23.5, 17.25, 24.75, 21.25, 27.75, 17.0, 22.25, 21.25, 16.0, 24.5, 21.25, 18.5, 20.25, 19.5, 18.5, 1.0]\n"
          ]
        }
      ],
      "source": [
        "estimated_token_counts = []\n",
        "\n",
        "for chunk in chunks:\n",
        "    if not chunk:  # Check if chunk is empty or None\n",
        "        continue  # Skip this iteration if chunk is empty\n",
        "\n",
        "    # Process non-empty chunk\n",
        "    estimated_token_count = len(chunk)/4\n",
        "    estimated_token_counts.append(estimated_token_count)\n",
        "\n",
        "# You can print number of estimated tokens in each non empty chunk to see what are you working with\n",
        "print(estimated_token_counts)"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "QfEScOTMgZbx"
      },
      "source": [
        "Identify the largest number of tokens in a chunk to check if any exceed your token limitations. In this case, the chunks are very small, so this should not be an issue.\n",
        "\n",
        "If you encounter this problem, consider splitting the text into even smaller chunks."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 11,
      "metadata": {
        "id": "q0EtN8D6ynXi"
      },
      "outputs": [
        {
          "data": {
            "text/plain": [
              "272.75"
            ]
          },
          "execution_count": 11,
          "metadata": {},
          "output_type": "execute_result"
        }
      ],
      "source": [
        "max(estimated_token_counts)"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "ozz3zNX-3VVL"
      },
      "source": [
        "### Group smaller chunks together\n",
        "As observed above, certain chunks contain very few tokens. While the LLM can translate these sentences accurately, providing larger context can enhance its understanding of the content.\n",
        "\n",
        "Let's combine smaller chunks into larger ones for improved results."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 12,
      "metadata": {
        "id": "SlWJtNgS6AdW"
      },
      "outputs": [
        {
          "name": "stdout",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "13\n"
          ]
        }
      ],
      "source": [
        "# Combine short chunks into larger groups based on token counts.\n",
        "def chunk_grouping(chunks, token_counts, max_len=5000):\n",
        "    grouped_chunks = []\n",
        "    current_group = \"\"\n",
        "    current_token_sum = 0\n",
        "\n",
        "    # Process each chunk and group them based on token limits\n",
        "    for chunk, count in zip(chunks, token_counts):\n",
        "        # Skip chunks that exceed the max token limit\n",
        "        if count > max_len:\n",
        "            continue\n",
        "\n",
        "        # Add a new chunk if there is space available in the current group.\n",
        "        if current_token_sum + 1 + count <= max_len:\n",
        "            current_group += \"\\n\\n\" + chunk\n",
        "            current_token_sum += 1 + count  # Count in 1 token for newlines\n",
        "\n",
        "        # If adding this chunk exceeds the current group's capacity, start a new group\n",
        "        else:\n",
        "            grouped_chunks.append(current_group)\n",
        "            current_group = chunk\n",
        "            current_token_sum = count\n",
        "\n",
        "    if current_group:  # Add the last remaining group\n",
        "        grouped_chunks.append(current_group)\n",
        "\n",
        "    return grouped_chunks\n",
        "\n",
        "\n",
        "chunks = chunk_grouping(chunks, estimated_token_counts)\n",
        "print(len(chunks))"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "2RcTf9Q9cubd"
      },
      "source": [
        "The last step of splitting is checking if the non-estimated token counts are acceptable."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 13,
      "metadata": {
        "id": "j1rqKAplctEI"
      },
      "outputs": [
        {
          "data": {
            "text/plain": [
              "[6108, 6241, 6377, 6166, 6577, 6275, 6038, 6871, 6206, 6489, 6594, 5470, 3184]"
            ]
          },
          "execution_count": 13,
          "metadata": {},
          "output_type": "execute_result"
        }
      ],
      "source": [
        "token_counts = []\n",
        "for chunk in chunks:\n",
        "  response = model.count_tokens(chunk,\n",
        "                                request_options = {'timeout': 600})\n",
        "  token_count = response.total_tokens\n",
        "  token_counts.append(token_count)\n",
        "token_counts"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "RqNZ-JameFOx"
      },
      "source": [
        "Despite using estimates, this split minimizes the calls necessary to translate the book well, and most chunks are of similar token counts to each other."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "B3GFZw6viwO7"
      },
      "source": [
        "## Translation\n",
        "\n",
        "Your book is ready for translations! The selected book has been divided into 13 larger chunks."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "BkbGQUWsj28i"
      },
      "source": [
        "### Prompt\n",
        "\n",
        "Specify the original language of your book and the language you would like it to be translated into.\n"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 14,
      "metadata": {
        "id": "ZkA6L5URdFl9"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "def translations(text,\n",
        "                 inputLanguage='Polish',\n",
        "                 targetLanguage='English'):\n",
        "\n",
        "    translation_prompt = f\"\"\"\n",
        "    As a professional book translator,\n",
        "    translate the following book from {inputLanguage} into {targetLanguage}.\n",
        "\n",
        "    Book to Translate:\n",
        "    {text}\n",
        "\n",
        "    \"\"\"\n",
        "\n",
        "    return translation_prompt"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "1RhRUwcgkZRe"
      },
      "source": [
        "### Translate chunks\n",
        "\n",
        "The translation time depends on the amount of text being processed. Our selected book was 318 KB and the entire translation took 20 minutes.\n",
        "\n",
        "Please note that larger texts may take several hours to complete."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 15,
      "metadata": {
        "id": "2jiU5EJ02-KT"
      },
      "outputs": [
        {
          "name": "stderr",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            " 23%|██▎       | 3/13 [01:25<04:45, 28.55s/it]"
          ]
        },
        {
          "name": "stdout",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "\n",
            "Chunk was not included in translation due to possible sensitive content. Text: -- Sługami Dyabła mogą być ludzie z krwi i kości. Należy\n",
            "przedewszystkiem rozstrzygnąć dwa zagadnienia: popierwsze, czy zaszła\n",
            "zbrodnia? Powtóre: w jaki sposób ją spełniono? Jeżeli doktor Mortimer\n",
            "nie jest w błędzie, jeśli okaże się, że mamy do czynienia\n",
            "z nadprzyrodzonemi siłami, w takim razie dochodzenia sądowe są\n",
            "bezużyteczne. Ale musimy wyczerpać wszelkie inne hypotezy, zanim\n",
            "dojdziemy do tego wniosku. Możebyś zamknął okno. Znajduję, że\n",
            "skoncentrowana atmosfera pomaga do skupienia myśli. Czy zastanawiałeś\n",
            "się w ciągu dnia nad tą sprawą?\n",
            "\n",
            "-- Myślałem o niej dużo. Jest istotnie dziwna.\n",
            "\n",
            "-- Są w niej punkty charakterystyczne. I tak, naprzykład, zmiana\n",
            "śladów.\n",
            "\n",
            "-- Doktor Mortimer wyjaśnił to w ten sposób, że sir Karol szedł potem\n",
            "na palcach.\n",
            "\n",
            "-- Doktor powtórzył tylko to, co jakiś dudek powiedział na śledztwie.\n",
            "Pocóżby sir Baskerville miał chodzić na palcach? Nie, on poprostu\n",
            "biegł, _uciekał_, aż wreszcie padł twarzą na ziemię.\n",
            "\n",
            "-- Przed czemże uciekał?\n",
            "\n",
            "-- To właśnie należy wyświetlić! Są poszlaki, że już był\n",
            "wylękniony, zanim począł uciekać.\n",
            "\n",
            "-- Skąd wiesz?\n",
            "\n",
            "-- Przypuszczam, że nastraszyło go coś, co ujrzał na łące. Ten widok\n",
            "pozbawił go przytomności, bo inaczej nie byłby uciekał w stronę\n",
            "przeciwną, zamiast biedz ku pałacowi. Jeżeli świadectwo cygana jest\n",
            "wiarogodne, -- biegnąc, wołał o pomoc, a pędził tam, skąd pomoc\n",
            "w żaden sposób nadejść nie mogła. Dalej: na kogo czekał owej nocy\n",
            "i dlaczego czekał w Alei Wiązów, zamiast w domu?\n",
            "\n",
            "-- Wiec sądzisz, że czekał na kogoś?\n",
            "\n",
            "-- Był niemłody, chory. Zapewne mógł był wyjść na spacer, ale nie\n",
            "w taką noc, ciemną, wilgotną. Czemu stał przez pięć do dziesięciu\n",
            "minut przy furtce, jak to wywnioskował doktor Mortimer z popiołu\n",
            "cygara?\n",
            "\n",
            "-- Wszak sir Karol wychodził co wieczór?\n",
            "\n",
            "-- Wątpię, czy co wieczór po dziesięć minut stawał przy furtce. Wiemy\n",
            "nawet, że zwykł był unikać łąki. Przeciwnie, owego wieczora czekał\n",
            "przy niej. Było to w wilię jego odjazdu do Londynu. Rzecz zaczyna się\n",
            "rozjaśniać. Mój drogi, podaj mi skrzypce. Mówmy o czem innem. Dajmy\n",
            "pokój tej sprawie aż do przybycia doktora Mortimer i sir Henryka\n",
            "Baskerville.\n",
            "\n",
            "\n",
            "\n",
            "\n",
            "IV\n",
            "\n",
            "Sir Henryk Baskerville.\n",
            "\n",
            "\n",
            "Zjedliśmy wcześnie śniadanie. Holmes czekał na zapowiedzianą wizytę.\n",
            "Nasi klienci stawili się punktualnie. Biła właśnie dziesiąta, gdy do\n",
            "pokoju bawialnego wszedł doktor Mortimer, a za nim młody baronet.\n",
            "\n",
            "Ten ostatni był niewielkiego wzrostu, silnie zbudowany, miał lat ze\n",
            "trzydzieści, włosy i oczy ciemne; gęste czarne brwi nadawały jego\n",
            "twarzy wyraz stanowczy, a nawet srogi. Z całej jego postawy\n",
            "i ogorzałego oblicza było znać, że dużo przebywał na świeżem\n",
            "powietrzu; wyglądał na skończonego gentlemana.\n",
            "\n",
            "-- Oto sir Henryk Baskerville -- prezentował doktor Mortimer.\n",
            "\n",
            "-- Tak, jestem tu we własnej osobie, a co dziwniejsza, panie Holmes,\n",
            "że gdyby mój przyjaciel nie zaproponował mi tej wizyty, sam przybyłbym\n",
            "do pana.\n",
            "\n",
            "-- Niechże pan siada. Czyżby od pańskiego przybycia do Londynu\n",
            "zdarzyłoby się panu coś niezwykłego?\n",
            "\n",
            "-- Zażartowano ze mnie. Dziś rano dostałem ten list.\n",
            "\n",
            "Sir Henryk położył na stole kopertę; wszyscy nachyliliśmy się nad\n",
            "nią. Była to zwykła, szara koperta; adres: _Sir Henryk Baskerville_,\n",
            "_Northumberland Hotel_ -- wypisany był drukiem, stempel Charing Cross\n",
            "i data na kopercie z poprzedniego wieczora.\n",
            "\n",
            "-- Kto wiedział, że pan zatrzyma się w Northumberland Hotel? -- spytał\n",
            "Holmes, spoglądając bystro na swego klienta.\n",
            "\n",
            "-- Nikt nie mógł wiedzieć. Zdecydowałem się dopiero po spotkaniu\n",
            "doktora Mortimer.\n",
            "\n",
            "-- Doktor Mortimer mieszkał już tam zapewne?\n",
            "\n",
            "-- Bynajmniej. Zatrzymałem się u znajomego -- odparł doktor. -- Nie\n",
            "było żadnych poszlak, wskazujących, że chcemy stanąć w tym właśnie\n",
            "hotelu.\n",
            "\n",
            "-- Hm! ktoś widocznie śledzi pańskie kroki.\n",
            "\n",
            "Holmes wyjął z koperty papier dużego formatu, rozłożył go na stole.\n",
            "Na środku arkusza było jedno zdanie. Brzmiało w te słowa:\n",
            "\n",
            "    _Jeżeli dbasz o życie, strzeż się trzęsawiska_\n",
            "\n",
            "Tylko jedno słowo: „trzęsawiska” było wypisane drukowanemi literami,\n",
            "atramentem.[A]\n",
            "\n",
            "-- A teraz, panie Holmes -- rzekł sir Henryk Baskerville -- może mi pan\n",
            "wytłómaczy, co znaczą te słowa i kto interesuje się moją osobą?\n",
            "\n",
            "-- Cóż pan o tem myślisz, doktorze Mortimer? Musisz chyba przyznać, że\n",
            "niema w tem nic nadnaturalnego.\n",
            "\n",
            "-- Nie, lecz te słowa mogą być skreślone przez kogoś, kto wierzy\n",
            "w nadprzyrodzoną siłę, rządząca tą sprawą.\n",
            "\n",
            "-- Jaką sprawą? -- podchwycił sir Henryk Baskerville. -- Widzę, że\n",
            "panowie jesteście lepiej odemnie powiadomieni o moich interesach.\n",
            "\n",
            "-- Zanim stąd wyjdziesz, sir Henryku, będziesz wiedział to, co i my --\n",
            "oświadczył Sherlock Holmes. -- Tymczasem zajmiemy się tym ciekawym\n",
            "dokumentem. List został naklejony i wrzucony do skrzynki wczoraj\n",
            "wieczorem. Czy masz wczorajszy _Times_, Watson?\n",
            "\n",
            "-- Leży tutaj.\n",
            "\n",
            "-- Proszę cię o niego. Chcę zobaczyć wewnętrzną kolumnę z artykułem\n",
            "wstępnym.\n",
            "\n",
            "Przebiegł okiem wzdłuż szpalty.\n",
            "\n",
            "-- Artykuł wstępny traktuje o wolnym handlu. Pozwólcie mi odczytać\n",
            "z niego jeden ustęp:\n",
            "\n",
            "„Nie należy się łudzić, że taryfa protekcyjna osłoni nasz\n",
            "przemysł. Takie prawo zmniejszy tylko obieg kapitałów i sprawi,\n",
            "że życie będzie droższem w Anglii. Jeżeli więc dbasz o swój\n",
            "dobrobyt, szanowny obywatelu, strzeż się głosować za rzecznikami\n",
            "tej idei”.\n",
            "\n",
            "-- Cóż o tem myślisz, Watson? -- zawołał Holmes, zacierając ręce\n",
            "z radości. -- Czy nie znajdujesz, że wyrażone poglądy są bardzo\n",
            "głębokie?\n",
            "\n",
            "Doktor Mortimer spojrzał na Holmesa z zaciekawieniem; sir Henryk był\n",
            "widocznie zdziwiony.\n",
            "\n",
            "-- Nie znam się na taryfach -- rzekł -- ale nie widzę, aby te słowa\n",
            "miały nas wprowadzić na trop autora listu.\n",
            "\n",
            "-- I owszem, Watson zna mój system. Czy zrozumiałeś znaczenie tego\n",
            "zdania dla naszej sprawy?\n",
            "\n",
            "-- Przyznaję, że nie widzę żadnej łączności pomiędzy temi słowami\n",
            "a przestrogą, zawartą w liście anonimowym.\n",
            "\n",
            "-- A jednak, kochany Watson, łączność jest tak ścisła, że jedno\n",
            "wypływa z drugiego. _Życie_, _dbasz_, _strzeż się_ -- czyż nie widzisz,\n",
            "skąd są wzięte owe słowa?\n",
            "\n",
            "-- Masz pan słuszność! -- zawołał sir Henryk.\n",
            "\n",
            "-- Wszelkie wątpliwości rozprasza fakt, że słowa zostały wycięte\n",
            "w całości, nie zaś pojedynczemi literami, a nawet widzimy dwa słowa\n",
            "wycięte razem: _dbasz o_...\n",
            "\n",
            "-- Doprawdy, panie Holmes, to przechodzi wszelkie pojęcie! -- rzekł\n",
            "doktor Mortimer, patrząc na mego przyjaciela ze zdumieniem. -- Nie\n",
            "dość, że pan poznałeś odrazu, iż słowa zostały wycięte z dziennika,\n",
            "ale domyśliłeś się, z którego. Powiedz-że nam, jakim sposobem?\n",
            "\n",
            "-- Sądzę, że potrafiłbyś, doktorze, odróżnić czaszkę Murzyna od\n",
            "czaszki Eskimosa?\n",
            "\n",
            "-- Naturalnie. Badanie czaszek -- to moja specyalność.\n",
            "\n",
            "-- Dla moich oczu różnica pomiędzy _burgosowemi_ czcionkami artykułów\n",
            "wstępnych _Timesa_ a _petitowym_ drukiem pism wieczornych jest tak\n",
            "wielka, jak dla pana pomiędzy czaszką Eskimosa a Murzyna. Badanie\n",
            "druków jest elementarzem wiedzy _detektywa_.\n",
            "\n",
            "-- O ile można przypuszczać, te słowa zostały wycięte scyzorykiem.\n",
            "\n",
            "-- Nie; nożyczkami i to bardzo ostremi i krótkiemi. Po wycięciu\n",
            "naklejono je gumą na papierze.\n",
            "\n",
            "-- Ale dlaczego słowo: _trzęsawisko_ zostało wypisane ręcznie?\n",
            "\n",
            "-- Bo niema go w artykule.\n",
            "\n",
            "-- Czy coś jeszcze zwróciło pańską uwagę, panie Holmes? -- pytał sir\n",
            "Henryk.\n",
            "\n",
            "-- Dostrzegam parę wskazówek, choć starano się zatrzeć wszelkie\n",
            "ślady. Adres wypisany literami drukowanemi ręką niewprawną, ale\n",
            "skądinąd _Times_ jest czytywany przez ludzi inteligentnych.\n",
            "Wyprowadzam stąd wniosek, że autorem anonimu jest człowiek\n",
            "wykształcony, który chce uchodzić za nieuka; sam fakt, że ukrywa\n",
            "swe pismo, dowodzi, że pan znasz, lub że mógłbyś poznać to pismo.\n",
            "Dalej: słowa nie są naklejone w prostej linii; i tak, naprzykład,\n",
            "_życie_ nie jest na swojem miejscu właściwem. To świadczy\n",
            "o niedbałości lub o wzruszeniu. Przypuszczam raczej to ostatnie.\n",
            "Korespondent śpieszył się widocznie... ale dlaczego? Wiedział,\n",
            "że list, wrzucony wieczorem, choćby najpóźniej, dojdzie rąk sir\n",
            "Henryka nazajutrz przed jego wyjściem z hotelu. Czyżby ów nieznajomy\n",
            "bał się, że mu przerwą robotę?\n",
            "\n",
            "-- Wkraczamy teraz w dziedzinę domysłów -- wtrącił doktor Mortimer.\n",
            "\n",
            "-- Powiedz pan raczej, że na pole prawdopodobieństw. Może to pan\n",
            "nazwać domysłem, ale ja jestem pewien, że adres został skreślony\n",
            "w hotelu.\n",
            "\n",
            "-- Skąd pan to wie?\n",
            "\n",
            "-- Jeżeli panowie przyjrzycie mu się dokładnie, to zmiarkujecie, że\n",
            "piszący miał kłopot z piórem i atramentem. Pióro pryskało dwa razy\n",
            "w jednem słowie, i wyschło trzy razy przy wypisywaniu tak krótkiego\n",
            "adresu, co dowodzi, że było bardzo mało atramentu w kałamarzu. Otóż\n",
            "w domu prywatnym rzadko się zdarza, aby atrament wysechł i żeby pióro\n",
            "było w tak złym stanie. Ale wiadomo, czem są pióra i kałamarze\n",
            "hotelowe. Sądzę, że badając kałamarze w hotelach w pobliżu Charing\n",
            "Cross, znajdziemy wycięty numer _Timesa_ i zdołamy odszukać osobę,\n",
            "która ten list przesłała.\n",
            "\n",
            "Obejrzał starannie papier, na którym były przyklejone słowa, ale nie\n",
            "mógł dojrzeć nic osobliwego.\n",
            "\n",
            "-- Czy zdarzyło się panu co jeszcze od chwili, gdyś pan przybył do\n",
            "Londynu? -- spytał sir Henryka.\n",
            "\n",
            "-- Nic zgoła.\n",
            "\n",
            "-- Czy nie zauważyłeś pan, że pana śledzą?\n",
            "\n",
            "-- Nie. Któżby miał ochotę mnie śledzić? Nikt mnie tu nie zna.\n",
            "\n",
            "-- Czy nie miał pan jakiej niespodzianki?\n",
            "\n",
            "-- Żadnej. Chyba tę tylko, że mi zginął jeden but.\n",
            "\n",
            "-- Zginął panu but? A to w jaki sposób?\n",
            "\n",
            "-- Znajdziesz go pan zapewne po powrocie do hotelu. Nie warto trudzić\n",
            "pana Holmes takiemi drobiazgami -- przerwał mu doktor Mortimer.\n",
            "\n",
            "-- Przepraszam; to nie jest drobiazg -- zaprzeczył detektyw. -- Jakże\n",
            "to było?\n",
            "\n",
            "-- Wystawiłem na korytarz oba buty do czyszczenia. Nazajutrz był tylko\n",
            "jeden. Posługacz nie wiedział, co się stało z drugim. Kupiłem te buty\n",
            "wczoraj i nie miałem ich wcale na nogach.\n",
            "\n",
            "-- Jeżeli ich pan nie nosiłeś, czemu je dawałeś do czyszczenia?\n",
            "\n",
            "-- Buty przechodziły przez tyle rąk w sklepie, że potrzebują\n",
            "czyszczenia.\n",
            "\n",
            "-- A zatem wczoraj, po przyjeździe do Londynu, robiłeś pan sprawunki?\n",
            "\n",
            "-- Robiłem ich dużo. Towarzyszył mi doktor Mortimer. Bo to muszę\n",
            "panu wyznać, że, pędząc życie swobodne, na świeżem powietrzu,\n",
            "zaniedbałem się trochę, a trzeba było przygotować się do odegrania\n",
            "roli pana licznych włości. Pomiędzy innemi kupiłem te żółte buty,\n",
            "zapłaciłem za nie sześć szylingów. Ale ukradli mi jeden, zanim je\n",
            "włożyłem na nogi.\n",
            "\n",
            "-- To dziwne. Na co może się zdać jeden but? -- zastanawiał się\n",
            "Sherlock Holmes.\n",
            "\n",
            "-- A teraz, panowie -- rzekł baronet -- czekam na spełnienie\n",
            "obietnicy. Chciałbym się dowiedzieć o tem, co ukrywaliście przedemną.\n",
            "\n",
            "-- Pańskie żądanie jest słuszne -- odparł Holmes. -- Doktorze\n",
            "Mortimer, sądzę, że masz obowiązek opowiedzieć sir Henrykowi to,\n",
            "coś nam opowiadał.\n",
            "\n",
            "Otrzymawszy taką zachętę, lekarz wyjął papiery z kieszeni\n",
            "i przedstawił całą sprawę nowemu baronetowi.\n",
            "\n",
            "Sir Henryk Baskerville słuchał uważnie, przerywając od czasu do czasu\n",
            "okrzykiem zdziwienia.\n",
            "\n",
            "-- Ha! widzę, żem otrzymał spadek, do którego przywiązana jest jakaś\n",
            "zemsta -- rzekł wreszcie, gdy opowiadanie dobiegło końca. -- Ma się\n",
            "rozumieć, słyszałem o owym psie od czasów niepamiętnych, jeszcze z ust\n",
            "moich nianiek. Dotychczas jednak nie przywiązywałem wagi do tej\n",
            "legendy. Teraz widzę, że śmierci mojego stryja towarzyszyły istotnie\n",
            "okoliczności tajemnicze. Panowie sami jeszcze nie wiecie, czy ta\n",
            "sprawa wchodzi w zakres działania policyantów, czy też pastorów.\n",
            "A w dodatku dostaję ów list zagadkowy...\n",
            "\n",
            "-- Widać z niego, że ktoś śledzi łąkę i przyległe do niej pustkowia\n",
            "i trzęsawiska -- rzekł doktor Mortimer.\n",
            "\n",
            "-- I że ktoś jest dla pana źle usposobionym, bo inaczej druga osoba\n",
            "nie miałaby powodu ostrzegać go o niebezpieczeństwie.\n",
            "\n",
            "-- A może, dla wiadomych im przyczyn, chcą oddalić stąd sir Henryka.\n",
            "\n",
            "-- I to jest możliwem, i wdzięczny jestem panu, doktorze Mortimer, że\n",
            "mnie tę myśl poddałeś. Obecnie chodzi o to, czy sir Henryk ma, czy też\n",
            "nie ma wyruszyć do Baskerville Hall?\n",
            "\n",
            "-- Czemużby nie miał?\n",
            "\n",
            "-- Zdaje się, że panu tam grozi niebezpieczeństwo.\n",
            "\n",
            "-- Czy mówisz pan o niebezpieczeństwie ze strony ludzi, czy też ze\n",
            "strony czworonożnego wroga Baskervillów?\n",
            "\n",
            "-- Nasze badania to wykryją.\n",
            "\n",
            "-- Bądź co bądź, jestem zdecydowany. Niema w piekle takiego szatana,\n",
            "ani na ziemi takiego człowieka, któryby mi przeszkodził zamieszkać\n",
            "w domu moich przodków.\n",
            "\n",
            "Przy tych słowach sir Henryk brwi zmarszczył, z oczu posypały mu się\n",
            "iskry. Widocznie śmiały duch Baskervillów nie wygasł w ostatnim\n",
            "potomku rodu.\n",
            "\n",
            "-- Teraz -- mówił dalej -- muszę zastanowić się nad tem, com się\n",
            "dowiedział. Chciałbym mieć godzinkę czasu do namysłu. Jest wpół do\n",
            "pierwszej. Wracam do hotelu. Możebyście panowie przyszli tam do mnie\n",
            "na śniadanie o drugiej? Wówczas będę mógł powiedzieć, co o tem\n",
            "wszystkiem myślę.\n",
            "\n",
            "-- Dobrze. Stawimy się na oznaczoną godzinę.\n",
            "\n",
            "-- A zatem dowidzenia.\n",
            "\n",
            "Po wyjściu naszych gości, Holmes zerwał się i zawołał:\n",
            "\n",
            "-- Watson, bierz kapelusz i laskę. Niema chwili czasu do stracenia.\n",
            "\n",
            "Wybiegł z pokoju w szlafroku; w minutę potem ukazał się w surducie.\n",
            "Zbiegliśmy ze schodów. Na ulicy zobaczyliśmy sir Henryka i doktora\n",
            "Mortimer o paręset metrów przed sobą. Szli w kierunku Oxford street.\n",
            "\n",
            "-- Czy mam ich dogonić i zatrzymać? -- spytałem.\n",
            "\n",
            "-- Broń Boże! -- odparł. -- Twoje towarzystwo wystarcza mi\n",
            "najzupełniej. Ci panowie dobrze robią, że idą się przejść. Dzień\n",
            "ładny.\n",
            "\n",
            "Szedł krokiem przyśpieszonym, aż dopóki przestrzeń pomiędzy nami\n",
            "a tamtymi nie zmniejszyła się o połowę; następnie, trzymając się\n",
            "wciąż o sto łokci od nich, szedł za nimi przez całą Oxford Street\n",
            "aż do Regent Street. Nasi przyjaciele zatrzymali się raz przed\n",
            "wystawą sklepową. Holmes stanął także. Po chwili wydał cichy okrzyk\n",
            "zadowolnienia. Spojrzałem w kierunku jego wzroku i zobaczyłem, że\n",
            "dorożka z siedzącym w niej mężczyzną, która zatrzymała się po\n",
            "drugiej stronie ulicy, jedzie znowu dalej.\n",
            "\n",
            "-- Chodźmy, Watson. Trzeba mu się przyjrzeć.\n",
            "\n",
            "Dostrzegłem czarną, puszystą brodę i oczy, świdrujące nas po przez\n",
            "szybę dorożki. W tejże chwili podniosło się okienko w pudle,\n",
            "nieznajomy rzucił parę słów woźnicy i dorożka pomknęła szybko\n",
            "w stronę Regent Street.\n",
            "\n",
            "Holmes obejrzał się za drugą, ale nie było żadnej niezajętej.\n",
            "Popędził pieszo, ale dorożka jechała tak szybko, że niepodobna\n",
            "było jej dogonić. Niebawem zniknęła nam z oczu.\n",
            "\n",
            "-- Tam do kata! -- zaklął mój przyjaciel. -- Tośmy się urządzili! Nie\n",
            "do darowania!...\n",
            "\n",
            "-- Kto to był? -- spytałem.\n",
            "\n",
            "-- Nie mam pojęcia.\n",
            "\n",
            "-- Zapewne szpieg.\n",
            "\n",
            "-- Z tego, com słyszał od Baskervilla, przypuszczam, że od chwili jego\n",
            "przybycia do Londynu ktoś go śledzi, bo inaczej, skądby wiedziano tak\n",
            "szybko, że stanął w hotelu Northumberland? A jeżeli go śledzili\n",
            "w pierwszym dniu pobytu, niewątpliwie będą śledzić dalej.\n",
            "Zauważyłeś zapewne, że podczas gdy doktor Mortimer czytał,\n",
            "wyglądałem dwukrotnie przez okno.\n",
            "\n",
            "-- Spostrzegłem to.\n",
            "\n",
            "-- Otóż patrzałem, czy nikt nie stoi po przeciwnej stronie ulicy; ale\n",
            "nie było nikogo. Mam do czynienia z przebiegłym lisem, a choć\n",
            "dotychczas nie mogę zmiarkować czy ów nieznajomy pragnie zguby sir\n",
            "Henryka, czy też chce go przed niebezpieczeństwem uchronić, czuję, że\n",
            "trzeba się z nim liczyć. Po wyjściu sir Baskerville'a wybiegłem co\n",
            "tchu, aby zobaczyć jego cień. Ale ten człowiek wsiadł do dorożki,\n",
            "sądząc, że w ten sposób nie zwróci na siebie uwagi.\n",
            "\n",
            "-- Oddaje go to na łaskę i niełaskę dorożkarza. Szkoda, że nie\n",
            "dostrzegliśmy numeru -- zauważył Watson.\n",
            "\n",
            "-- Mój drogi, czyż sądzisz, że mogłem przeoczyć tak ważny\n",
            "szczegół? Zapamiętałem numer dorożki... 2704. Ale tymczasem\n",
            "na nic się to nie zda. Zrobiłem wielkie głupstwo... Zamiast\n",
            "śledzić dorożkę zprzodu, trzeba było zawrócić się i wsiąść do\n",
            "pierwszej lepszej, znajdującej się ztyłu. W ten sposób moglibyśmy\n",
            "jechać za nią, albo kazać się zawieźć wprost do Northumberland\n",
            "Hotel i tam czekać. Zbytnia gorliwość była wielkim błędem. Nasz\n",
            "przeciwnik nie omieszkał z niego skorzystać.\n",
            "\n",
            "Szliśmy powoli przez Regent Street. Doktor Mortimer i jego towarzysz\n",
            "oddawna już zniknęli nam z oczu.\n",
            "\n",
            "-- Nie warto ich śledzić -- rzekł Holmes. -- Tamten już umknął\n",
            "i nie pojawi się zapewne. Trzeba korzystać z tych nici, które\n",
            "trzymamy w ręku. Czy zapamiętałeś twarz nieznajomego?\n",
            "\n",
            "-- Zapamiętałem tylko brodę.\n",
            "\n",
            "-- I ja także; wyprowadzam stąd wniosek, że była przyprawiona. Wejdźmy\n",
            "tutaj.\n",
            "\n",
            "Weszliśmy do hotelu. Zarządzający przyjął Holmesa z wielką\n",
            "radością.\n",
            "\n",
            "-- Jak widzę, pamiętasz, Wilson, drobną przysługę, którą miałem\n",
            "sposobność ci wyświadczyć -- rzekł mój przyjaciel.\n",
            "\n",
            "-- Nie zapomnę jej nigdy. Uratowałeś mi pan honor i życie.\n",
            "\n",
            "-- Przesadzasz, mój drogi. Wszak macie tu posługacza nazwiskiem\n",
            "Cartridge, który wykazał dużo sprytu podczas śledztwa.\n",
            "\n",
            "-- Tak; jest jeszcze u nas.\n",
            "\n",
            "-- Czy mógłbyś zadzwonić na niego? Dziękuję. A chciałbym też\n",
            "zmienić pięciofuntowy banknot.\n",
            "\n",
            "W sieni ukazał się chłopak czternastoletni, zwinny, wesoły\n",
            "i rozgarnięty. Stanął przed detektywem w postawie pełnej\n",
            "uszanowania.\n",
            "\n",
            "-- Proszę o spis hotelów. Dziękuję. Patrz, Cartridge: oto nazwiska\n",
            "dwudziestu trzech hotelów w pobliżu Charing Cross. Widzisz?\n",
            "\n",
            "-- Tak, panie.\n",
            "\n",
            "-- Zwiedzisz każdy z nich po kolei.\n",
            "\n",
            "-- Dobrze, panie.\n",
            "\n",
            "-- Zaczniesz od dania szylinga portyerowi. Oto masz dwadzieścia trzy\n",
            "szylingi.\n",
            "\n",
            "-- Dobrze, panie.\n",
            "\n",
            "-- Będziesz mówił, że potrzebne ci są gazety wczorajsze, że szukasz\n",
            "ważnego ogłoszenia, które miało być umieszczone w jednej z nich, ale\n",
            "nie wiesz -- w której.\n",
            "\n",
            "-- Rozumiem, panie.\n",
            "\n",
            "-- W istocie będziesz szukał numeru _Timesa_, w którym kilka słów\n",
            "zostało wyciętych nożyczkami. Oto jest jeden egzemplarz. Na tej\n",
            "stronicy. Czy poznasz ją?\n",
            "\n",
            "-- Poznam.\n",
            "\n",
            "-- Za każdym razem portyer, stojący we drzwiach, wezwie portyera,\n",
            "siedzącego w sieni -- i temu dasz po szylingu. Oto dwadzieścia trzy\n",
            "szylingi. Zapewne na 23 razy -- 20 razy usłyszysz, że spalono\n",
            "wczorajsze gazety; w trzech hotelach dadzą ci całą plikę; będziesz\n",
            "wśród niej szukał tego numeru _Timesa_. Prawdopodobnie go nie\n",
            "znajdziesz. Oto dziesięć szylingów na nieprzewidziane wydatki. Wypraw\n",
            "do mnie depeszę przed wieczorem na Baker Street. A teraz, Watson,\n",
            "musimy dowiedzieć się o dorożkarza Nr. 2104, potem wstąpimy do galeryi\n",
            "obrazów przy Bond Street, dla zapełnienia sobie czasu do godziny\n",
            "drugiej.\n",
            "\n",
            "\n",
            "\n",
            "\n",
            "V.\n",
            "\n",
            "Trzy nici urwane.\n",
            "\n",
            "\n",
            "Sherlock miał niezwykły dar zwracania dowolnie swoich myśli\n",
            "w jakimbądź kierunku. Przez półtory godziny zapomniał o tej dziwnej\n",
            "sprawie; pochłonęły go obrazy nowoczesnych mistrzów belgijskich,\n",
            "mówił tylko o sztuce, na którą miał poglądy bardzo oryginalne.\n",
            "\n",
            "O naznaczonej godzinie stanęliśmy przed Northumberland Hotel.\n",
            "\n",
            "-- Sir Henryk Baskerville czeka panów na pierwszem piętrze -- rzekł\n",
            "portyer.\n",
            "\n",
            "-- Czy mogę zajrzeć do listy waszych gości? -- spytał Holmes.\n",
            "\n",
            "-- I owszem.\n",
            "\n",
            "Księga wykazywała, że dwie osoby stanęły w hotelu, po zatrzymaniu się\n",
            "tam sir Henryka: niejaki Teofil Johnson z rodziną, przybyły\n",
            "z Newcastle i pani Oldmore ze służącą, z High Lodge, Alton.\n",
            "\n",
            "-- Zdaje mi się, że znam tego Johnsona -- rzekł Holmes do portyera. --\n",
            "Wszak to adwokat: siwy, utyka na nogę.\n",
            "\n",
            "-- Przeciwnie: ten pan Johnson jest właścicielem kopalni węgla, bardzo\n",
            "ruchliwy, w wieku pana.\n",
            "\n",
            "-- Jesteś w błędzie co do jego fachu.\n",
            "\n",
            "-- Bynajmniej. Znamy go od lat kilkunastu; zawsze do nas zajeżdża.\n",
            "\n",
            "-- Ha! w takim razie, ja się pomyliłem. Pani Oldmore?... I to nazwisko\n",
            "jest mi znane. Daruj mi ciekawość, ale chciałbym wiedzieć, czy to moja\n",
            "znajoma.\n",
            "\n",
            "-- Jest to osoba niemłoda, bezwładna. Jej mąż był niegdyś merem\n",
            "w Gloucester. Ona zawsze do nas zajeżdża.\n",
            "\n",
            "-- Dziękuję za informacye. Widzę, że to kto inny. Nie znam tej pani...\n",
            "\n",
            "Gdyśmy szli na górę, mój przyjaciel szepnął:\n",
            "\n",
            "-- Wiemy już, że osoba, która interesuje się losem sir Henryka, nie\n",
            "stanęła w tym hotelu. Choć go śledzi, jednak boi się być śledzoną.\n",
            "Jest to fakt bardzo znamienny. Ale... cóż to się stało?...\n",
            "\n",
            "Gdyśmy weszli na pierwsze piętro, naprzeciw nam wybiegł sir Henryk,\n",
            "widocznie wzburzony. W ręku trzymał stary but.\n",
            "\n",
            "-- Drwią sobie ze mnie w tym hotelu! -- wołał -- ale nauczę ich rozumu!\n",
            "Jeżeli but się nie znajdzie, popamiętają mnie tutaj!\n",
            "\n",
            "-- Szuka pan wciąż buta?\n"
          ]
        },
        {
          "name": "stderr",
          "output_type": "stream",
          "text": [
            "100%|██████████| 13/13 [05:40<00:00, 26.16s/it]\n"
          ]
        }
      ],
      "source": [
        "results = []\n",
        "index = 0\n",
        "translation = None\n",
        "\n",
        "for chunk in tqdm(chunks):\n",
        "    try:\n",
        "        translation = generate_output(translations(chunk))\n",
        "        results.append(translation)\n",
        "    except Exception as ex:\n",
        "        print(f\"\\nChunk was not included in translation due to possible sensitive content. Text: {chunk}\")\n",
        "\n",
        "    index += 1"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "YL96QOTLP6nh"
      },
      "source": [
        "All done, now you can print the chunk before and after translation to see the results.\n",
        "\n",
        "You can see, that translation effectively maintains the narrative's novel quality, proper grammar and sentence structure.\n",
        "\n",
        "Next step will be joining chunks together and saving the translated book."
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 16,
      "metadata": {
        "id": "FBM8YeghZUaQ"
      },
      "outputs": [
        {
          "data": {
            "text/markdown": [
              "Doktor Mortimer skończył czytać tę niezwykłą opowieść, nasunął na\n",
              "oczy okulary i spojrzał na pana Sherlocka Holmes. Ten ziewnął\n",
              "i rzucił papierosa w ogień.\n",
              "\n",
              "-- No i cóż? -- rzekł.\n",
              "\n",
              "-- Czy historya ta nie jest interesującą?\n",
              "\n",
              "-- Zapewne, dla zbieracza starych legend i baśni.\n",
              "\n",
              "Doktor Mortimer wyjął z kieszeni gazetę.\n",
              "\n",
              "-- A teraz, panie Holmes -- rzekł -- pokażę panu coś aktualniejszego.\n",
              "Oto dziennik „Devon County Chronicle” z dnia 14-go Maja roku\n",
              "bieżącego. Jest w nim opis faktów, odnoszących się do śmierci sir\n",
              "Karola Baskerville, która zdarzyła się na kilka dni przed ową datą.\n",
              "\n",
              "Mój przyjaciel nachylił się i począł słuchać uważniej. Doktor\n",
              "Mortimer czytał:\n",
              "\n",
              "„Niedawna i nagła śmierć sir Karola Baskerville, kandydata liberalnego\n",
              "z hrabstwa Devon, przejęła całą naszą okolicę zdumieniem i trwogą.\n",
              "Jakkolwiek sir Karol Baskerville mieszkał w Baskerville Hall od\n",
              "niedawna, lecz jego uprzejmość, hojność i szlachetność, zjednały mu\n",
              "szacunek tych wszystkich, którzy mieli z nim do czynienia.\n",
              "W dzisiejszej epoce parweniuszów miło jest widzieć potomka\n",
              "starożytnego a podupadłego rodu, odzyskującego fortunę swych\n",
              "przodków i przywracającego świetność staremu nazwisku.\n",
              "\n",
              "„Sir Karol, jak wiadomo, zyskał duży majątek na spekulacyach w Afryce\n",
              "południowej, a będąc z natury przezornym, nie kusił dalej szczęścia,\n",
              "które mogłoby się odwrócić od niego, jak to czyni z innymi,\n",
              "i zrealizowawszy swoją fortunę, powrócił do Anglii.\n",
              "\n",
              "„Przed dwoma laty zaledwie osiadł w Baskerville Hall; znane są jego\n",
              "szerokie plany odnowienia starej siedziby i wprowadzenia ulepszeń\n",
              "w gospodarstwie rolnem. Śmierć przeszkodziła ich urzeczywistnieniu.\n",
              "\n",
              "„Będąc bezdzietnym, pragnął, aby cała okolica korzystała z jego\n",
              "fortuny i niejeden z sąsiadów ma ważne powody do opłakiwania jego\n",
              "przedwczesnego zgonu. Donosiliśmy często na tych szpaltach o jego\n",
              "hojnych ofiarach na instytucye publiczne.\n",
              "\n",
              "„Śledztwo nie wyjaśniło dotychczas okoliczności, towarzyszących\n",
              "śmierci sir Karola. Krążą tu najdziwaczniejsze legendy, przypisujące\n",
              "ów nagły zgon działaniu sił nadprzyrodzonych.\n",
              "\n",
              "„Sir Karol był wdowcem, uważano go powszechnie za dziwaka. Pomimo\n",
              "dużej fortuny, miał przyzwyczajenia proste, skromne. Personel służbowy\n",
              "w Baskerville Hall składał się z kamerdynera, nazwiskiem Barrymore,\n",
              "jego żony, kucharki i gospodyni w jednej osobie. Oboje zeznają, że\n",
              "zdrowie sir Karola w ostatnich czasach było nietęgie, że rozwijała się\n",
              "w nim choroba serca, objawiająca się bladością, brakiem tchu\n",
              "i częstemi omdleniami. Doktor Jerzy Mortimer, przyjaciel i domowy lekarz\n",
              "nieboszczyka, złożył zeznanie w tym samym duchu.\n",
              "\n",
              "„Sir Karol Baskerville zwykł był co wieczór, przed pójściem na\n",
              "spoczynek, przechadzać się po słynnej alei wiązów przed zamkiem.\n",
              "Małżonkowie Barrymore opowiadają, że wieczorom 4-go maja, ich pan\n",
              "oznajmił im, że nazajutrz wyrusza do Londynu i kazał pakować kuferek.\n",
              "\n",
              "„Owego wieczoru wyszedł, jak zwykle, na przechadzkę, wśród której\n",
              "wypalał cygaro.\n",
              "\n",
              "„Z tej przechadzki już nie powrócił.\n",
              "\n",
              "„O dwunastej Barrymore, widząc drzwi frontowe jeszcze otwarte,\n",
              "zaniepokoił się, i wziąwszy latarnię, poszedł szukać swego pana.\n",
              "W ciągu dnia deszcz padał, więc łatwo było dojrzeć ślady stóp sir\n",
              "Karola wzdłuż alei. W połowie drogi jest furtka, prowadząca na łąkę.\n",
              "\n",
              "„Były ślady, że sir Karol stał przy niej przez czas pewien,\n",
              "następnie skręcił znowu w aleję. Znaleziono jego trupa na jej końcu.\n",
              "\n",
              "„Pomiędzy innemi dotychczas nie wyjaśniono jednego faktu, wynikającego\n",
              "z zeznań Barrymora, a mianowicie, że ślady kroków jego pana zmieniły\n",
              "się z chwilą, gdy stał przy furtce i że odtąd szedł na palcach.\n",
              "\n",
              "„Niejaki Murphy, cygan, handlujący końmi, znajdował się wówczas na\n",
              "łące, w pewnej odległości od nieboszczyka, ale sam przyznaje, że był\n",
              "pijany. Powiada, że słyszał krzyki, ale nie może określić, skąd\n",
              "wychodziły.\n",
              "\n",
              "„Na ciele sir Karola nie było śladów przemocy lub gwałtu, a chociaż\n",
              "lekarz zeznaje, że wyraz twarzy nieboszczyka był tak zmieniony, że on,\n",
              "doktor Mortimer, w pierwszej chwili poznać go nie mógł, rzeczoznawcy\n",
              "tłómaczą to anewryzmem serca, przy którym zachodzą podobne objawy.\n",
              "\n",
              "„Sekcya wykazała przedawnioną wadę serca, sędzia śledczy potwierdził\n",
              "badanie lekarskie. Pożądanem jest, aby spadkobierca sir Karola mógł\n",
              "objąć jaknajprędzej majątek i prowadzić dalej chlubną działalność,\n",
              "przerwaną tak nagle i tak tragicznie.\n",
              "\n",
              "„Gdyby prozaiczne orzeczenie sędziego śledczego i rzeczoznawców nie\n",
              "położyło końca romantycznym historyom, krążącym na temat owej\n",
              "śmierci, nie łatwo byłoby znaleźć właściciela Baskerville Hall.\n",
              "\n",
              "„Domniemanym spadkobiercą jest pan Henryk Baskerville, syn młodszego\n",
              "brata sir Karola. Ów młodzieniec przed kilku laty wyruszył do Ameryki.\n",
              "Zarządzono poszukiwania. Dowie się on zapewne niebawem o zmianie swego\n",
              "losu”.\n",
              "\n",
              "       *       *       *       *       *\n",
              "\n",
              "Doktor Mortimer złożył gazetę i wsunął ją do kieszeni, mówiąc:\n",
              "\n",
              "-- To są fakty, powszechnie znane.\n",
              "\n",
              "-- Dziękuję panu za zwrócenie mojej uwagi na sprawę istotnie \n",
              "ciekawą -- rzekł pan Holmes. -- Czytałem o niej, coprawda, w dziennikach, \n",
              "ale w owym czasie byłem zajęty kameami, które zniknęły z muzeum\n",
              "Watykańskiego. Chciałem się przysłużyć Papieżowi i straciłem z oczu\n",
              "to, co się jednocześnie działo w Anglii. Ten artykuł, powiadasz pan,\n",
              "zawiera fakty, znane powszechnie?\n",
              "\n",
              "-- Tak.\n",
              "\n",
              "-- Zechciej więc pan uwiadomić mnie teraz o tem, czego nikt nie wie.\n",
              "\n",
              "Sherlock Holmes oparł się o poręcz fotelu i znowu złożył ręce tak,\n",
              "aby palce stykały się końcami.\n",
              "\n",
              "-- Uczynię to -- rzekł doktor Mortimer, zdradzając coraz większe\n",
              "wzburzenie. -- Powiem panu to, czego nie mówiłem jeszcze nikomu.\n",
              "Zataiłem to przed sędzią śledczym z pobudek, które pan zapewne\n",
              "zrozumie. Jako człowiek nauki, nie chciałem zdradzać się publicznie,\n",
              "iż wierzę w przesądy. Dalej, rozumiałem, że gdyby utwierdziła się\n",
              "wiara w nadprzyrodzone siły, rządzące w Baskerville Hall, nikt nie\n",
              "zechciałby objąć starego zamku w posiadanie. Dla tych dwóch powodów\n",
              "nie zeznałem przed sądem wszystkiego, co wiem -- albowiem nie\n",
              "zdałoby się to na nic sędziemu śledczemu -- ale z panem będę\n",
              "zupełnie szczery.\n",
              "\n",
              "„Okolica jest mało zaludniona, rezydencye rzadkie, a siedziby\n",
              "włościańskie rozrzucone na znacznej odległości od siebie.\n",
              "\n",
              "„Widywałem często sir Karola Baskerville, który był spragniony\n",
              "towarzystwa. Oprócz p. Frankland w Lafterhall i naturalisty,\n",
              "p. Stapleton, w pobliżu niema ludzi inteligentnych. Sir Karol\n",
              "był skryty, małomówny. Zbliżyliśmy się z powodu jego choroby,\n",
              "przytem łączyły nas wspólne upodobania naukowe. Przywiózł wiele\n",
              "ciekawych wiadomości z Afryki Południowej. Spędziliśmy niejeden\n",
              "miły wieczór na rozprawach o anatomii porównawczej.\n",
              "\n",
              "„W ciągu ostatnich paru miesięcy spostrzegłem, że system nerwowy sir\n",
              "Karola był nadwerężony. Wziął tak dalece ową legendę do serca, że\n",
              "choć co wieczór odbywał spacery, nic go nie mogło skłonić do\n",
              "wejścia na łąkę po zachodzie słońca. Prześladowała go wciąż obawa\n",
              "upiorów, i pytał mnie nieraz, czym nie widział jakiego dziwacznego\n",
              "stworzenia i czym nie słyszał szczekania. Te pytania zadawał mi zawsze\n",
              "głosem drżącym.\n",
              "\n",
              "„Wraziła mi się w pamięć jedna z moich wizyt u niego przed trzema\n",
              "tygodniami. Stał w sieni. Gdym schodził z wózka, spostrzegłem, że\n",
              "patrzy po przez moje ramię ze strachem w oczach. Odwróciłem się\n",
              "i spostrzegłem jakiś kształt dziwny, podobny do dużego, czarnego\n",
              "cielęcia. Przeleciało to po za moim wózkiem.\n",
              "\n",
              "„Sir Karol był tak wzburzony, że poszedłem szukać tego osobliwego\n",
              "zwierzęcia. Ale nigdzie go nie było. Mój pacyent nie mógł się\n",
              "uspokoić. Zostałem z nim przez cały wieczór i wtedy, tłómacząc swe\n",
              "wzburzenie, opowiedział mi całą tę historyę.\n",
              "\n",
              "„Wspominam o tym drobnym epizodzie, gdyż nabiera on znaczenia wobec\n",
              "tragedyi, która potem nastąpiła; na razie nie przywiązywałem do tego\n",
              "wagi i dziwiłem się wzburzeniu sir Karola.\n",
              "\n",
              "„Miał jechać do Londynu z mojej porady. Wiedziałem, że jest chory\n",
              "na serce i że ciągły niepokój źle wpływa na jego zdrowie. Sądziłem,\n",
              "że parę miesięcy, spędzonych na rozrywkach, uwolni go od tych mar\n",
              "i przywidzeń. Nasz wspólny przyjaciel, pan Stapleton, był tego samego\n",
              "zdania. I oto wynikło nieszczęście.\n",
              "\n",
              "„Zaraz po śmierci sir Karola, kamerdyner Barrymore wyprawił do mnie\n",
              "grooma Perkinsa; przybyłem do Baskerville Hall w godzinę po\n",
              "katastrofie. Zbadałem wszystkie fakty, przytoczone w śledztwie.\n",
              "Szedłem śladami, pozostawionemi w Alei Wiązów, obejrzałem miejsce przy\n",
              "furtce, gdzie sir Karol zatrzymał się, i zmiarkowałem, że od owego\n",
              "miejsca szedł na palcach i że nie było śladu innych kroków, oprócz\n",
              "późniejszych, Barrymora. Wreszcie obejrzałem starannie zwłoki, które\n",
              "pozostały nietknięte do mego przybycia.\n",
              "\n",
              "„Sir Karol leżał nawznak z rozciągniętemi rękoma, jego twarz była\n",
              "tak zmieniona, że zaledwie mogłem ją poznać. Na ciele nie było\n",
              "żadnych obrażeń. Ale Barrymore w toku śledztwa uczynił jedno zeznanie\n",
              "fałszywe. Powiedział, że nie było żadnych śladów dokoła trupa. Nie\n",
              "spostrzegł ich, ale ja dostrzegłem -- zupełnie świeże, w pobliżu.\n",
              "\n",
              "-- Czy ślady kroków?\n",
              "\n",
              "-- Tak.\n",
              "\n",
              "-- Męzkie, czy kobiece?\n",
              "\n",
              "Doktor Mortimer patrzył na nas przez chwilę dziwnemi oczyma, wreszcie\n",
              "odparł szeptem:\n",
              "\n",
              "-- Panie Holmes, były ślady kroków... psa... olbrzymiego.\n",
              "\n",
              "\n",
              "\n",
              "\n",
              "III.\n",
              "\n",
              "Zagadka.\n",
              "\n",
              "\n",
              "Przyznaję, że gdym słuchał tego opowiadania, przebiegały po mnie\n",
              "dreszcze. I doktor był żywo poruszony.\n",
              "\n",
              "-- Widziałeś pan te ślady? -- spytałem.\n",
              "\n",
              "-- Tak, na własne oczy; tak wyraźnie, jak teraz widzę pana.\n",
              "\n",
              "-- I nic pan nie mówiłeś?\n",
              "\n",
              "-- Po co?\n",
              "\n",
              "-- Dlaczego nikt inny nie dostrzegł tych śladów?\n",
              "\n",
              "-- Pozostały o jakie dwa łokcie od trupa; nie zwrócono na nie uwagi\n",
              "i jabym ich nie zauważył, gdybym nie był znał tej legendy.\n",
              "\n",
              "-- Dużo jest psów w okolicy.\n",
              "\n",
              "-- Tak, ale to nie był zwykły pies. Powiedziałem już panom, że był\n",
              "ogromny.\n",
              "\n",
              "-- Czy nie zbliżył się do trupa?\n",
              "\n",
              "-- Nie.\n",
              "\n",
              "-- Czy noc była jasna?\n",
              "\n",
              "-- Nie; pochmurna i wilgotna.\n",
              "\n",
              "-- Ale deszcz nie padał?\n",
              "\n",
              "-- Nie.\n",
              "\n",
              "-- Jak wygląda aleja?\n",
              "\n",
              "-- Jest wysadzana dwoma rzędami wiązów i opasana żywopłotem,\n",
              "wysokości 12 stóp. Sama aleja ma 8 stóp szerokości.\n",
              "\n",
              "-- Czy jest co pomiędzy żywopłotem a aleją?\n",
              "\n",
              "-- Tak; po obu stronach biegnie trawnik, szerokości 6 stóp.\n",
              "\n",
              "-- O ile zrozumiałem, jest wejście przez furtkę?\n",
              "\n",
              "-- Tak; furtka prowadzi na łąkę.\n",
              "\n",
              "-- Czy są inne wejścia?\n",
              "\n",
              "-- Niema.\n",
              "\n",
              "-- Tak, iż aby wkroczyć w Aleję Wiązów, trzeba wyjść z domu, lub\n",
              "iść przez łąkę?\n",
              "\n",
              "-- Jest trzecie wejście przez altanę, na drugim końcu alei.\n",
              "\n",
              "-- Czy sir Karol doszedł do tej altany?\n",
              "\n",
              "-- Nie; znaleziono go o pięćdziesiąt łokci od niej.\n",
              "\n",
              "-- A teraz, zechciej mi pan powiedzieć, doktorze Mortimer -- będzie to\n",
              "szczegół ważny -- czy ślady, któreś pan spostrzegł, pozostały na\n",
              "żwirze, czy na trawie?\n",
              "\n",
              "-- Nie mogłem dojrzeć śladów na trawie.\n",
              "\n",
              "-- Czy ślady były po tej samej stronie, co furtka?\n",
              "\n",
              "-- Tak, po tej samej.\n",
              "\n",
              "-- Bardzo mnie pan zaciekawia. Jeszcze jedno pytanie. Czy furtka była\n",
              "zamknięta?\n",
              "\n",
              "-- Zamknięta na klucz i zaryglowana.\n",
              "\n",
              "-- Jak jest wysoka?\n",
              "\n",
              "-- Ma około 4-ch stóp.\n",
              "\n",
              "-- A więc można ją łatwo przesadzić?\n",
              "\n",
              "-- Tak.\n",
              "\n",
              "-- A jakie ślady znalazłeś pan przy furtce?\n",
              "\n",
              "-- Żadnych, któreby mogły zwrócić uwagę.\n",
              "\n",
              "-- Czyżeś pan nie oglądał ziemi dokoła?\n",
              "\n",
              "-- I owszem, oglądałem.\n",
              "\n",
              "-- I nie dostrzegłeś pan żadnych śladów?\n",
              "\n",
              "-- Były bardzo niewyraźne. Widocznie sir Karol stał tutaj przez pięć\n",
              "do dziesięciu minut.\n",
              "\n",
              "-- Skąd pan to wie?\n",
              "\n",
              "-- Gdyż popiół z cygara spadł dwa razy na ziemię.\n",
              "\n",
              "-- Wybornie. Znaleźliśmy kolegę wedle naszego serca. Prawda, Watson?\n",
              "Ale jakież to były ślady?\n",
              "\n",
              "-- Ślady stóp na żwirze. Innych znaków dostrzedz nie mogłem.\n",
              "\n",
              "Sherlock Holmes uderzył ręką w kolano.\n",
              "\n",
              "-- Czemu mnie tam nie było! -- zawołał. -- Jest to wypadek bardzo\n",
              "ciekawy, dający obfite pole do naukowej ekspertyzy. Czemuż nie mogłem\n",
              "odczytać tej żwirowej karty, zanim ją zatarły inne stopy! Doktorze\n",
              "Mortimer, że też mnie pan nie uwiadomił wcześniej! Jeśli nam się nie\n",
              "uda wyświetlić sprawy, cała odpowiedzialność spadnie na pana.\n",
              "\n",
              "-- Nie mogłem pana wzywać, panie Holmes, bo w takim razie musiałbym\n",
              "ujawnić te fakty przed całym światem, a mówiłem już, żem sobie tego\n",
              "nie życzył. Zresztą... zresztą...\n",
              "\n",
              "-- Czemu pan nie kończysz?\n",
              "\n",
              "-- Bywają dziedziny, niedostępne nawet dla najbystrzejszych\n",
              "i najdoświadczeńszych detektywów...\n",
              "\n",
              "-- Chcesz pan powiedzieć, że wchodzi to w zakres rzeczy\n",
              "nadprzyrodzonych?\n",
              "\n",
              "-- Tego nie twierdzę stanowczo.\n",
              "\n",
              "-- Ale pan tak myślisz w głębi ducha.\n",
              "\n",
              "-- Od owej tragedyi doszły do mojej świadomości fakty, sprzeczne\n",
              "z ogólnemi prawami natury.\n",
              "\n",
              "-- Naprzykład?\n",
              "\n",
              "-- Dowiaduję się, że przed tą katastrofą, kilku ludzi widziało na\n",
              "łące niezwykłe stworzenie, podobne do złego ducha Baskervillów.\n",
              "Wszyscy mówią, że był to pies ogromny, przezroczysty. Wypytywałem\n",
              "tych ludzi -- jeden z nich jest włościaninem, drugi kowalem,\n",
              "trzeci farmerem. Ich zeznania są jednakowe. W całej okolicy\n",
              "zapanował strach przesądny. Nikt po nocy nie przejdzie przez łąkę.\n",
              "\n",
              "-- I pan, człowiek nauki, wierzy w takie baśnie? -- zawołał Holmes.\n",
              "\n",
              "-- Dotychczas moje badania ogarniały świat zmysłów; usiłowałem\n",
              "walczyć z chorobą, ale ze złymi duchami walczyć nie umiem. Zresztą\n",
              "musisz pan przyznać, że ślady stóp są dowodem materyalnym. Pies\n",
              "Hugona nie był także zjawiskiem nadprzyrodzonem skoro mógł zagryźć\n",
              "na śmierć, a jednak miał w sobie coś szatańskiego.\n",
              "\n",
              "-- Widzę, że pan przeszedłeś do obozu spirytystów. Ale zechciej mi\n",
              "powiedzieć jeszcze jedno, doktorze Mortimer. Jeżeli pan skłaniasz się\n",
              "ku takim zapatrywaniom, dlaczego przyszedłeś zasięgnąć mojej rady?\n",
              "Powiadasz pan jednym tchem, że nie warto przeprowadzać śledztwa\n",
              "w sprawie zabójstwa sir Karola, a jednocześnie prosisz mnie, żebym się\n",
              "tą sprawą zajął.\n",
              "\n",
              "-- Nie prosiłem o to.\n",
              "\n",
              "-- Więc w jaki sposób mogę panu dopomódz?\n",
              "\n",
              "-- Radząc mi, co mam zrobić z sir Henrykiem Baskerville, który\n",
              "przybywa na dworzec Waterloo -- doktor Mortimer spojrzał na zegarek --\n",
              "za godzinę i kwadrans -- dokończył.\n",
              "\n",
              "-- Czy on jest spadkobiercą?\n",
              "\n",
              "-- Tak. Po śmierci sir Karola zasięgaliśmy wiadomości o tym\n",
              "gentlemanie i dowiedzieliśmy się, że ma fermę w Kanadzie. Wedle\n",
              "naszych informacyj, jest to młodzieniec bez zarzutu. Nie mówię teraz\n",
              "jako lekarz, lecz jako wykonawca testamentu sir Karola.\n",
              "\n",
              "-- Czy niema innych kandydatów do spadku?\n",
              "\n",
              "-- Żadnego. Mógłby nim być tylko Roger Baskerville, najmłodszy\n",
              "z trzech braci, z których sir Karol był najstarszym. Drugi brat, zmarły\n",
              "przedwcześnie, był właśnie ojcem owego Henryka. Trzeci, Roger, był\n",
              "synem marnotrawnym, żywą podobizną duchową starego Hugona. Tyle\n",
              "nabroił w Anglii, że nie mógł już tu przebywać, uciekł do Ameryki\n",
              "środkowej i umarł w roku 1876-ym na żółtą febrę. Henryk jest\n",
              "ostatnim z Baskervillów. Za godzinę i pięć minut mam go spotkać\n",
              "na dworcu Waterloo. Miałem depeszę z uwiadomieniem, iż przybył dziś\n",
              "do Southampton. A teraz, panie Holmes, powiedz, jak mi radzisz postąpić?\n",
              "\n",
              "-- Dlaczego sir Henryk nie miałby wrócić do domu swych ojców?\n",
              "\n",
              "-- Wydaje się to rzeczą naturalną, a jednak, jeśli weźmiemy pod\n",
              "uwagę, że każdego z Baskervillów, który tam przebywa, czeka śmierć\n",
              "nagła i gwałtowna... Jestem pewien, że gdyby sir Karol mógł był ze\n",
              "mną mówić przed katastrofą, byłby mi zakazał wprowadzać ostatniego\n",
              "z rodu do owej przeklętej rezydencyi. Z drugiej strony, dobrobyt\n",
              "całej okolicy zależy od przebywania dziedzica w Baskerville Hall.\n",
              "Całe dzieło, zapoczątkowane przez sir Karola, pójdzie w niwecz,\n",
              "jeśli nikt nie zamieszka na zamku. Boję się, aby dobro tej okolicy\n",
              "nie skłoniło mnie do nielojalnego postąpienia z sir Henrykiem\n",
              "i dlatego proszę pana o radę.\n",
              "\n",
              "Holmes zastanawiał się długą chwilę.\n",
              "\n",
              "-- Zatem -- odezwał się -- według pańskiego przekonania, jakaś siła\n",
              "nieczysta grozi w tych stronach Baskervillom. Wszak pan w to wierzy\n",
              "święcie?\n",
              "\n",
              "-- Gotów jestem przypuszczać, że tak jest.\n",
              "\n",
              "-- W takim razie, ta siła nieczysta może pastwić się nad Baskervillem\n",
              "równie dobrze w Londynie, jak i w Devonshire. Szatan, którego\n",
              "działanie byłoby umiejscowione, nie byłby groźnym.\n",
              "\n",
              "-- Starasz się pan ośmieszyć moją obawę, panie Holmes. Lecz gdybyś\n",
              "sam widział te rzeczy nadprzyrodzone, odechciałoby ci się żartów.\n",
              "Z pańskich słów miarkuję, że ów młodzieniec jest równie bezpieczny\n",
              "w Londynie, jak i w Devonshire. Przybywa za pięćdziesiąt minut. Cóż\n",
              "mi pan radzisz?\n",
              "\n",
              "-- Radzę wziąć dorożkę, zawołać psa, który skowyczy za drzwiami\n",
              "i jechać na dworzec Waterloo na spotkanie sir Henryka Baskerville.\n",
              "\n",
              "-- A potem?\n",
              "\n",
              "-- A potem nic mu pan nie powiesz, dopóki nie namyślę się w tym\n",
              "względzie.\n",
              "\n",
              "-- Jak długo potrzebujesz pan namyślać się?\n",
              "\n",
              "-- Dwadzieścia cztery godziny. Poproszę cię, doktorze Mortimer, abyś\n",
              "mnie odwiedził jutro rano o dziesiątej. A zechciej przywieźć ze sobą\n",
              "sir Henryka Baskerville. To mi ułatwi wykonanie mego planu.\n",
              "\n",
              "-- Zrobię, jak pan chcesz.\n",
              "\n",
              "Doktor zapisał godzinę na mankiecie i wyszedł. Pan Holmes zatrzymał go\n",
              "na schodach.\n",
              "\n",
              "-- Jeszcze jedno pytanie -- rzekł. -- Powiadasz pan, że przed śmiercią\n",
              "sir Karola kilku ludzi widziało to zjawisko na łące?\n",
              "\n",
              "-- Tak, trzech ludzi.\n",
              "\n",
              "-- Czy który z nich widział je potem?\n",
              "\n",
              "-- Nie wiem.\n",
              "\n",
              "-- Dziękuję panu. Dowidzenia.\n",
              "\n",
              "Holmes powrócił na swoje miejsce. Był widocznie zadowolony.\n",
              "\n",
              "-- Wychodzisz, Watson? -- rzekł.\n",
              "\n",
              "-- Czy potrzebujesz mojej pomocy?\n",
              "\n",
              "-- Nie, mój drogi. Poproszę cię o nią dopiero w chwili działania.\n",
              "Sprawa wyjątkowa. Przechodząc obok Bradleya, zechciej wstąpić do\n",
              "sklepu i każ mi przynieść paczkę najmocniejszego tytoniu. Jeżeli\n",
              "możesz, byłbym ci bardzo obowiązany, gdybyś tu nie wracał przed\n",
              "wieczorem, a wtedy zestawimy nasze wrażenia i poglądy.\n",
              "\n",
              "Wiedziałem, że samotność jest niezbędną mojemu przyjacielowi\n",
              "w chwilach, gdy zastanawiał się nad poszlakami spraw kryminalnych, gdy\n",
              "wyciągał wnioski i tworzył teorye, które okazywały się zawsze\n",
              "słusznemi. To też cały dzień spędziłem w klubie i dopiero około\n",
              "dziewiątej powróciłem do mieszkania przy Bakerstreet.\n",
              "\n",
              "Gdy drzwi otworzyłem, zdało mi się, że w mieszkaniu był pożar;\n",
              "światło lampy ukazywało się jakby za czarną mgłą. Po chwili\n",
              "zmiarkowałem, że dym pochodzi nie od ognia, lecz od mocnego tytoniu.\n",
              "Wśród kłębów ujrzałem Holmesa w szlafroku. Siedział w fotelu\n",
              "z fajeczką w ustach. Na stole leżało kilka zwitków papieru.\n",
              "Odkaszlnąłem.\n",
              "\n",
              "-- Zaziębiłeś się? -- spytał.\n",
              "\n",
              "-- Nie, ale można się tu udusić.\n",
              "\n",
              "-- Otwórz okno. Widzę, że spędziłeś cały dzień w klubie...\n",
              "\n",
              "-- Po czem to miarkujesz, Holmes?\n",
              "\n",
              "-- Jesteś rzeźwy, pachnący, w dobrym humorze. Nigdy nie domyślisz się,\n",
              "gdzie ja byłem.\n",
              "\n",
              "-- Nie będę nad tem suszył głowy. Powiesz mi sam.\n",
              "\n",
              "-- A więc byłem w Devonshire.\n",
              "\n",
              "-- Myślą?\n",
              "\n",
              "-- Tak. Moje ciało pozostało tutaj, na tym fotelu, i skonsumowało dwa\n",
              "olbrzymie imbryki kawy i niezliczoną moc tytoniu. Po twojem wyjściu\n",
              "posłałem do Stamforda po mapę tej okolicy i błądziłem po niej przez\n",
              "dzień cały. Pochlebiam sobie, że każda piędź ziemi jest mi teraz\n",
              "dobrze znana.\n",
              "\n",
              "-- To zapewne mapa o wielkiej skali?\n",
              "\n",
              "-- Tak.\n",
              "\n",
              "Rozwinął ją i położył na kolanie.\n",
              "\n",
              "-- Widzisz -- mówił -- oto łąka, a to -- Baskerville Hall.\n",
              "\n",
              "-- Naokoło las.\n",
              "\n",
              "-- Istotnie. A oto Aleja Wiązów, na lewo od łąki. Tu jest wioska\n",
              "Grimpen, w której doktor Mortimer obrał swoją główną kwaterę.\n",
              "W obrębie mil pięciu mało jest ludzkich siedzib. Oto Lafter Hall.\n",
              "Tu -- domek przyrodnika Stapleton. Tutaj dwie formy: High Tore\n",
              "i Fulmire. O czternaście mil dalej -- więzienie państwowe Princetown.\n",
              "Dokoła i pośrodku -- łąki i trzęsawiska. Taki jest teren, na którym\n",
              "rozegrała się owa tragedya. Postaramy się odtworzyć wszystkie jej\n",
              "sceny i akty.\n",
              "\n",
              "-- Miejscowość bezludna.\n",
              "\n",
              "-- Tak. Dyabeł mógł się na niej rozgościć...\n",
              "\n",
              "-- A zatem i pan skłaniasz się do nadprzyrodzonych wyjaśnień..."
            ],
            "text/plain": [
              "<IPython.core.display.Markdown object>"
            ]
          },
          "execution_count": 16,
          "metadata": {},
          "output_type": "execute_result"
        }
      ],
      "source": [
        "Markdown(chunks[1])"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 17,
      "metadata": {
        "id": "MjC04LezATAT"
      },
      "outputs": [
        {
          "data": {
            "text/markdown": [
              "## The Hound of the Baskervilles - Chapter 2\n",
              "\n",
              "Doctor Mortimer finished reading the extraordinary tale, pulled his spectacles down over his nose and looked at Mr. Sherlock Holmes. The latter yawned and threw his cigarette into the fire. \n",
              "\n",
              "\"Well?\" he said.\n",
              "\n",
              "\"Isn't this story interesting?\"\n",
              "\n",
              "\"Certainly, for a collector of old legends and fairy tales.\"\n",
              "\n",
              "Doctor Mortimer pulled a newspaper from his pocket.\n",
              "\n",
              "\"Now, Mr. Holmes,\" he said, \"I will show you something more up-to-date. Here is the \"Devon County Chronicle\" from the 14th of May of this year. It contains a description of the facts related to the death of Sir Charles Baskerville, which occurred a few days before that date.\"\n",
              "\n",
              "My friend leaned forward and began to listen more attentively. Doctor Mortimer read:\n",
              "\n",
              "\"The recent and sudden death of Sir Charles Baskerville, the Liberal candidate from the County of Devon, has taken our entire region by surprise and fear. Although Sir Charles Baskerville had only recently resided in Baskerville Hall, his kindness, generosity and nobility had earned him the respect of all those who had dealings with him. In this age of parvenus, it is a pleasure to see a descendant of an ancient and declining lineage regain his ancestors' fortune and restore the splendor of his family name. \n",
              "\n",
              "\"Sir Charles, as is known, acquired great wealth from speculations in South Africa, and being by nature prudent, he did not further tempt fate, which could turn away from him, as it does from others. Having realized his fortune, he returned to England.\n",
              "\n",
              "\"Just two years ago, he settled in Baskerville Hall; his vast plans for the renovation of the old residence and introducing improvements in agriculture are well-known. Death prevented their realization.\n",
              "\n",
              "\"Being childless, he desired that the whole region benefit from his fortune, and more than one neighbour has good reason to mourn his untimely demise. We have often reported in these columns on his generous donations to public institutions.\n",
              "\n",
              "\"The investigation has not yet clarified the circumstances surrounding the death of Sir Charles. The most bizarre legends circulate, attributing his sudden death to the action of supernatural forces.\n",
              "\n",
              "\"Sir Charles was a widower, commonly considered an eccentric. Despite his vast fortune, he had simple and modest habits. The staff at Baskerville Hall consisted of a butler named Barrymore, his wife, a cook, and a housekeeper all in one person. Both testify that Sir Charles' health had been frail in recent times, that a heart condition had developed in him, manifesting as pallor, shortness of breath and frequent fainting spells. Doctor George Mortimer, the deceased's friend and family physician, gave testimony in the same vein.\n",
              "\n",
              "\"Sir Charles Baskerville was accustomed to taking a nightly walk before retiring, through the famous avenue of elms in front of the castle. The Barrymores recount that on the evening of the 4th of May, their master informed them that he was leaving for London the next day and ordered them to pack his suitcase.\n",
              "\n",
              "\"That evening, he went out for his walk as usual, during which he smoked a cigar.\n",
              "\n",
              "\"He never returned from this walk.\n",
              "\n",
              "\"At midnight, Barrymore, seeing the front door still open, became worried and, taking a lantern, went to look for his master. During the day, it had been raining, so it was easy to see the traces of Sir Charles' feet along the avenue. Halfway down is a gate leading onto the moor.\n",
              "\n",
              "\"There were signs that Sir Charles had stood there for some time, then turned back into the avenue. His body was found at the end of the avenue.\n",
              "\n",
              "\"Among other things, one fact remains unexplained, arising from Barrymore's testimony, namely that the traces of his master's steps changed from the moment he stood by the gate, and that from then on, he walked on tiptoe.\n",
              "\n",
              "\"A certain Murphy, a gypsy, who traded in horses, was then on the moor, some distance from the deceased, but he admits himself that he was drunk. He says he heard shouts, but cannot determine where they came from.\n",
              "\n",
              "\"There were no signs of violence or assault on Sir Charles' body, and although the doctor testifies that the deceased's face was so altered that he, Doctor Mortimer, could not recognize him at first, the experts explain this with an aneurysm of the heart, which causes similar symptoms.\n",
              "\n",
              "\"The autopsy revealed a long-standing heart defect, the coroner confirmed the medical examination. It is desirable that Sir Charles' heir may take over the estate as soon as possible and continue the glorious work, interrupted so suddenly and so tragically.\n",
              "\n",
              "\"If the prosaic verdict of the coroner and experts had not put an end to the romantic stories circulating about the death, it would not be easy to find an owner for Baskerville Hall.\n",
              "\n",
              "\"The presumed heir is Mr. Henry Baskerville, son of Sir Charles' younger brother. This young man went to America a few years ago. Searches were ordered. He will surely learn soon about the change in his fate.\"\n",
              "\n",
              "***\n",
              "\n",
              "Doctor Mortimer put down the newspaper and tucked it into his pocket, saying:\n",
              "\n",
              "\"These are the facts, commonly known.\"\n",
              "\n",
              "\"Thank you for drawing my attention to the truly interesting case,\" said Mr. Holmes. \"I read about it, it's true, in the newspapers, but at the time I was occupied with the cameos that disappeared from the Vatican Museum. I wanted to help the Pope and lost sight of what was happening in England at the same time. This article, you say, contains facts commonly known?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes.\"\n",
              "\n",
              "\"Then please tell me now what nobody knows.\"\n",
              "\n",
              "Sherlock Holmes leaned back against the armrest of his chair and again folded his hands so that his fingers touched at the ends.\n",
              "\n",
              "\"I will,\" said Doctor Mortimer, betraying increasing agitation. \"I will tell you what I have not yet told anyone. I concealed it from the coroner for reasons that you will surely understand. As a man of science, I did not want to reveal publicly that I believe in superstitions. Further, I understood that if the belief in supernatural forces ruling Baskerville Hall were to be confirmed, nobody would want to take possession of the old castle. For these two reasons, I did not testify before the court about everything I know - because it would have been useless to the coroner - but with you I will be completely honest.\n",
              "\n",
              "\"The area is sparsely populated, residences are rare, and the farmsteads are scattered at a considerable distance from each other.\n",
              "\n",
              "\"I often saw Sir Charles Baskerville, who was thirsty for company. Apart from Mr. Frankland at Lafter Hall and the naturalist, Mr. Stapleton, there are no intelligent people nearby. Sir Charles was secretive, taciturn. We grew close due to his illness, and also shared common scientific interests. He brought back many interesting observations from South Africa. We spent many a pleasant evening discussing comparative anatomy.\n",
              "\n",
              "\"Over the past few months, I noticed that Sir Charles' nervous system was overstrained. He took this legend to heart to such an extent that although he took walks every evening, nothing could persuade him to enter the moor after sunset. He was constantly haunted by the fear of the specters, and he asked me many times what strange creature he had not seen and what bark he had not heard. He always asked me these questions in a trembling voice.\n",
              "\n",
              "\"One of my visits to him three weeks ago is imprinted on my memory. He stood in the hall. As I got out of the carriage, I noticed that he was looking over my shoulder with fear in his eyes. I turned around and saw a strange shape, like a large, black calf. It flew past my carriage.\n",
              "\n",
              "\"Sir Charles was so agitated that I went to look for this peculiar animal. But I couldn't find it anywhere. My patient couldn't calm down. I stayed with him all evening and then, explaining his agitation, he told me this whole story.\n",
              "\n",
              "\"I mention this minor episode, as it takes on significance in light of the tragedy that followed; for now, I did not attach any weight to it and was surprised at Sir Charles' agitation.\n",
              "\n",
              "\"He was supposed to go to London on my advice. I knew he was suffering from heart disease and that constant anxiety was bad for his health. I thought that a few months spent on entertainment would free him from these dreams and visions. Our common friend, Mr. Stapleton, agreed with this. And then came the misfortune.\n",
              "\n",
              "\"Immediately after Sir Charles' death, the butler Barrymore sent for me with the groom Perkins; I arrived at Baskerville Hall an hour after the catastrophe. I examined all the facts mentioned in the investigation. I followed the traces left in the Avenue of Elms, inspected the place at the gate where Sir Charles had stopped, and I realized that from that point on he had walked on tiptoe, and that there was no trace of other footsteps, except those of Barrymore later. Finally, I carefully examined the body, which remained untouched until my arrival.\n",
              "\n",
              "\"Sir Charles lay face down with outstretched arms, his face was so altered that I could barely recognize him. There were no injuries on the body. But Barrymore made one false statement during the investigation. He said there were no traces around the body. He didn't notice them, but I did - perfectly fresh, nearby.\n",
              "\n",
              "\"Footprints?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes.\"\n",
              "\n",
              "\"Male or female?\"\n",
              "\n",
              "Doctor Mortimer looked at us for a moment with strange eyes, finally he replied in a whisper:\n",
              "\n",
              "\"Mr. Holmes, there were footprints... of a dog... a huge one.\"\n",
              "\n",
              "## Chapter 3: The Mystery\n",
              "\n",
              "I confess that as I listened to this tale, I felt a shiver run down my spine. The doctor was deeply moved too.\n",
              "\n",
              "\"You saw these footprints?\" I asked.\n",
              "\n",
              "\"Yes, with my own eyes; as clearly as I see you now.\"\n",
              "\n",
              "\"And you didn't say anything?\"\n",
              "\n",
              "\"Why?\"\n",
              "\n",
              "\"Why didn't anyone else notice these tracks?\"\n",
              "\n",
              "\"They were about two cubits from the corpse; they were not noticed and I wouldn't have noticed them either, if I hadn't known this legend.\"\n",
              "\n",
              "\"There are plenty of dogs in the area.\"\n",
              "\n",
              "\"Yes, but this wasn't an ordinary dog. I already told you, it was huge.\"\n",
              "\n",
              "\"Didn't it get closer to the body?\"\n",
              "\n",
              "\"No.\"\n",
              "\n",
              "\"Was the night clear?\"\n",
              "\n",
              "\"No; cloudy and damp.\"\n",
              "\n",
              "\"But it wasn't raining?\"\n",
              "\n",
              "\"No.\"\n",
              "\n",
              "\"What does the avenue look like?\"\n",
              "\n",
              "\"It's lined with two rows of elms and bordered by a hedge 12 feet high. The avenue itself is 8 feet wide.\"\n",
              "\n",
              "\"Is there anything between the hedge and the avenue?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes; on both sides there is a lawn 6 feet wide.\"\n",
              "\n",
              "\"As I understand it, there is an entrance through the gate?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes; the gate leads to the moor.\"\n",
              "\n",
              "\"Are there any other entrances?\"\n",
              "\n",
              "\"No.\"\n",
              "\n",
              "\"So, to enter the Avenue of Elms, one must either come out of the house or go through the moor?\"\n",
              "\n",
              "\"There is a third entrance through the gazebo at the other end of the avenue.\"\n",
              "\n",
              "\"Did Sir Charles reach this gazebo?\"\n",
              "\n",
              "\"No; he was found fifty cubits from it.\"\n",
              "\n",
              "\"And now, please tell me, Doctor Mortimer - this will be an important detail - were the traces you saw left on gravel or on grass?\"\n",
              "\n",
              "\"I couldn't see the traces on the grass.\"\n",
              "\n",
              "\"Were the traces on the same side as the gate?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes, on the same side.\"\n",
              "\n",
              "\"You really intrigue me. One more question. Was the gate closed?\"\n",
              "\n",
              "\"Locked and bolted.\"\n",
              "\n",
              "\"How high is it?\"\n",
              "\n",
              "\"About 4 feet.\"\n",
              "\n",
              "\"So it's easy to jump over?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes.\"\n",
              "\n",
              "\"And what traces did you find by the gate?\"\n",
              "\n",
              "\"None that would draw attention.\"\n",
              "\n",
              "\"Didn't you look at the ground around it?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes, I did.\"\n",
              "\n",
              "\"And you didn't see any traces?\"\n",
              "\n",
              "\"They were very faint. Apparently, Sir Charles stood here for five to ten minutes.\"\n",
              "\n",
              "\"How do you know?\"\n",
              "\n",
              "\"Because ash from his cigar fell twice on the ground.\"\n",
              "\n",
              "\"Excellent. We've found a fellow after our own heart. Right, Watson? But what kind of traces were they?\"\n",
              "\n",
              "\"Footprints on the gravel. I couldn't discern any other signs.\"\n",
              "\n",
              "Sherlock Holmes slapped his knee.\n",
              "\n",
              "\"Why wasn't I there!\" he exclaimed. \"This is a very interesting case, providing ample scope for scientific expertise. Why couldn't I read this gravel card before other footsteps erased it! Doctor Mortimer, why didn't you tell me earlier! If we don't manage to solve this case, all the responsibility will fall on you.\"\n",
              "\n",
              "\"I couldn't call you, Mr. Holmes, because then I would have had to reveal these facts to the whole world, and I already said that I didn't want that. Besides... besides...\"\n",
              "\n",
              "\"Why don't you finish?\"\n",
              "\n",
              "\"There are areas inaccessible even to the sharpest and most experienced detectives...\"\n",
              "\n",
              "\"You mean it falls under the realm of the supernatural?\"\n",
              "\n",
              "\"I don't claim that definitively.\"\n",
              "\n",
              "\"But you think so deep down.\"\n",
              "\n",
              "\"Since that tragedy, facts have come to my attention that contradict the general laws of nature.\"\n",
              "\n",
              "\"For example?\"\n",
              "\n",
              "\"I learn that before the catastrophe, several people saw an extraordinary creature on the moor, similar to the evil spirit of the Baskervilles. They all say it was a huge, transparent dog. I questioned these people - one of them is a farmer, another a blacksmith, the third a farmer. Their testimonies are identical. A superstitious fear has taken hold of the entire region. Nobody will cross the moor at night.\"\n",
              "\n",
              "\"And you, a man of science, believe in such fairy tales?\" exclaimed Holmes.\n",
              "\n",
              "\"Until now, my studies encompassed the world of senses; I tried to fight disease, but I don't know how to fight evil spirits. Besides, you must admit that the footprints are material evidence. Hugo's dog wasn't a supernatural phenomenon either, since it could kill by biting, yet it had something devilish about it.\"\n",
              "\n",
              "\"I see you've joined the ranks of spiritualists. But tell me one more thing, Doctor Mortimer. If you lean towards such beliefs, why did you come to seek my advice? You say in one breath that it's not worth investigating Sir Charles' murder, and at the same time you ask me to take on this case.\"\n",
              "\n",
              "\"I didn't ask for that.\"\n",
              "\n",
              "\"So how can I help you?\"\n",
              "\n",
              "\"By advising me what to do with Sir Henry Baskerville, who is arriving at Waterloo station...\" Doctor Mortimer looked at his watch \"...in an hour and fifteen minutes,\" he finished.\n",
              "\n",
              "\"Is he the heir?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes. After Sir Charles' death, we sought information about this gentleman and learned that he has a farm in Canada. According to our information, he is a blameless young man. I speak now not as a doctor, but as executor of Sir Charles' will.\"\n",
              "\n",
              "\"Are there any other candidates for the inheritance?\"\n",
              "\n",
              "\"None. It could only be Roger Baskerville, the youngest of three brothers, of whom Sir Charles was the eldest. The second brother, who died prematurely, was precisely the father of this Henry. The third, Roger, was the prodigal son, a living spiritual image of old Hugo. He caused so much trouble in England that he could no longer stay here, he fled to Central America and died in 1876 from yellow fever. Henry is the last of the Baskervilles. In an hour and five minutes, I am to meet him at Waterloo station. I had a telegram informing me that he arrived today in Southampton. Now, Mr. Holmes, tell me, what do you advise me to do?\"\n",
              "\n",
              "\"Why shouldn't Sir Henry return to the home of his fathers?\"\n",
              "\n",
              "\"It seems natural, and yet, considering that every Baskerville who resides there meets a sudden and violent death... I am certain that if Sir Charles could have spoken to me before the catastrophe, he would have forbidden me to bring the last of the lineage to that cursed residence. On the other hand, the well-being of the whole region depends on the heir's presence in Baskerville Hall. The whole work, started by Sir Charles, will be lost if nobody lives in the castle. I fear that the good of this region will lead me to act disloyally towards Sir Henry, and that is why I seek your advice.\"\n",
              "\n",
              "Holmes pondered for a long moment.\n",
              "\n",
              "\"So,\" he said, \"in your opinion, some evil force threatens the Baskervilles in these parts. You firmly believe in this?\"\n",
              "\n",
              "\"I am ready to assume that it is so.\"\n",
              "\n",
              "\"In that case, this evil force can torment Baskerville just as well in London as in Devonshire. A devil whose actions were localized would not be dangerous.\"\n",
              "\n",
              "\"You're trying to ridicule my fear, Mr. Holmes. But if you saw these supernatural things yourself, you would stop joking. From your words, I gather that this young man is just as safe in London as in Devonshire. He is arriving in fifty minutes. What do you advise me to do?\"\n",
              "\n",
              "\"I advise you to take a cab, call for the dog that's whimpering behind the door and drive to Waterloo station to meet Sir Henry Baskerville.\"\n",
              "\n",
              "\"And then?\"\n",
              "\n",
              "\"And then you won't tell him anything until I've thought about it.\"\n",
              "\n",
              "\"How long do you need to think?\"\n",
              "\n",
              "\"Twenty-four hours. I'll ask you, Doctor Mortimer, to visit me tomorrow morning at ten. And please bring Sir Henry Baskerville with you. That will make it easier for me to carry out my plan.\"\n",
              "\n",
              "\"I'll do as you wish.\"\n",
              "\n",
              "The doctor noted the time on his cuff and left. Mr. Holmes stopped him on the stairs.\n",
              "\n",
              "\"One more question,\" he said. \"You say that before Sir Charles' death, several people saw this apparition on the moor?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes, three people.\"\n",
              "\n",
              "\"Did any of them see it afterwards?\"\n",
              "\n",
              "\"I don't know.\"\n",
              "\n",
              "\"Thank you. Goodbye.\"\n",
              "\n",
              "Holmes returned to his place. He was clearly pleased.\n",
              "\n",
              "\"Are you leaving, Watson?\" he said.\n",
              "\n",
              "\"Do you need my help?\"\n",
              "\n",
              "\"No, my dear. I won't ask for your help until the moment of action. The case is exceptional. Passing by Bradley's, please stop by the shop and order me a packet of the strongest tobacco. If you can, I would be very obliged if you wouldn't come back here before evening, and then we'll compare our impressions and opinions.\"\n",
              "\n",
              "I knew that solitude was essential to my friend at times when he pondered over the clues of criminal cases, when he drew conclusions and formulated theories that always turned out to be correct. So I spent the whole day at the club and only returned to my apartment on Baker Street around nine o'clock.\n",
              "\n",
              "As I opened the door, it seemed to me that there had been a fire in the apartment; the lamplight appeared as if behind a black fog. After a moment, I realized that the smoke came not from fire, but from strong tobacco. In the midst of the clouds, I saw Holmes in his dressing gown. He was sitting in an armchair with a pipe in his mouth. On the table lay several rolls of paper. I coughed.\n",
              "\n",
              "\"You've caught a cold?\" he asked.\n",
              "\n",
              "\"No, but you could suffocate here.\"\n",
              "\n",
              "\"Open the window. I see you've spent the whole day at the club...\"\n",
              "\n",
              "\"How do you figure that, Holmes?\"\n",
              "\n",
              "\"You're fresh, fragrant, in a good mood. You'll never guess where I was.\"\n",
              "\n",
              "\"I won't rack my brains over it. You'll tell me yourself.\"\n",
              "\n",
              "\"So I was in Devonshire.\"\n",
              "\n",
              "\"In your thoughts?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes. My body remained here, in this armchair, and consumed two huge pots of coffee and countless amounts of tobacco. After you left, I sent for Stamford to get a map of the area and wandered around it all day. I flatter myself that every inch of the land is now well known to me.\"\n",
              "\n",
              "\"It must be a large-scale map?\"\n",
              "\n",
              "\"Yes.\"\n",
              "\n",
              "He unfolded it and laid it on his lap.\n",
              "\n",
              "\"See,\" he said, \"here's the moor, and this is Baskerville Hall.\"\n",
              "\n",
              "\"A forest all around.\"\n",
              "\n",
              "\"Indeed. And here's the Avenue of Elms, to the left of the moor. Here's the village of Grimpen, where Doctor Mortimer took up his main lodgings. Within a radius of five miles, there are few human dwellings. Here's Lafter Hall. Here - the naturalist Stapleton's cottage. Here are two farms: High Tore and Fulmire. Fourteen miles away - Princetown State Penitentiary. Around and in the middle - meadows and swamps. This is the terrain where the tragedy unfolded. We will try to recreate all its scenes and acts.\"\n",
              "\n",
              "\"A deserted place.\"\n",
              "\n",
              "\"Yes. The devil could have settled on it...\"\n",
              "\n",
              "\"So you are also leaning towards supernatural explanations...\"\n"
            ],
            "text/plain": [
              "<IPython.core.display.Markdown object>"
            ]
          },
          "execution_count": 17,
          "metadata": {},
          "output_type": "execute_result"
        }
      ],
      "source": [
        "Markdown(results[1])"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "code",
      "execution_count": 18,
      "metadata": {
        "id": "jXlAr8smUzV_"
      },
      "outputs": [],
      "source": [
        "translated_texts = [result[0] for result in results if isinstance(result, tuple)]\n",
        "\n",
        "# join the results together by double whitespace\n",
        "translated_book = \"\\n\\n\".join(translated_texts)\n",
        "\n",
        "# save the translated book\n",
        "with open(f\"/content/translated_book.txt\", \"w\") as f:\n",
        "  f.write(translated_book)"
      ]
    },
    {
      "cell_type": "markdown",
      "metadata": {
        "id": "eA-ro5jwk_uw"
      },
      "source": [
        "## Next steps\n",
        "\n",
        "Now you know how to properly prepare data, check token limitations and translate each chunk to obtain your results. Feel free to try this process with a book that interests you!"
      ]
    }
  ],
  "metadata": {
    "colab": {
      "name": "Translate_a_Public_Domain_Book.ipynb",
      "toc_visible": true
    },
    "kernelspec": {
      "display_name": "Python 3",
      "name": "python3"
    }
  },
  "nbformat": 4,
  "nbformat_minor": 0
}