Temel Linux Bilgisi

Terminal Nedir?
Linux Komutları
Kullanıcı Yönetimi
Dosya Sistemi
Metin Editörleri
Veri İşleme Komutları
Paket Yönetimi
Servisler
Network Ayarları

Terminal

Terminal Gnome masaüstü aracının komut satırı aracıdır.
Linux'un en güçlü olduğu taraf terminal (shell) sistemidir.
Kali grafik arayüzüne sahip olsa da, komut satırında grafik ara biriminde yapılanlardan daha çok eylem gerçekleştirebilir
Kali'de terminali komut satırından açmak için ctrl + alt + T kombinasyonu kullanılır.

Linux Komutları

Linux'te birçok komut parametre almaktadır. Parametreler komut adı yazıldıktan sonra bir boşluk bırakılarak yazılmalıdır. Genellikle parametreler '-' işareti ile başlamaktadır.
Linux komutlarına parametreler ile özel işler yaptırabilir.
Temel kural: Komut + alacağı parametreler
Komut hakkında bilinmek istenen her şey için man + komut yeterlidir.

Terminale ilk bakış

root@kali:~#

Dosya, dizin listeleme `ls`

ls listeleme komutudur. Dosya, dizin listelemek ve özelliklerini görüntülemek için kullanılır.
a parametresi gizli dosyaları gösterir.
l parametresi detaylı listeleme seçeneği sağlar.
h parametresi anlaşılabilir dosya boyutu sağlar.
Ayrıntılı bilgi için: man ls

root@kali:~# ls
Desktop

Bulunduğumuz dizin `pwd`

pwd komutu, print working directory, bulunduğumuz dizini ekrana yazan komuttur.

root@kali:~# pwd
/root

Klasörleri arası geçiş `cd`

cd komutu -change directory- ile dizin veya klasörler arası geçiş yapılabilmektedir.
cd.. komutu ile bir üst dizine/klasöre geçiş yapılır.

root@kali:~/Desktop# cd ..
root@kali:~/# cd ../etc
root@kali:/etc#

Komutlar hakkında bilgi `man`

Manuel ifadesinin kısaltmasıdır, linux sistemlerinde bir komut veya yazılım hakkında bilgi almayı sağlar.

root@kali:~# man ls
LS(1)       User Commands       LS(1)

NAME
    ls - list directory contents

SYNOPSIS
    ls [OPTION]... [FILE]...

DESCRIPTION
    List information about the FILEs (the current directory by default). Sort entries alphabetically if none of -cftuvSUX nor --sort is speci- fied

    Mandatory  arguments  to  long  options are mandatory for short options too.

    -a, --all
        do not ignore entries starting with .

    -A, --almost-all
        do not list implied . and ..
--snip--
    -l  use a long listing format
--snip--

Kullanıcı yönetimi

Linux işletim sistemlerinde ayarlanabilirlik ve birden çok kullanıcının aynı anda login olabilmesi mümkündür.
Windows'taki çoklu kullanıcı hesabı ile benzer değildir.
Birden çok kullanıcının sisteme login olabilmesi için çok kullanıcılı bir platform sağlanmış olur.
Linux işletim sisteminde kullanıcı bilgileri /etc/passwddosyasında tutulur.
Gruplar hakkındaki bilgiler /etc/group dosyası içerisinde bulunur.
Kullanıcı şifrelerinin hasleri /etc/shadow dosyasının içerisinde bulunur.
/etc/passwd tüm kullanıcılar görebilir.
/etc/shadow dosyasını sadece root görebilir.

/etc/passwd

/etc/passwd dosyası kullanıcı bilgilerini saklar.
Bir ASCII dosyası, her bir kullanıcı için bir girdi kullanarak saklanır. Taslak olarak şöyledir: -isim:şifre:kid:gid:yorum:evdizini:kabuk
- -isim : Login ismi
- -şifre : Encrypt hali ile şifre
- -kid : Kullanıcı ID
- -gid : İlk grup ID'si
- -yorum : Yorum, genellikle gerçek isim yazılır.
- -evdizini : Kullanıcının /home dizinini gösterir.
- -kabuk : Öntanımlı olan shell'i.

/etc/group

/etc/group'un içindeki dosyada grupların özellikleri tutulur. Taslak: grup_ismi:grup_şifresi:grup_id:üye

/etc/shadow

Bu dosya şifreleri ve şifrelerle ilgili zaman bazlı bilgileri de tutan, ASCII formatında dosyalanmış bilgileri içerir.
Yalnızca root tarafından görüntülenebilir.
Yapısı: isim:şifre:sondeğişim:min:max:warn:inactive:expire:flag
- -isim : Kullanıcı adı
- -şifre : Encrypt edilmiş şifre * yada ! varsa hesap bloklanmıştır
- -sondeğişim : Şifrenin değiştiği günden itibaren kaç gün geçmiş
- -min : Şifrenin değişmiş olabileceği günden önce kaç gün geçmiş
- -max : Şifrenin kesin olarak değişmiş olduğu günden sonra kaç gün geçmiş
- -warn : Şifrenin geçerliliğini dolmadan kaç gün önce uyarı verileceğini bildirir
- -inactive : Hesap bloklanmış duruma geçtikten sonra kaç gün geçmiş
- -expire : Hesabın bloklanmış olduğu gün sayısı
- -flag : Reserve edilmiş alan. (kullanılmıyor)

Sisteme Kullanıcı Ekleme

useradd komutu, yeni bir kullanıcı oluşturma ya da var olan bir kullanıcı bilgilerini güncelleme amacıyla kullanılabilir.
useradd [kullanıcı_adı]
-g parametresi ile eklenecek kullanıcının grubu da belirlenebilir.
useradd -g [grup_ismi][kullanıcı_ismi]
Kullanıcılara parola vermek için passwd komutu kullanılır.
passwd [kullanıcı_adı]
Normal kullanıcılar eski şifreyi bilmeden bunu yapamazlar. Root kullanıcı yapabilir.

root@kali:~# adduser cansu
Adding user `cansu' ...
Adding new group `cansu' (1000) ...
Adding new user `cansu' (1000) with group `cansu' ...
Creating home directory `/home/cansu' ...
Copying files from `/etc/skel' ...
Enter new UNIX password:
Retype new UNIX password:
passwd: password updated successfully
Changing the user information for cansu
Enter the new value, or press ENTER for the default
    Full Name []: Cansu Poyraz
    Work Phone []:
    Home Phone []:
    Other []:
Is the information correct? [Y/n] Y

Sistemden Kullanıcı Silme

userdel ve deluser komutları kullanılabilir.
`userdel [kullanici_adi]
-r parametresi ile kullanıcıya ait dizinler de silinebilir.

root@kali:~# userdel cansu

Kullanıcı Değiştirme ve Sudo Kullanımı

Kullanıcı değiştirmek için su
Kullanıcıya root yetkisini vermek için sudo

root@kali:~# su cansu
cansu@kali:/root$ adduser john
bash: adduser: command not found
eorgia@kali:/root$ sudo adduser john
[sudo] password for cansu:
Adding user `john' ...
Adding new group `john' (1002) ...
Adding new user `john' (1002) with group `john' ...
--snip--
cansu@kali:/root$ su
Password:
root@kali:~#

Dosya Sistemi

Dosya ve dizinler üzerinde çeşitli işlemler yapılabilir.
- Oluşturulabilir
- Silinebilir
- Değiştirilebilir
- Listelenebilir, çalıştırılabilir
- Taşıma ve kopyalama yapılabilir
Dosya ve dizinler için tanımlanmış haklar mevcuttur. Bu haklar ve izinler değiştirilebilir.
- Sahibi, grubu ve herkes
- Örneği herkese okuma hakkı ver
Her dosyanın;
- Bir sahibi vardır
- Bir grubu vardır
- Sahibi, grubu ve herkes olmak üzere üç çeşit erişim izni vardır
- Bir dosya oluşturulurken varsayılan izinleri umask ile belirlenir.
Her kullanıcının;
- UID (login ismi), gid (login grubu) ve diğer gruplara üyeliği vardır
- UID kimliğinizi gösterir (Kullanıcı ve ID numarası)
- GID (Grup adı ve numarası)
Linux için üç çeşit dosya izin kavramı vardır.
- READ (r) : Dosya veya dizinlerin okunabilmesi için gerekli olan izindir. Dizinlerde listeleme özelliği olarak kullanılır.
- WRITE (w) : Yeni bir dosya veya dizin oluşturmak, değiştirmek için gerekli olan izindir.
- __EXECUTE (x) : __ Dosya çalıştırılması ya da dizine giriş hakkı için kullanılan izindir.

Sayı değeri	İzni	Binary
7	hepsi	111	---
6	okuma, yazma	110	--x
5	okuma, çalıştırma	101	-w-
4	sadece okuma	100	-wx
3	yazma, çalıştırma	011	r--
2	sadece yazma	010	r-x
1	sadece çalıştırma	001	rw-
0	hiçbiri	000	rwx

Örnek

root@kali:~/mydirectory# ls -l myfile
-rw-r--r-- 1 root root 47 Apr 23 21:15 myfile

Soldan sağa doğru dosyanın izni (-rw-r--r--), dosyanın sahibi ve sahip olduğu grup (root), dosyanın boyutu (47 byte), dosyanın son değiştirme tarihi (April 23, 21:15) ve sonunda dosyanın ismi (myfile)

root@kali:~/mydirectory# chmod 700 myfile
root@kali:~/mydirectory# ls -l myfile
-rwx------u1 root root 47 Apr 23 21:15 myfile

Şimdi bu komutu çalıştırdıktan sonra, bu dosyaya sadece root erişebilir. Diğer kullanıcılar access denied hatasini alirlar.

Yeni Bir Klasör veya Dosya Oluşturma

Yeni boş bir dosya oluşturmak için

root@kali:# touch dosya_adı

Yeni boş bir klasör oluşturmak için

root@kali:~# mkdir mydirectory
root@kali:~# ls
Desktop     mydirectory     myfile
root@kali:~# cd mydirectory/

Kopyalama, Taşıma, Silme

Kopyalama cp -r parametresi ile dizin içerisindeki herşeyi taşır. -p parametresi ile taşıma esnasında dosya haklarını korur.
Taşıma mv -f parametresi ile kaynak dosya hedef dosyaya kopyalanır ve herhangi birşey sorulmaz
Silme rm -r parametresi ile rekürsif bir şekilde, verilen dosyanın içindeki tüm dosyalar silinebilir.

1-root@kali:/mydirectory# cp /root/myfile myfile2
2-root@kali:/mydirectory# mv /root/myfile myfile2
3-root@kali:/mydirectory# rm myfile2

Metin Editörleri

Linux'ta hemen hemen tüm işlemler dosya üzerinde gerçekleşmektedir.
Mevcut birçok linux sunuculu sistem kullanıcı arayüzüne sahip değildir. Bu sunucuları yönetmek veya zaman, performans açısından iyi sonuçlar elde edebilmek için metin editörü kullanmak elzemdir.
Linux'ta en çok kullanılan editörler nano ve vi'dir.
Nano, kullanıcı dostudur ve linux ile hazır gelir.
Vi, kullanımı daha zor olan, buna karşın harika yetenekleri bulunan bir metin editörüdür.

Nano Editörü

Gelişmiş metin editörüdür. Kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir.
Kullanımı: nano [dosya_adi]
Aşağıdaki özellikler ile kullanılmaktadır.
- Ctrl + X = Çıkış
- Ctrl + K = Satırı kes
- Ctrl + U = Satırı yapıştır
- Ctrl + W = Arama yapar
- Ctrl + K = Belirtilen texti kes
- Ctrl + Z = Geri al
- Ctrl + G = Yardım ekranını açar

Vi Editörü

Gelişmiş bir metin editörüdür ve kullanımı biraz zordur.
Vi ilk başta karmaşık görünse de hızı ve verimi ile her kullanıcın işini büyük ölçüde kolaylaştıran bir editördür.
Çok kullanılan komutları öğrendikten sonra vi'nin gücü ortaya çıkacaktır.
Linux dağıtımlarıyla birlikte gelmektedir.
Kullanımı: vi [dosya_adi], dosya mevcut ise onu açar değilse oluşturup öyle açar.

--

Vi editörü iki moda sahiptir: 1. Insert Modu: Düzenleme yapılan dosya içinde metin işlemlerinin yapıldığı mod. 2. Komut Satırı Modu: Açılan metin üzerinde arama, değiştirme, kaydetme, kapatma gibi eylemlerin gerçekleştirildiği mod.

--

Vi editörünü kullanırken en çok kullanılan komutlar şunlardır

a imlecin olduğu yerden itibaren edit moduna geçer.
i insert moda geçiş yapar.
ESC insert modu kapatır.
u geri al.
U tümünü geri al.
dd imlecin olduğu satırı sil.
x imlecin gerisindeki karakteri sil.
/kelime 'kelime' için arama yapar.
:w metni kaydet.
:q Belgeyi kapat.
:10 imleci 10. satıra getirir.
H imleci sayfanın en başına getirme.
L imleci sayfanın en sonuna götürme
o imlecin altına yeni bir satır açar. ESC ile çıkılır.
O imlecin üstüne yeni bir satır açar. ESC ile çıkılır.
:q! kaydetmeden çık.
d bulunan ve önceki satırı siler.
h imlecin soluna doğru devam et.
l imlecin sağına doğru devam et.
? imleçten dosyanın başına doğru arama yapar.

Vi'de dosya düzenleme

root@kali:~/mydirectory# vi testfile.txt
we
are
teaching
pentesting
today
~
"testfile.txt"  7L, 46C           1,1
All

Nano'da olduğu gibi Vi'de hemen açıldıktan sonra düzenlemeye başlanamıyor. Bir dosyayı düzenlemek için, I basarak ekleme moduna girilmelidir. Ekleme moduna girildiğinde terminalin alt kısmında INSERT görüntülenir. Değişiklikleri tamamladıktan sonra ESC tuşuna basarak komut moduna geri dönüş yapılır. Vi'den çıkmak için de wq yazılır.

--

Veri İşleme Komutları

cat

cat komutu dosya içeriğini okumak ve görüntülemek için kullanılır.
İçeriğin tamamını görüntüler

root@kali:~/mydirectory# cat dosyam
1 Pazartesi
2 Kasım
3 Kali

echo

echo komutu kendinden sonra yazılan ifadeyi ekrana yazdırır..
Ayrıca ortam değişkenlerini de başına $ koyarak echo ile yazdırabiliriz.
echo yazi > dosyam dosya içine yazmayı sağlar.

root@kali:/mydirectory# echo merhaba dunya
merhaba dunya

root@kali:/mydirectory# echo merhaba dunya > dosyam
root@kali:/mydirectory# cat dosyam
merhaba dunya

grep

grep komutu, kelime arama komutudur. Verilen data içerisinden istenilen kelimeye uygun satırı getirir. * -i büyük küçük harf duyarsızlığı parametresidir. * -r ile düzenli ifadeler (regex) kullanılabilir.

root@kali:~/mydirectory# grep September myfile
1 Derbycon September
3 Brucon September

sed

sed bir manipulasyon komutudur. Sadece bu komutu özelliklerini anlatmak için bir kitap yazılabilir, biz sadece basit bir örnekle bahsedip geçelim. sed için (/) slaş bir sınırlayıcı bir karakterdir. myfile dosyasında tüm Blackhat sözcüklerini Defcon'a çevirmek için.

root@kali:~/mydirectory# sed 's/Blackhat/Defcon/' myfile
1 Derbycon September
2 Shmoocon January
3 Brucon September
4 Defcon July
5 Bsides *
6 HackerHalted October
7 Hackcon April

awk

Desen eşleştirme komutudur. Örneğin 6 veya daha fazla numaralı konferansları bulmak için:

root@kali:~/mydirectory# awk '$1 >5' myfile
6 HackerHalted October
7 Hackcon April

veya her satırda ilk ve üçüncü kelimeleri bulmak için:

root@kali:~/mydirectory# awk '{print $1,$3;}' myfile
1 September
2 January
3 September
4 July
5 *
6 October
7 April

Paket Yönetimi

Kali paket yönetimi komut satırından apt-get komutu ile çalıştırılabilir.
Kali’deki kaynak listesini /etc/apt/sources.list içinde bulabilirsiniz.
Aşağıdaki komutlar ile kali paket yönetimini güncel tutabilirsiniz. # apt-get update & apt-get -y upgrade
Kali paket yöneticisinden program yüklemek ve silmek, aratmak oldukça basittir.
- apt-get install [paket_adı]
- apt-get remove [paket_adı]
- apt-cache search [paket_adı]
Synaptic ile tüm süreçler arayüz ile yönetilebilir. `apt-get install synaptic -y

Servisler

Kali güvenlik dağıtımı olmasına rağmen üzerinde linux dağıtımlarında bulunan bazı servisleri barındırmaktadır.
Bu tür servislerin amacı güvenlik testlerinde yardımcı öğeler olarak kullanılabilmesidir.
Örneğin; Bir sisteme sızma denemesi gerçekleştirildi ve başarıldı, sızılan sistemden tftp ile veri alınması gerekiyor. Bu durumda Kali üzerinde tftp servisi çalıştırılarak gerekli bilgiler sunucudan kolaylıkla transfer edilebilir.

Apache servisini başlatma;

Başlatma: service apache2 start Yeniden başlatma: service apache2 restart Durduma: service apache2 stop

root@kali:~/mydirectory# service apache2 start
[....] Starting web server: apache2: Could not reliably determine the server's fully qualified domain name, using 127.0.1.1 for ServerName
. ok

Network Ayarları

ifconfig komutu ile ağ arayüzlerine IP adresi atanabilir. ifconfig komutundan sonra hangi ağ kartının ismi yazılır ise yalnızca o ağ kartının özellikleri görüntülenir.

root@kali:~# ifconfig
eth0 Link encap:Ethernet HWaddr 00:0c:29:df:7e:4d
    inet addr:192.168.20.9 Bcast:192.168.20.255 Mask:255.255.255.0
    inet6 addr: fe80::20c:29ff:fedf:7e4d/64 Scope:Link
    UP BROADCAST RUNNING MULTICAST MTU:1500 Metric:1
    RX packets:1756332 errors:930193 dropped:17 overruns:0 frame:0
    TX packets:1115419 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
    collisions:0 txqueuelen:1000
    RX bytes:1048617759 (1000.0 MiB)  TX bytes:115091335 (109.7 MiB)
    Interrupt:19 Base address:0x2024
--snip--

Bu sonuçta şimdilik bizi ilgilendiren kısım sadece IP adresimizin 192.168.20.9 olduğudur. Birde default gateway öğrenmemiz lazım. O da route komutu ile

root@kali:~# route
Kernel IP routing table
Destination   Gateway       Genmask         Flags Metric Ref Use Iface
default       192.168.20.1  0.0.0.0         UG    0      0   0   eth0
192.168.20.0  *             255.255.255.0   U     0      0   0   eth0

Statik IP Belirleme

Normalde network bağlantımız IP adres çekebilmek için varsayılan olarak dinamik yapılandırma protokolünü (DHCP) kullanacaktır. IP adresimizin değişmemesi için /etc/network/interfaces dosyasını istediğimiz metin editöründe açarak

Varsayılan /etc/network/interfaces dosyası

# This file describes the network interfaces available on your system
# and how to activate them. For more information, see interfaces(5).
# The loopback network interface
auto lo
iface lo inet loopback

Değiştirelim:

# This file describes the network interfaces available on your system
# and how to activate them. For more information, see interfaces(5).
# The loopback network interface auto lo
iface lo inet loopback
auto eth0
iface eth0 inet static
address 192.168.20.9
netmask 255.255.255.0
gateway 192.168.20.1

Network Bağlantılarını Görüntüleme

root@kali:~/mydirectory# netstat -antp
Active Internet connections (servers and established)
Proto Recv-Q Send-Q Local Address Foreign Address PID/Program name
tcp6 0 0 :::80 :::* 15090/apache2
State LISTEN

DAHA FAZLASI İÇİN:

BGA Kali linux
Kali ile Linux'e Giriş | IntelRAD

Files

temel_linux_bilgisi.md

Latest commit

History

temel_linux_bilgisi.md

File metadata and controls