forked from yapcheahshen/tipitaka.sinhala
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
36-Patisambhidamagga-2.txt
2439 lines (1420 loc) · 451 KB
/
36-Patisambhidamagga-2.txt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
patis ii_utf8 [cpd classification 2.5.12]
[pts vol ps 2 ] [\z paṭis /] [\f ii /]
[pts page 092] [\q 92/]
[bjt vol ps 2 ] [\z paṭis /] [\w ii /]
[bjt page 001] [\x 1/]
suttantapiṭake
khuddakanikāyo
paṭisambhidāmaggo
2. yuganaddhavaggo
namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
1. yuganaddhakathā
evaṁ me sutaṁ: ekaṁ samayaṁ āyasmā ānando kosambiyaṁ viharati ghositārāme. tatra kho āyasmā ānando bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavoti'ti. 'āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa paccassosuṁ. āyasmā ānando etadavoca:
yo hi koci āvuso bhikkhu vā bhikkhunī vā mema santike arahattapattaṁ 1byākaroti, sabbo so 2- catūhi maggehi etesaṁ vā aññatarena katamehi catūhi:
idhāvuso bhikkhu samathapubbaṅgamaṁ vipasasnaṁ bhāveti, tassa samathapubbaṅgaṁ vipassanā bhāvayato maggo sañjāyati, so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulīkaroti, tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā 3- pahīyanti. anusayā khayantihonti. 4-
punacaparaṁ āvuso bhikkhu vipasnāpubbaṅgaṁ samathaṁ bhāveti, tassa vipassanāpubbaṅgamaṁ samathā bhāvayato maggo sañjāyati, so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulikaroti, tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññonā 3- pahīyanti, anusayā byantī honti.
punacaparaṁ āvuso bhikkhu samathavippanaṁ yuganaddha 5- bhāveti, tassa samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāvayato maggo sañjāyati, so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulikaroti, tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato [pts page 093] [\q 93/] bahulikaroto saññonā pahīyanti, anusayā byantī honti.
1. arahantappattiṁ - ani, arahattapattiṁ- arahattaṁ - syā, arahattapattaṁ antānaṁ pu 2. sabbaso - machasaṁ, syā, [pts]
3. saññojanāti - machasaṁ, syā, [pts 4.] vyanti honti - ani
5. yuganandhaṁ - sa
[bjt page 04] [\x 4/]
punacaparaṁ āvuso bhikkhuno dhammuddhaccaviggahitaṁ mānasaṁ 1so āvuso samayo yaṁ taṁ cittaṁ ajjhattameva 2santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati, tassa maggo sañjāyati; so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulikaroti, tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato pahulikaroto saññonā pahīyanti, anusayā byantī honti.
yo hi koci āvuso bhikkhu vā bhikkhuni vā mama santike arahattapattaṁ byākaroti, sabbo so 3- imehi catūhi maggehi etesaṁ vā aññatarenāti. [a]
kathaṁ samathapubbaṅgamaṁ vipassanaṁ bhāveti: nekkhammavasena cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi, tattha jāte dhamme aniccato anupassanaṭṭhena vipasnā, dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, anattato anupasasanaṭṭhena vipassanā iti paṭhamaṁ samatho, pacchā vipassanā tena vuccati "samathapubbaṅgamaṁ vipassanaṁ bhāveti 4-
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ maggo sañjāyati.
"so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulīkaroti. " āsevatiti kathā āsevati: āvajjanto āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati, paccavekkhanto āsevati, [pts page 094] [\q 94/] cittaṁ adhiṭṭhahanto āsevati, saddhāya adhimuccanto āsevati, viriyaṁ paggaṇhantā āsevati, satiṁ upaṭṭhapento 5- āsevati, citataṁ samādahanto āsevati, paññāya pajānanto āsevati, abhīññeyyaṁ abhijānanto āsevati, pariññeyyaṁ parijānto āsevati, pahātababaṁ pajahanto āsevati, bhāvetabbaṁ bhāvento āsevati, sacchikātabbaṁ sacchikaronto āsevati. evaṁ āsevati.
1. dhammuddhaccāviggahitamānasaṁ - syā
2. ajjhattaṁyeva - ani ajjhattaññeva - syā, sī 1, 3 [pts]
3. sabbaso - machasaṁ, syā, [pts]
4. bhāvetīti - machasaṁ
5. uṭṭhapento - machasaṁ
[a] aṅguttaranikāya (4. 4. 2. 10) catukka - paṭipadāvagga
[bjt page 06] [\x 6/]
bhāvetīti kathaṁ bhāveti: āvajjanto bhāveti, jānanto bhāveti, passanto bhāveti, paccavekkhanto bhāveti, cittaṁ adhiṭṭhahanto bhāveti, saddhāya adhimuccanto bhāveti, viriyaṁ paggaṇhanto bhāveti, satiṁ upaṭṭhapento bhāveti, cittaṁ samādahanto bhāveti, paññāya pajānanto bhāveti, abhiññeyyaṁ abhijānanto bhāveti, pariññeyyaṁ parijānanto bhiveti, pahātabbaṁ pajahanto bhāveti, bhāvetabbaṁ bhāvento bhāveti, sacchikātabbaṁ sacchikaronto bhāveti. evaṁ bhiveti.
bahulīkarotīti kathaṁ bahulīkaroti: āvajjanto bahulīkaroti, jānanto bahulikaroti, passanto bahulikaroti, paccavekkhanto pahulikaroti, cittaṁ adhiṭṭhahanto bahulīkaroti, saddhāya adhimuccanto bahulīkaroti, viriyaṁ, paggaṇhanto bahulikaroti, satiṁ upaṭṭhapento bahulīkaroti, cittaṁ samādahanto bahulikareti, paññāya pajānanto bahulikaroti, abhiññeyyaṁ abhijānanto bahulikaroti, pariññeyaṁ parijānanto bahulīkaroti, pahātabbaṁ pajāhanto bahulīkaroti, bhāvetabbaṁ bhāvenato bahulikaroti, sacchikātabbaṁ sacchikaronto bahulikaroti, evaṁ bahulikaroti.
tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā 1- pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchā silabbataparāmāso imāni tīṇi saññojanāni pahiyanti, diṭṭhānusayo vicikicchānusayo ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ [pts page 095] [\q 95/] paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
abyāpādavasena cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi - pe -
ālokesaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi - pe -
paṭinissaggānupassi assāsamasena, paṭinissaggānupassī passāsavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, tattha jāte dhamme aniccato anupassanaṭṭhena vipassanā, dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, anattato anupassanaṭṭhena vipassanā, iti paṭhamaṁ samatho, pacchā vipassanā. tena vuccati: "samathapumaṅgamaṁ vipassanaṁ bhāveti" 2-
1. saññojanāti - machasaṁ, syā [pts]
2. bhāvetīti - machasaṁ.
[bjt page 08] [\x 8/]
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ maggo sañjāyati.
"so taṁ maggaṁ āsevati bhāveti bahulīkaroti. " āsevatiti kathā āsevati: āvajjanto āsevati, jānanto āsevati, passanto āsevati, paccavekkhanto āsevati, cittaṁ adhiṭṭhahanto āsevati, saddhāya adhimuccanto āsevati, viriyaṁ paggaṇhantā āsevati, satiṁ upaṭṭhapento 5- āsevati, citataṁ samādahanto āsevati, paññāya pajānanto āsevati, abhīññeyyaṁ abhijānanto āsevati, pariññeyyaṁ parijānto āsevati, pahātababaṁ pajahanto āsevati, bhāvetabbaṁ bhāvento āsevati, sacchikātabbaṁ sacchikaronto āsevati. evaṁ āsevati.
bhāvetīti kathaṁ bhāveti: āvajjanto bhāveti, jānanto bhāveti, passanto bhāveti, paccavekkhanto bhāveti, cittaṁ adhiṭṭhahanto bhāveti, saddhāya adhimuccanto bhāveti, viriyaṁ paggaṇhanto bhāveti, satiṁ upaṭṭhapento bhāveti, cittaṁ samādahanto bhāveti, paññāya pajānanto bhāveti, abhiññeyyaṁ abhijānanto bhāveti, pariññeyyaṁ parijānanto bhiveti, pahātabbaṁ pajahanto bhāveti, bhāvetabbaṁ bhāvento bhāveti, sacchikātabbaṁ sacchikaronto bhāveti. evaṁ bhiveti.
bahulīkarotīti kathaṁ bahulīkaroti: āvajjanto bahulīkaroti, jānanto bahulikaroti, passanto bahulikaroti, paccavekkhanto pahulikaroti, cittaṁ adhiṭṭhahanto bahulīkaroti, saddhāya adhimuccanto bahulīkaroti, viriyaṁ, paggaṇhanto bahulikaroti, satiṁ upaṭṭhapento bahulīkaroti, cittaṁ samādahanto bahulikareti, paññāya pajānanto bahulikaroti, abhiññeyyaṁ abhijānanto bahulikaroti, pariññeyaṁ parijānanto bahulīkaroti, pahātabbaṁ pajāhanto bahulīkaroti, bhāvetabbaṁ bhāvenato bahulikaroti, sacchikātabbaṁ sacchikaronto bahulikaroti, evaṁ bahulikaroti.
. 0tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: [pts page 096] [\q 96/] sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
evaṁ samathapubbaṅgamaṁ vipassanaṁ bhāveti.
kathaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti: aniccato anupassanaṭṭhena vipassanā, dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, anattato anupassanaṭṭhena vipassanā, tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā 1- cittassa ekaggatā acikkhepo sādhi iti paṭhamaṁ samathaṁ bhāveti". 2-
1. vosaggārammaṇatā - machasaṁ, vacassaggārammaṇatā - sa
2. bhāvetīti - machasaṁ
[bjt page 10] [\x 10/]
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ maggo sañjāyati. evaṁ saññojanā pahiyanti anusayā khayantihonti
rūpaṁ aniccato anupassanaṭṭhena vipassanā, rūpaṁ dukkhato anupassanaṭṭhena vipassanā, rūpaṁ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā 1cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti" 2-
. 1bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ maggo sañjāyati. evaṁ saṁyojanā pahiyanti anusayā khayantihonti
vedanaṁ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ [pts page 097] [\q 97/]
bhāveti"
saññaṁ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti"
saṅkhāre anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti"
viññāṇaṁ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti"
cakkhuṁ anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti"
jarāmaraṇaṁ dukkhato anattato anupassanaṭṭhena vipassāna tattha jātānaṁ dhammānañca vossaggārammaṇatā cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi iti paṭhamaṁ vipassanā, pacchā samatho. tena vuccati: "vipassanāpubbaṅgamaṁsamathaṁ bhāveti"
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ maggo sañjāyati. evaṁ saṁyojanā pahiyanti anusayā khayantihonti
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ 3- bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. 4- tena vuccati 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ 3- bhāveti'
1. vosaggārammaṇatā - machasaṁ vossakkārammaṇatā - sī 1, vacassaggārammaṇatā - sa 2. bhāvetīti - machasaṁ 4. nātivattantīti - machasaṁ, syā [pts]
3. yugannadhaṁ - syā [pts]
[bjt page 12] [\x 12/]
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
tathā gocaraṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ gajahato cittassa ekaggatā acikkhepo samādhi nirodhagocaro, avijajaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocaro. iti gocaraṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ [pts page 098] [\q 98/] nātivattanti. tena vuccati: 'gocaraṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
kathaṁ pahānaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatikilese ca khandhe ca pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'pahānaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
. 3kathaṁ vuṭṭhānaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccasahagatakilesehi ca khandhe ca ca khandhe vuṭṭhāhato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatilesehi ca khandhehi ca vuṭṭhahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. iti vuṭṭhānaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati vuṭṭhānaṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
. 3
kathaṁ vivaṭṭanaṭṭhena 1- samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccasahagatakilesehi ca ca khandhe ca vivaṭṭhāto 2- cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagatilesehi iti vivaṭṭanaṭṭhena samathavipassanā ekarasā henti, yuganaddhā honti. aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati: 'vivaṭṭanaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
1. vivattataṭṭhena - sī, 1, 3.
2. vivattato - sī 1, 3.
[bjt page 14] [\x 14/]
. 1kathaṁ sattaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi santo hoti nirodhagocaro, avijjaṁ [pts page 099] [\q 99/] pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā santā hoti nirodhagocarā. iti santaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
. 1
kathaṁ paṇitaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi paṇito hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā paṇitā hoti nirodhagocarā. iti paṇitaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'paṇitataṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
kathaṁ vimuttaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā acikkhepo sāmādhi kāmāsavā vimutto hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā avijjāsavā vimuttā hoti nirodhagocarā. iti rāgavirāgā cetovimutti, avijjāvirāgā paññāvimutti. iti vimuttiṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'vimuttaṭṭhena samathavissanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
kathaṁ anāsamaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi kāmāsavena anāvāso hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā avijjāsavena anāsavā hoti nirodhagocarā. iti anāsavaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti tena vuccati anāsavaṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
kathaṁ taraṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccasahagatakilese ca khandhe ca tarato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi nirodhagocaro, avijjāsahagakilese ca khandhe ca tarato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhagocarā. iti taraṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'taraṇaṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi nirodhārammaṇā, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā nirodhārammaṇā. iti ārammaṇaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati evaṁ 'ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
[bjt page 16] [\x 16/]
kathaṁ animittaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ [pts page 100] [\q 100/] bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbanimittehi animitto hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbanimittehi animintā hoti nirodhagocarā. iti animittaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti tena vuccati 'animittaṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ appaṇīhitaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbapaṇidhihi appaṇīhito hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbapaṇidhihi appaṇihitā hoti nirodhagocarā. iti appaṇihitaṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'appaṇihitaṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ ārammaṇaṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ vipassanāpubbaṅgamaṁ samathaṁ bhāveti.
kathaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: soḷasahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: ārammaṇaṭṭhena, gocaraṭṭhena, pahānaṭṭhena, pariccāgaṭṭhena, vuṭṭhānaṭṭhena, vivaṭṭanaṭṭhena, santaṭṭhena, paṇitaṭṭhena, appaṇihitaṭṭhena suññataṭṭhena, ekarasaṭṭhena, anativattanaṭṭhena, yuganaddhaṭṭhena.
kathaṁ suññataṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti: uddhaccaṁ pajahato cittassa ekaggatā avikkhepo sāmādhi sabbābhinivesehi suñño hoti nirodhagocaro, avijjaṁ pajahato anupassanaṭṭhena vipassanā sabbābhinivesehi suññā hoti nirodhagocarā. iti suññataṭṭhena samathavipassanā ekarasā honti, yuganaddhā honti, aññamaññaṁ nātivattanti. tena vuccati 'suññataṭṭhena samavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti'
bhāvetīti catasso bhāvanā: nattha jātānaṁ dhammānaṁ anitivattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṁ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagaviriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati. evaṁ suññataṭṭhena samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
imehi soḷahi ākārehi samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
evaṁ samathavipassanaṁ yuganaddhaṁ bhāveti.
kathaṁ dhammuddhacciviggahitaṁ mānasaṁ 1- hoti: aniccato manasikaroto obhāso uppajjati, [pts page 101 [\q 101/] ']obhāso dhammo'ti obhāsaṁ āvajjati. tato vikkhepo uddhaccaṁ. tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato uppaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajāyāti, dukkhato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappaṭijānāti, anattato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajānāti. tena vuccati: 'dhammuddhaccaviggahitamānaso' hoti so samayo: yaṁ tā cittaṁ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
1. - viggahitamānasaṁ - sī 3
[bjt page 18] [\x 18/]
tassa maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
. 0aniccato manasikaroto ñāṇaṁ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṁ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho 1uppajjati upaṭṭhānaṁ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, 'nikanti dhammo'ti nikantiṁ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṁ, tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajāti, dukkhato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajānāti, anattato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajānāti. tena vuccati: 'dhammuddhaccaviggahitamānaso' hoti so samayo, yaṁ taṁ cittaṁ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
tassa maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
. 0
dukkhato manasikaroto anattato manasikaroto obhāso uppajjati ñāṇaṁ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṁ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho uppajjati upaṭṭhānaṁ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, 'nikanti dhammo'ti nikantiṁ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṁ, tena uddhaccena viggahitamānaso anattato upaṭṭhānaṁ aniccato upaṭṭhānaṁ dukkhato upaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajānāti, [pts page 102] [\q 102/] tena vuccati: 'dhammuddhaccaviggahitamānaso' hoti so samayo, yaṁ taṁ cittaṁ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
tassa maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
rūpaṁ aniccato manasikaroto rūpaṁ dukkhato manasikaroto rūpaṁ anattato manasikaroto vedanaṁ - pe - saññaṁ - pe - saṅkhāre - pe - viññāṇaṁ - pe - cakkhuṁ - pe - jarāmaraṇaṁ aniccato manasikaroto - pe - jarāmaraṇaṁ dukkhato maṇasikaroto - pe - jarāmaṇaṁ anattato manasikaroto obhāso uppajjati ñāṇaṁ uppajjati piti uppajjati passaddhi uppajjati sukhaṁ uppajjati adhimokkho uppajjati paggaho uppajjati upaṭṭhānaṁ uppajjati upekkhā uppajjati nikanti uppajjati, 'nikanti dhammo'ti nikantiṁ āvajjati tato vikkhepo uddhaccaṁ, tena uddhaccena viggahitamānaso anattato upaṭṭhānaṁ aniccato upaṭṭhānaṁ dukkhatoupaṭṭhānaṁ yathābhūtaṁ nappajānāti, tena vuccati: 'dhammuddhaccaviggahitamānaso' hoti so samayo, yaṁ taṁ cittaṁ ajjhattameva santiṭṭhati sannisidati ekodi hoti samādhiyati.
2. paggāho - cisu.
[bjt page 20] [\x 20/]
tassa maggo sañjāyatīti kathaṁ maggo sañjāyati: dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi maggo sañjāyati, abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo maggo sañjāyati, pariggahaṭṭhena sammāvācā maggo sañjāyati, samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto maggo sañjāyati, vodānaṭṭhena sammāājīvo maggo sañjāyati, paggahaṭṭhena sammāvāyāmo maggo sañjāyati, upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati maggo sañjāyati, avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi maggo sañjāyati.
tassa taṁ maggaṁ āsevato bhāvayato bahulikaroto saññojanā pahīyanti anusayā byattihontī'ti kathaṁ saññejanā pahīyanti, anusayā byantī honti: sotāpattimaggena sakkāyadiṭṭhi vicikicchānusaso ime dve anusāyā byantī honti. sakadāgāmimaggena oḷārikaṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve saññojanāni pahīyanti, oḷāriko kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. anāgāmimaggena aṇusahagataṁ kāmarāgasaññojanaṁ paṭighasaññojanaṁ imāni dve sañojanāti pahiyanti, aṇusahagato kāmarāgānusayo paṭighānusayo ime dve anusayā byantī honti. arahattamaggena rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṁ avijjā imāni pañca saññojanāni pahiyanti, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo ime tayo anusayā byantī honti, evaṁ saṁyojanā pahīyanti, anusayā byantī honti
evaṁ dhammuddhacciviggahitaṁ mānasaṁ hoti.
(1) "obhāse ceva ñāṇe ca pītiyā ca vikampati
passadidhiyā sukhe ceva yehi cittaṁ pavedhati,
(2) adhimokkhe ca paggāha upaṭṭhāne ca kampati
upekkhāvajjanāya ceva 1- upekkhāya ca nikantiyā,
(3) imāni dasa ṭhānāni paññā yassa paricitā 2-
dhammuddhaccakusalo hoti na ca sammohaṁ gacchati, 3-
(4) vikkhipati 4- ceva kilissati ca cavati cittabhāvanā
[pts page 103] [\q 103/] vikkhipati na kilissati 5- bhāvanā parihāyati,
(5) vikkhapati na kilissati bhāvanā na parihāyati
na ca vikkhipate cittaṁ na kilissati na cavati cittabhāvanā,
(6) imehi catūhi ṭhānehi cittassa saṅkhepavikkhepaviggahitaṁ
dasaṭṭhāne (mānasaṁ kusalo) sampajānātī"ti 6-
yuganaddhakathā [pts page 104] [\q 104/] samattā
2. saccakathā
paripuṇṇanidāni, 7- "cattārimāni bhikkhave tathāni avitathāni anaññāthāni. katamāni cattāri: 'idaṁ dukkha'nti bhikkhave tathametaṁ acitathametaṁ anaññathametaṁ, "ayaṁ dukkhasamudayo'ti tathametaṁ avitathametaṁ anaññathametaṁ 'ayaṁ dukkhanirodho'ti tathametaṁ avitathametaṁ anaññathametaṁ, 'ayaṁdukkhanirodhagāmini paṭipadā'ti tathametaṁ avitathametaṁ anaññathametaṁ, imāni kho bhikkhave cattāri tathāni avitathāni anaññathāni. " [a]
1. upekkhāvajjanā ceva - syā
2. paricacitā - machasaṁ, syā, paricitā - sa
3. vikkhepaṁ gacchati - visu, sammohagacchati - syā
4. vikampati - syā
5. vikkhapati kilissati - syā, [pts]
6. osānagāthā potthakesu visadisā dissati, aṭṭhakathāya pana saṁsandetavā paṭisaṅkhatā, 7. purimanidānaṁ - machasaṁ, paripuṇṇakathānidānaṁ - syā [pts]
[a] saccasaṁyutta - dhammacakkappavattanavagga - 10
[bjt page 22] [\x 22/]
kathaṁ dukkhaṁ tathaṭṭhena saccaṁ. cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: dukkhassa piḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho vipariṇāmaṭṭho, ime cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṁ dukkhaṁ tathaṭṭhena saccaṁ.
kathaṁ samudayo tathaṭṭhena saccaṁ. cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho, ime cattāro samudayassa samudayaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṁ samudayo tathaṭṭhena saccaṁ.
kathaṁ nirodho tathaṭṭhena saccaṁ: cattāro nirodhassa [pts page 105] [\q 105/] nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho, ime cattāro nirossa nirodhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṁ nirodho tathaṭṭhena saccaṁ.
kathaṁ maggaṁ tathaṭṭhena saccaṁ. cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā: maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho 1dassanaṭṭho ādhipatyeyaṭṭho, ime cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā, evaṁ maggo tathaṭṭhena saccaṁ.
katihākārehi cattāri saccāni ekapaṭivedhāni 2- catuhākārehi cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: tathaṭṭhena anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena imehi catuhākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭhena nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, imehi catuhākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho anattaṭṭho, maggassa maggaṭṭho anattaṭṭho, imehi catuhākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
1. hetaṭṭho - syā
2. ekappaṭivedhāni - machasaṁ
[bjt page 24] [\x 24/]
kataṁ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho saccaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho saccaṭṭho, maggassa [pts page 106] [\q 106/] maggaṭṭho saccaṭṭho, imehi catuhākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni catuhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: dukkhassa dukkhaṭṭho saccaṭṭho, samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivedhaṭṭho, imehi catuhākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: yaṁ aniccaṁ taṁ dukkhaṁ, yaṁ dukkhaṁ taṁ aniccaṁ 1- yaṁ aniccañca dukkhañca taṁ anattā. yaṁ aniccañca dukkhañca anattā ca taṁ tathaṁ, yaṁ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca, taṁ saccaṁ, yaṁ aniccañca dukkhañca anattā ca tathañca saccañca, taṁ ekasaṅgahitaṁ yaṁ ekasaṅgahitaṁ, taṁ ekataṁ ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
katīhākārehi 2- cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: tathaṭṭhena anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena abhiññaṭṭhena pariññaṭṭhena pahānaṭṭhena bhāvanaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena. imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho tathāṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho tathaṭṭho, maggassa maggaṭṭho tathaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho tathaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho tathaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho tathaṭṭho imehi navahākārehi cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni [pts page 108] [\q 108/] ekapaṭivedhāni.
1. "yaṁ dukkhaṁ taṁ aniccaṁ" iti syā [pts] potthakesu na dissati
2. katihākārehi - machasaṁ, syā.
[bjt page 26] [\x 26/]
kataṁ anattaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ saccaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
kataṁ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekapaṭivedhāni: dukkakhassa dukkhaṭṭho paṭivedhaṭṭhena samudayassa samudayaṭṭho paṭivedhaṭṭho, nirodhassa nirodhaṭṭho paṭivedhaṭṭho, maggassa maggaṭṭho paṭivadhaṭṭho, abhiññāya abhiññaṭṭho paṭivedhaṭṭho, pariññāya pariññāṭṭho pahānassa pahānaṭṭho paṭivedhaṭṭho, bhāvanāya bhāvanaṭṭho paṭivedhaṭṭho, sacchikiriyā sacchikiriyaṭṭho paṭivedhaṭṭho imehi navahākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekasaṅgahitāni. yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñāṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni.
katihākārehi cattari saccāni eka paṭivedhāni: dvādasahi ākārehi cattāri saccāni ekapaṭivedhāni; tathaṭṭhena anattaṭṭhena saccaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena abhijānanaṭṭhena parijānaṭṭhena dhammaṭṭhena dhātuṭṭhena 1ñātaṭṭhena sacchikiriyaṭṭhena phusanaṭṭhena 2abhisamayaṭṭhena. imehi dvādasihi ākārehi cattāri saccāti ekasaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekena ñaṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāti.
kathaṁ tathaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho tathaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho tathaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho tathaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho 3- dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho tathaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ anattaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho anattaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho amataṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho anattaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ saccaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi tathaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi saccaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho saccaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi anattaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho santāpaṭṭho viparināmaṭṭho anattaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho saccaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi paṭivedhaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ abhijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhijānaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho abhijānanaṭṭho viparināmaṭṭho abhijānanaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa nissaraṇaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho abhijānanaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho saccaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi abhijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni, yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ parijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho parijānanaṭṭho viparināmaṭṭho parijānanaṭṭho, samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho saccaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho parijānanaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho parijānanaṭṭho, imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ dhammaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhammaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhammaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho dhammaṭṭho viparināmaṭṭho dhammaṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho dhammaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho dhammaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho dhammaṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ dhātuṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhātuṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi dhātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho dhātuṭṭho viparināmaṭṭho dhātuṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho dhātuṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho dhātuṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho dhātuṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho ñātuṭṭho viparināmaṭṭho ñātuṭṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho ñātuṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho ñātuṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho ñātuṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ sacchikiriyaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi sacchikiriyaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi ñātuṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho sacchikiriyaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa parijānanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi parijānanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ thupasanaṭṭhena 2- cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi phupasanaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi phupanaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho phupanaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa āyuhanaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa phupanaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi phupanaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
kathaṁ abhisamayaṭṭhena cattāri saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattari saccāti ekapaṭivedhāni: soḷasahi ākārehi abhisamayaṭṭhena cattāri saccāti ekaparivedhāni: dukkassa pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭho abhisamayaṭṭho viparināmaṭṭho sacchikiriyaṭhena samudayassa abhisayaṭṭho nidānaṭṭho saṁyogaṭṭho paḷibodhaṭṭho sacchikiriyaṭṭho, nirodhassa abhisamayaṭṭho vivekaṭṭho asaṅkhataṭṭho sacchikiyaṭṭho anattaṭṭho, maggassa niyyānaṭṭho hetuṭṭho dassanaṭṭho ādhipateyyaṭṭho sacchikiriṭṭhena imehi soḷasahi ākārehi abhisayaṭṭhena cattāri saccāni ekaṅgahitāni yaṁ ekasaṅgahitaṁ taṁ ekattaṁ, ekattaṁ ekena ñuṇena paṭivijjhatī'ti cattāri saccāni ekapaṭivedhāni
1. tathaṭṭhena - machasaṁ, syā, sī, [pts 2.] phassaṭṭhena - machasaṁ, syā, si
3. hetaṭṭho - syā
[bjt page 28] [\x 28/]
saccānaṁ 1- kati lakkhaṇāni: saccānaṁ dve lakkhaṇāni: saṅkhata lakkhaṇañca asaṅkhatalakkhaṇañca. saccānaṁ imāni dve lakkhaṇāni.
saccānaṁ kati lakkhāni: saccānaṁ cha lakkhaṇāni: saṅkhatānaṁ saccānaṁ uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṁ aññathattaṁ paññāyati. asaṅkhatassa saccassa na uppādo paññāyati, na vayo paññāyati, nana ṭhitassa aññathattaṁ paññāyati. saccānaṁ imāni cha lakkhaṇāti.
saccānaṁ kati lakkhāni: saccānaṁ dvādasa lakkhaṇāni: dukkhasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitānaṁ aññathattaṁ paññāyati. samudayasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāyati, ṭhitassa aññathattaṁ paññāyati. maggasaccassa uppādo paññāyati, vayo paññāti, ṭhitassa aññathattaṁ paññāyati. . nirodhasaccassa na uppādo paññāyati, nana vayo paññāyati, na ṭhitassa aññathattaṁ paññāyati. saccānaṁ imāni dvādasa lakkhaṇāti.
catunnaṁ saccānaṁ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā: samudayasaccaṁ akusalaṁ, maggasaccaṁ [pts page 109] [\q 109/] kusalaṁ, nirodhasaccaṁ abyākataṁ, dukkhasaccaṁ siyā kusalaṁ, siyā akusalaṁ, siyā akhayākataṁ.
siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṁ tihi saccehi saṅgahitaṁ vatthuvasena pariyāyena.
siyāni kathañca siyā: yaṁ dukkhasaccaṁ akusalaṁ samudayasaccaṁ akusalaṁ, evaṁ akusalaṭṭhena dve saccāti ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṁ dvīhi saccehi saṅgahitaṁ. yaṁ dukkhasaccaṁ kusalaṁ, maggasaccaṁ kusalaṁ, evaṁ kusalaṭṭhena dve saccāni ekasacacena saṅgahitāni. ekasaccaṁ dvīhi saccehi saṅgahitaṁ yaṁ dukkhasaccaṁ abyākataṁ, nirodhasaccaṁ abyākataṁ, evaṁ abyākataṭṭhena dve saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṁ dvīhi saccehi saṅgahitaṁ evaṁ siyā tīṇi saccāni ekasaccena saṅgahitāni, ekasaccaṁ tihi saccehi saṅgahitaṁ vatthuvasena pariyāyenāti.
1. saccāti - sī 1, 3
[bjt page 30] [\x 30/]
(sāvatthinidānaṁ)
"pubbeva 1- me bhikkhave sambodhā anahisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: ko nu kho rūpassa assādo, ko ādīnavo, kiṁ nissaraṇaṁ, ko vedanāya assādo, ko ādīnavo, kiṁ nissaraṇaṁ. ko saññāya assādo, ko ādīnavo, kiṁ nissaraṇaṁ. ko saṅkhārānaṁ assādo, ko ādīnavo, kiṁ nissaraṇaṁ. ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo, kiṁ nissaraṇanti. tassa mayhaṁ bhikkhave etadahosi: 'yaṁ kho rūpaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ, ayaṁ rūpassa assādo yaṁ rūpaṁ aniccaṁ dukkhaṁ. 2- viparināmadhammaṁ, ayaṁ rūpassa ādīnavo. yo rūpasmiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ, idaṁ rūpassa nissaraṇaṁ yaṁ vedanaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ vedanassa assādo, yaṁ vedanā aniccaṁ dukkhaṁ. 2viparināmadhammaṁ, ayaṁ vedanassa ādīnavo yo vedanaṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ, idaṁ vedanassa nissaraṇaṁ. yaṁ saññaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ saññassa assādo, yaṁ saññā aniccaṁ dukkhaṁ. viparināmadhammaṁ, ayaṁ saññassa ādīnavo yo saññaṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ saññassa nissaraṇaṁ. yaṁ saṅkhāre paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ saṅkhārassa assādo, yaṁ saṅkhārassa aniccaṁ dukkhaṁ. viparināmadhammaṁ, ayaṁ saṅkhārassa ādīnavo yo saṅkhārassa chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ, idaṁ saṅkhārassa nissaraṇaṁ. yaṁ viññaṇaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ viññaṇassa assādo, yaṁ viññāṇaṁ aniccaṁ dukkhaṁ. viparināmadhammaṁ, ayaṁ viññaṇassa ādīnavo yo viññaṇasmiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ, idaṁ viññaṇassa nissaraṇaṁ.
yāvakivañcāhaṁ bhikkhave imesaṁ pañcannaṁ upādānakkhandhānaṁ evaṁ assādañca assādato ādinavañca [pts page 110] [\q 110/] ādinavato nisaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṁ nābbhaññāsiṁ, neva tāvāhaṁ bhikkhave sadevake loke samārakhe sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya 'anuttaraṁ sammāsambodhiṁ abhisambuddho'ti. 3- paccaññāsiṁ yato ca khavāhaṁ bhikkhave imesaṁ pañcannaṁ pañcannaṁ upādānakkhandhānaṁ evaṁ assādañca assādato ādinavañca ādinavato tissaraṇañca nissaraṇato yathābhūtaṁ abbhaññāsiṁ, athāhaṁ bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanusasāya 'anuttaraṁ sammāsambodhiṁ abhisambuddho'ti paccaññāsiṁ. √āṇañca pana me dassanaṁ udapādi. 'akuppā me cetovimutti. 4- ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo"ti [a]
yaṁ rūpaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ rūpassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṁ. yaṁ rūpaṁ aniccaṁ dukkhaṁ 2- viparināmadhammaṁ ayaṁ rūpassa ādīnavo'ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṁ. yo rūpasmiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ rūpassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṁ. yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṁ.
yaṁ vedanaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ vedanassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṁ. yaṁ vedanaṁ aniccaṁ dukkhaṁ 2- viparināmadhammaṁ ayaṁ vedanassa ādīnavo'ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṁ. yo vedanasmiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ vedanassa nissaraṇanti sacchikiriyā paṭivedho nirodhasaccaṁ. yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṁ.
yaṁ saññaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ saññassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṁ. yaṁ saññaṁ aniccaṁ dukkhaṁ 2- viparināmadhammaṁ ayaṁ saññassa ādīnavo'ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṁ. yo saññāsmiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ saññassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṁ. yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṁ.
yaṁ saṅkhāre paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ saṅkhārassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṁ. yaṁ viññāṇaṁ aniccaṁ dukkhaṁ 2- viparināmadhammaṁ ayaṁ viññāṇassa ādīnavo'ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṁ. yo saṅkhāramiṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ saṅkārassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṁ. yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṁ.
yaṁ viññāṇaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ ayaṁ saṅkhārassa assādoti pahānapaṭivedho, samudayasaccaṁ. yaṁ viññāṇaṁ aniccaṁ dukkhaṁ 2- viparināmadhammaṁ ayaṁ viññāṇassa ādīnavo'ti pariññāpaṭivedho dukkhasaccaṁ. yo viññāṇaṁ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṁ idaṁ viññāṇassa nissaraṇanti sacchikiriyāpaṭivedho nirodhasaccaṁ. yā imesu tīsu ṭhānesu diṭṭhi saṅkappo vācā kammanto ājivo vāyāmo sati samādhi bhāvanāpaṭivedho maggasaccaṁ.
1. pubbe - machasaṁ, syā, si [pts,] si 2. taṁ dukkhaṁ - machasaṁ
3. abhisambuddho - syā, [pts 4.] akuppāme vimutti - machasaṁ
[a] khanandasaṁyutta - bhāravagga
[bjt page 32] [\x 32/]
saccanti. 1- katihākārehi saccaṁ: [pts page 111] [\q 111/] esanaṭṭhena pariggahaṭṭhena paṭivedhaṭṭhena.
kathaṁ esanaṭṭhena sacca: jarāmaraṇaṁ kiṁnidānaṁ, kiṁsasamudayaṁ, kiṁjātikaṁ, kiṁpabhavanti evaṁ esanaṭṭhena sacca.
jarāmaraṇaṁ jātinidānaṁ, jātisamudayaṁ, jātijātikaṁ jātippabhavanti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. jarāmaraṇañca pajānāti, jarāmaraṇasamudayañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhagāminaṁ paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ.
jāti kiṁnidānaṁ, kiṁsamudayā, kiṁjātikā, kiṁpabhavāti evaṁ esanaṭṭhena saccaṁ. jāti bhavanidānā, bhavasamudayā, bhavajātikā, bhavappabhāvā'ti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. jātiñca pajānāti, jātisamudayañca pajānāti, jātinirodhañca pajānāti, jātinirodhagāminaṁ paṭipañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
bhāvo kiṁnidānaṁ, kiṁsamudayā, kiṁjātiko, kiṁpabhavāti evaṁ esanaṭṭhena saccaṁ. bhāvo upādānanidānā, upādānasamudayo, upādānajātikā, upādānappabhāvā'ti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. bhavañca pajānāti, bhavasamudayañca pajānāti, bhavanirodhañca pajānāti, bhavanirodhagāminaṁ paṭipañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
upādānaṁ kiṁnidānaṁ, kiṁsamudayaṁ, kiṁjātikaṁ kiṁpabhavānti evaṁ esanaṭṭhena saccaṁ. upādānaṁ taṇhānidānaṁ, taṇhāsamudayaṁ, taṇhājātikaṁ, taṇhāpabhāvāti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. upādānañca pajānāti, upādānasamudayañca pajānāti, upādānanirodhañca pajānāti, upādānanirodhagāminaṁ paṭipañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
taṇhā kiṁnidānā, kiṁsamudayā, kiṁjātikā kiṁpabhavā'ti evaṁ esanaṭṭhena saccaṁ. taṇhā vedānāsamudayā, vedanā jātikā, vedanāpabhāvāti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ taṇhānañca pajānāti, taṇhā samuyañca pajānāti, taṇhānirodhañca pajānāti, taṇhānirodhagāminaṁ paṭipañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
[pts page 112] [\q 112/]
1. 'saccanti' tāyipotthake na dissati
2. gāminipaṭipadañca - [pts]
[bjt page 34] [\x 34/]
vedanā kiṁnidānā, kiṁsamudayā, kiṁjātikā kiṁpabhavā'ti evaṁ essanaṭṭhena saccaṁ. vedanā phassanidānā phassasamudayā, phassajātikā phassapabhāvāti, 1- evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ vedanañca pajānāti, vedanāsamuyañca pajānāti, vedanānirodhañca pajānāti, vedanānirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
phasso niṁnidāno kiṁsamudayo, kiṁjātiko, kiṁpabhavoti evaṁ phasanaṭṭhena saccaṁ phasso saḷāyanananidano, saḷāyatanasamudayo, saḷāyatanajātiko, saḷāyatanapabhavoti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ phasañca pajānāti, phasassamudayañca pajānāti, phasassanirodhañca pajānāti, phassanirodhagāminī paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ.
saḷāyatanaṁ kiṁnidānaṁ, kiṁsamudayaṁ, kiṁjātikaṁ, kiṁpabhavanti evaṁ phasanaṭṭhena saccaṁ. saḷāyatanaṁ nāmarūpanidānaṁ' nāmarūpasamudayaṁ, nāmarūpajātikaṁ, nāmarūpapabhavanti evaṁ pariggaṭṭhena saccaṁ saḷāyatanañca pajānāti, saḷāyatanasamudayañca pajānāti, saḷāyatananirodhañca pajānāti, saḷāyatananirodhagāminīpaṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭena saccaṁ
nāmarūpaṁ niṁnidānaṁ, kiṁsamudayaṁ niṁjātikaṁ kiṁpabhavanti evaṁ phasanaṭṭhena saccaṁ nāmarūpaṁ vivaññāṇanidānaṁ, viññānasamudayaṁ, viññāṇajātikaṁ, viññāṇapabhavanti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. nāmarūpañca pajānāti, nāmarūpasamudayañca pajānāti, nāmarūpanirodhañca pajānāti, nāmarūpanirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
vivaññāṇaṁ niṁnidānaṁ, kiṁsamudayaṁ niṁjātikaṁ kiṁpabhavanti evaṁ phasanaṭṭhena saccaṁ viññāṇaṁ saṅkhārānidānaṁ, saṅkhārasamudayaṁ, saṅkhārajātikaṁ, saṅkhārapabhavanti evaṁ pariggahaṭṭhena saccaṁ. viññāṇañca pajānāti, viññāṇasamudayañca pajānāti, viññāṇanirodhañca pajānāti, viññāṇanirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ
[pts page 113] [\q 113/]
1. phassappabhavāti - machasaṁ
[bjt page 36] [\x 36/]
saṅkhārā kiṁnidānā, kiṁsamudāya, kiṁjātikā, kiṁpabhavāti evaṁ phasanaṭṭhena saccaṁ. saṅkhārā avijjānidānā, avijjāsamudayā, avijjājātikā, avijjāpabhavāti evaṁ pariggaṭṭhena saccaṁ. saṅkāre ca pajānāti, saṅkhārasamudayañca pajānāti, saṅkhāranirodhañca pajānāti, saṅkhāranirodhagāmini paṭipadañca pajānāti, evaṁ paṭivedhaṭṭhena saccaṁ.
jarāmaraṇaṁ dukkhasaccaṁ, jātisamudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇā nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā 1- maggasaccaṁ, jāti dukkhasaccaṁ, bhavo samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. bhavo dukkhasaccaṁ, upādānaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ upādānaṁ dukkhasaccaṁ, taṇhā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ taṇhā dukkakhasaccaṁ vedanā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁnirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ vedanā dukkhasaccaṁ, phasso samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. phasso dukkhasaccaṁ saḷāyatanaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ saḷāyatanaṁ dukkhasaccaṁ, nāmarūpaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampinissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ nāmarūpaṁ dukkakhasaccaṁ viññāṇaṁ samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ viññāṇaṁ dukkhasaccaṁ, saṅkhārā samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. saṅkhārā dukkasaccaṁ, avijjā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ.
jarāmaraṇaṁ dukkhasaccaṁ, jāti siyā dukkhasaccaṁ, siyā samudayasaccaṁ, 2- ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ, jāti dukkhasaccaṁ, [pts page 114] [\q 114/] bhavo siyā dukkhasaccaṁ, siyā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. bhavo dukkhasaccaṁ, upādānaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ upādānaṁ dukkhasaccaṁ, taṇhā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ taṇhā dukkakhasaccaṁ vedanā samudayasaccaṁ, ubhinnampi
nissaraṇaṁnirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ vedanā dukkhasaccaṁ, phasso samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. phasso dukkhasaccaṁ saḷāyatanaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ saḷāyatanaṁ dukkhasaccaṁ, nāmarūpaṁ samudayasaccaṁ, ubhinnampinissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ nāmarūpaṁ dukkakhasaccaṁ viññāṇaṁ samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ viññāṇaṁ dukkhasaccaṁ, saṅkhārā samudayasaccaṁ ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānanā maggasaccaṁ. saṅkhārā dukkhasaccaṁ, avijjā siya dukkasaccaṁ, siyā samudayasaccaṁ, ubhinnampi nissaraṇaṁ nirodhasaccaṁ, nirodhapajānatā maggasaccaṁ.
saccakathā samattā
bhāṇavāraṁ
[pts page 115] [\q 115/]
1. nirodhappajānatā - machasaṁ, syā 2. jarāmaraṇaṁ siyā dukkhasaccaṁ samudayasaccaṁ machasaṁ jarāmaraṇaṁ dukkhasaccaṁ siyā samudayasaṁ - sī 3. 'saṅkhārā dukkhasaccaṁ' yāvapariyosānaṁ - machasaṁ - katthavi sīhalapotthakesu ca na dissati
[bjt page 38] [\x 38/]
2. 3
bojjhaṅgakathā
(sāvatthinidānaṁ: )
'sattime bhikkhave bojjhaṅgā. katame satta: satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo viriyasambojjhaṅgo pitisambojjhaṅgo passaddhīsambojjhaṅgo samādhisambojjhago upekkhāsambojjhaṅgo ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā. [a]
bojjhaṅgāni kenaṭṭhena bojjhaṅgā, bodhāya 1saṁvattantīti bojjhaṅgā, bujjhantīti bojjhaṅgā, anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sambujjhantīti bojjhaṅgā.
bujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā.
bodhenatīti bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
bodheṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
bodhipakkhiyaṭṭhena bojjhaṅgā, anubujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, paṭibujjhanaṭṭhena bojjhaṅgā, sambadhentīti bojjhaṅgā.
budhilābhaṭṭhena 2- bojjhaṅgā buddhipaṭilābhaṭṭhena 3bojjhaṅgā, buddhiropanaṭṭhena bojjhaṅgā, buddhiabhiropanaṭṭhena bojjhaṅgā, buddhipāpanaṭṭhena 4bojjhaṅgā, buddhisampāpanaṭṭhena bojjhaṅgā.
mulaṭṭhena bojjhaṅgā, mulacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapariggahaṭṭhena bojjhaṅgā, mulaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, [pts page 116] [\q 116/] mulaparipuraṭṭhena 5- bojjhaṅgā, mulaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya visībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
hetuṭṭhena bojjhaṅgā, hetucariyaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupariggahaṭṭhena bojjhaṅgā hetuparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, hetupuraṭṭhena bojjhaṅgā, hetuparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāya vassibhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, hetupaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, tehupaṭimbhidāya visībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
[a] bojjhaṅgasaṁyutta
1. bodhiyā - syā
2. buddhilabhanaṭṭhena - machasaṁ, sa
3. budadhipaṭilabhanaṭṭhena - machasaṁ,
4. ūpuṇanaṭṭhena - machasaṁ sa pāpaṭṭhena - si
5. paripuranaṭṭheka - machasaṁ, sa
[bjt page 40] [\x 40/]
paccayaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, paccayaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, paccayaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, paccayaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, paccayapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, pacaccayapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
visuddhaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhicariyacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, visuddhiparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhiparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhīparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, visuddhipaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
anavajjadhaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjacariyacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, anavajjaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, anavajjapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
nekkhammaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkammacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, nekkhammaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammaparipākaṭṭhena [pts page 117] [\q 117/] bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, nekkhammapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
vimuttaṭṭhena bojjhaṅgā, vimutticariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, vimuttiparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttiparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttiparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vimuttipaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
anāsavaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā, anāsavaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā, akādanapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, anāsavapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
[bjt page 42] [\x 42/]
vivekaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā vivekaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vivekaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vivekaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā vivekapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vivekapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
vossaggaṭṭhena bojjhaṅgā, vossaggacariyaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapariggahaṭṭhena bojjhāṅgā vossaggaparivāraṭṭhena bojjhaṅgā, vesasaggaparipuraṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggaparipākaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapaṭisambhidaṭṭhena bojjhaṅgā, vessaggapaṭisambhidāpāpanaṭṭhena bojjhaṅgā vossaggapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhena bojjhaṅgā, vossaggapaṭisambhidāya vasībhāvappattānampi bojjhaṅgā.
mulaṭaṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, hetuṭṭhaṁ 2- bujjhantīti bojjhaṅgā, paccayaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhāṅgā, visuddhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anavajjaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nekkhammaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, vimuttaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, anāpavaṭṭhaṁ [pts page 118] [\q 118/] khajjhayantīti bojjhaṅgā vivekaṭṭhaṁ bujjhantīti anāsavaṭṭhā bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vossaggaṭṭhaṁ 3- bujjhantīti bojjhaṅgā.
mulacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, hetucariṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paccayacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhāṅgā, visuddhicariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anavajjacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nekkhammacariyaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, vimutticariyaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, anāsavacariyaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā vivekacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vossaggacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
mulacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggapariggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā mulaparivāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhāṅgā, - pe - vossaggaparivāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, mulaparipuraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggaparipuraṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, mulaparipākaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā, - pe - vossaggaparipākaṭṭhaṁ bujjhayantīti bojjhaṅgā mulapaṭisambhidaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, -pe - vossaggapaṭisambhidaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā. mulapaṭisambhidāpāpanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhantīti bojjhaṅgā, -pe - vossaggapaṭisambhidāpāpanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, mulapaṭisambhidāya vasībhāvaṭṭhaṁ 4- bujjhantīti bojjhaṅgā -pe - vossaggapaṭisambhādāya vasībhāvaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhanaṅgā.
1. vosaggaṭṭhena - machasaṁ,
2. hetaṭṭhaṁ - syā
3. vosaggaṭṭhaṁ - machasaṁ
4. vasībhāvanaṭṭhaṁ - [pts]
[bjt page 44] [\x 44/]
pariggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, parivāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paripuṭṭhaṁ 1bujjhantīti bojjhaṅgā, ekaggaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, avisāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anāvipaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, aniñjanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekantupaṭṭhānavasena cittassa ṭhitaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, arammaṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, gocaraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, pahānaṭṭhaṁ [pts page 119] [\q 119/] bujjhantīti bojjhaṅgā, pariccāgaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vuṭṭhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vivaṭṭanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, santaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paṇitaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā vimuttataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anāsavaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, taraṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, animittaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, appaṇihitaṭṭhaṁ bujjhantīti, bojjhaṅgā, suññataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekarasaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anativattanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, yuganaddhaṭṭhaṁ2- bujjhantīti bojjhaṅgā, niyyānaṭṭha 3bujjhantīti bojjhaṅgā, hetuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ādhipateyyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
samathassa avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vipassanāya anupassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samathavipassanānaṁ ekarasaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, yuganaddhassa anativattanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
sikkhāya samādānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ārammaṇassa gocaraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā līnassa cittassa paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, uddhatassa cittassa niggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ubhovisuddhānaṁ ajjhapekkhenaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, visesādhigamaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, uttari paṭivedhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccābhisamayaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭhaṁ 4bujjhantīti bojjhaṅgā.
1. paripuraṇaṭṭhaṁ - machasaṁ,
2. yuganandhaṭṭhaṁ - [pts]
3. niyyānikaṭṭhaṁ - sī.
4. nirodhapatiṭṭhāpataṭṭhaṁ - [pts,]
[bjt page 46] [\x 46/]
saddhindriyassa adhimokkhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - paññindriyassa dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā saddhābalassa assaddhiye akampiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - paññābalassa avijjāya akampiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, satisambojjhaṅgassa upaṭṭhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - upekkhāsambojjhaṅgassa pāṭisaṅkhānaṭṭhaṁ [pts page 120] [\q 120/] bujjhantīti bojjhaṅgā, sammādiṭṭhiyā dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - sammāsamādhissa avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā,
indriyānaṁ ādhipateyyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, balānaṁ akampiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgānaṁ 1niyyānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa hetuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, satipaṭṭhānānaṁ upaṭṭhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, sammappadhānānaṁ padahanaṭṭhaṁ 2bujjhantīti bojjhaṅgā, iddhipādānaṁ ijjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccānaṁ tathaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggānaṁ 3paṭippassaddhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, phalānaṁ sacchikiriyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā 4-
cittassa abhiniropanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vicārassa upavicāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgā, pītiyā pharaṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, sukhassa abhisandanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa ekaggaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā,
āvajjanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vijānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā pajānanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, sañjānanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekodaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā,
abhiññāya ñātaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, pariññāya tīraṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā pahānassa pariññāgaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, bhāvanāya ekarasaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccikirāyāya essanaṭṭhaṁ bujjhantīti [pts page 121] [\q 121/] bojjhaṅgā, khandhānaṁ khandhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhātunaṁ dhātuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, āyatanānaṁ āyatanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, saṅkhatānaṁ saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
1. 'bojjhagānaṁ' pāṭṭhoyaṁ - [pts] katthaci sīhaḷākkhara potthakesu ca na dissati 2. padahaṭṭhaṁ - [pts] si 1 3. payogānaṁ - syā [pts,] yogānaṁ - si 4. ettha paññāya pajānanaṭṭhaṁ bujjhantīti khojjhaṅgā'ti - [pts] katthavī sīhaḷa potthakesu dissati. 5. abhiññeyyaṭṭhaṁ - syā
[bjt page 48] [\x 48/]
cittaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittānantariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā cittassa vuṭṭhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa vivaṭṭanaṭṭhaṁ 1- bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa hetuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa paccayaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa vatthuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa bhummaṭṭhaṁ2- bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa ārammaṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa gocaraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā bojjhaṅgā, cittassa cariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa gataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa abhinihāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa niyyānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittassa nissaraṇaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
ekatte āvajjanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte vijānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante sañjānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte sañjānanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante ekodaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte upanibandhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante pakkhandanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena pasidanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena santiṭṭhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena vimuccanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā [pts page 122] [\q 122/] ekena 'etaṁ santa'nti passanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena yānikataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena vatthukataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anuṭṭhinaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena paricitaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā. ekatte susamāraddhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte pariggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante parivāraṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte pariyuraṭṭhaṁ 3bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante samodhinaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte adhiṭṭhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante āsevanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bhāvanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bahulikammaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena susamuggataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekena suvimuttaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā,
1. vijānanaṭṭhaṁ - [pts]
2. bhumaṭṭhaṁ - machasaṁ
3. paripuraṇaṭṭhaṁ - machasaṁ
[bjt page 50] [\x 50/]
ekatte bujjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte anukhujjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekante paṭikhujjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte samujjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante bodhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte anubodhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekante paṭibodhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena sambodhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena bodhapakkhiyaṭṭhaṁ 2- bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anubodhapakkhiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ekena paṭibodhapakkhiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena sambodhapakkhiyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena jotanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena ujjotanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekena anujotaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā. ekatte paṭijotanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekatte sañjotanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
pakāsanaṭṭhaṁ 3- bujjhantīti bojjhaṅgā, virovanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā [pts page 123] [\q 123/] kilesānaṁ santāpanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, amalaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimalaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nimmalaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samayaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vivekacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā virāgāṭṭhaṁ bujjhantīti virāgacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā vossaggaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā. vossaggacariyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimuttaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā vimutticariyaṭṭhaṁ bujjhantatī bojjhaṅgā.
1. bñjanaṭṭhaṁ - [pts 2.] bodhipakkhiyaṭṭhaṁ - machasaṁ syā [pts]
3. panāpataṭṭhaṁ - machasaṁ syā [pts] vimaṁsāya jādaṭṭhaṁ nirodhaṭṭhaṁ syā pahānaṭṭhaṁnirodhaṭṭhaṁ - [pts] adhikapadāni dissante
[bjt page 52] [\x 52/]
chandaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa mulaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa pādaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa padhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa ijjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā chandassa adhimokkhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa upaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, chandassa avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā chandassa dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
viriyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ mulaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ pādaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ padhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ ijjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā viriyaṭṭhaṁ adhimokkhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ upaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, viriyaṭṭhaṁ avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā viriyaṭṭhaṁ dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
cittaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ mulaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ pādaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ padhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ ijjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā cittaṭṭhaṁ adhimokkhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ upaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, cittaṭṭhaṁ avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā cittaṭṭhaṁ dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
vimaṁsāya bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya mulaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya pādaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya padhānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya ijjhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā vimaṁsāya adhimokkhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya paggahaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya upaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya avikkhepaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā vimaṁsāya dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya
dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa āyuhanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā maggassa niyyānaṭṭhā bujjhantīti bojjhaṅgā,
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa [pts page 124] [\q 124/] viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa nidānaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa saññagaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, samudayassa pālibhodhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya
dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa nissaraṇanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa vivekaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa asaṅkataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, nirodhassa amataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya
dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa nissaraṇanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa hetuṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa dassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
dukkhassa piḷanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa saṅkhataṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, vimaṁsāya dukkhassa santāpaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dukkhassa viparināmaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, maggassa ādhipateyyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
tathaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anattaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, saccaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paṭivedhaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, abhijānanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, parijānanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā dhammaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhātuṭṭhaṁ bujjhantiti bojaṅgā, ñātaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, sacchikiriyaṭṭhaṁ bujjhantīti bojaṅgā, phassanaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, abhisamayaṭṭhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
saccānaṁ tathalakkhaṇavasena niddiṭṭhena soḷasake 'dukkhaṭṭhaṁ - samudayaṭṭhaṁ - nirodhaṭṭhaṁmaggaṭṭhaṁ bujjhantīti khojjhaṅgā'ti - machasaṁ potthake payuttaṁ padacatukkaṁ aññattha na dissati, aṭṭhakathāyapi na sameti.
1. anaññathaṭṭhatthaṁ - [pts]
[bjt page 54] [\x 54/]
nekkhammaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, abyāpādaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ālokasaññaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, avikkhepaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dhammavavatthānaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ñāṇaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā pāmojjaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā,
paṭhamaṁ jhānaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, aniccānupassanaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - sotāpattimaggaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - arahattamaggaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, arahatthaphalasamāpattiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - dassanaṭṭhena paññindriyaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, - pe - avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅga paññābalaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅga bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgaṁ bujjhantiti bojjhantiti bejjhaṅgā dassanaṭṭhena sammādiṭṭhiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā - pe - avikkhepaṭṭhena sammāsamādhiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
adhimokkhaṭṭhena indriyaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, akampiyaṭṭhena balaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, niyyānaṭṭhena bujjhantīti 1bojjhaṅgā, hetuṭṭhena maggaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, upaṭṭhānaṭṭhena satisapaṭṭhānaṁ [pts page 125] [\q 125/] bujjhantīti bojjhaṅgā, padahanaṭṭhenasammappadhānaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā ijjhanaṭṭhena iddhipādaṁ bujjhantiti bojjhantiti bejjhaṅgā tathaṭṭhena saccaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
avikkhepaṭṭhena samathaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, anupassanaṭṭhena vipassanaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, ekarasaṭṭhena samathavipassanaṁ bujjhanatīti bojjhaṅgā, anativattanaṭṭhena yuganaddhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā.
saṁvaraṭṭhena silavisuddhiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, avikkhepaṭṭhena cittasuddhiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, muttaṭṭhena vimokkhaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, paṭivedhaṭṭhena vijjaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā, pariccāgaṭṭhena vimuttiṁ bujjhantīti bojjhaṅgā samucchādaṭṭhena khaye ñāṇaṁ bujjhantiti bejjhaṅgā paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṁ bujjhantīti bojjhaṅgā
1. niyyānaṭṭhaṁ bujjhantīti - sabbattha
[bjt page 56] [\x 56/]
chandaṁ mulaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, manasikāraṁ samuṭṭhānaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā phassaṁ samodhānanaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, vedanaṁ samosaraṇaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, samādhiṁ pamukhaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā, satiṁ ādhipateyyaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā paññaṁ taduttaraṭṭhena 1- bujjhantiti bojjhaṅgā vimuttiṁ sāraṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā amatogadhaṁ nibbānaṁ pariyosānaṭṭhena bujjhantīti bojjhaṅgā.
(sāvatthinidānaṁ: )
tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi 'āmuso bhikkhavo'ti 2'āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuṁ, āyasmā sāriputto etadavoca:
'sattime avuso bojjhaṅgā. katame satta: satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo viriyasambojjhaṅgo pitisambojjhaṅgo passaddhīsambojjhaṅgo samādhisambojjhago upekkhāsambojjhaṅgo ime kho āvuso satta bojjhaṅgā.
imesaṁ khavāhaṁ āvuso sattannaṁ bojjhaṅgānaṁ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbanahasamayaṁ 3- viharituṁ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṁ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi majjhanhasamayaṁ 4- yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṁ viharituṁ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṁ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṁ viharituṁ, tena tena bojjhaṅgana [pts page 126] [\q 126/] sāsanhasamayaṁ viharāmi, satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ 5tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi, dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi, upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, 'appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ5- tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi,
1. tatuntaraṭṭhena - pu, machasaṁ, [pts]
2. āvusoti - syā
3. pubbaṇanaṁ - machasaṁ, sa, syā [pts]
4. majjhanahita samayaṁ - machasaṁ, majjhantikasamayaṁ - syā [pts]
5. tiṭṭhantaṁ varaṁ - syā, niṭṭhittaṁ vacanaṁ - [pts]
[bjt page 58] [\x 58/]
seyyathāpi āvuso rañño vā rājamahāmattassa vā nānā rattanaṁ dussānaṁ dussakaraṇḍako puro assa, so yaññadve dussayuhaṁ ākaṅkheyya pubbanhasamayaṁ pārupituṁ, taṁ tadeva dussayugaṁ pubbanhasamayaṁ pārupeyya. yaññadeva dussayuhaṁ akaṅkheyya majjhanhasamayaṁ pārupituṁ, taṁ tadeva dussayugaṁ sāyanhasamayaṁ pārupeyya evamevakhavāhaṁ āvuso imesaṁ sattannaṁ bojjhaṅgānaṁ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkāmi pubbanhasamayaṁ vihāratuṁ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṁ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi majjhanahasamayaṁ sāyanhasamayaṁ viharituṁ, tena tena bojjhaṅgana pubbanhasamayaṁ viharāmi, yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaṁ viharituṁ, tena tena bojjhaṅgana sāsanhasamayaṁ viharāmi, satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi, dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi, upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, 'appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi,
kathaṁ 'satisambojjhaṅgo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo, yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā 'satisambojjhaṅgo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo. seyyathāpi telappadipassajhayato yāvatā acci tāvatā vaṇṇo yāvatā vaṇṇo tāvatā acici, evameva yāvatā nirodhupaṭṭhāti, tāvatā satisambojjhaṅgo, 'iti ce hoti'ti bojjhaṅgo. [pts page 127] [\q 127/]
. 9
kathaṁ 'appamāṇo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo, pamāṇabaddhā2kilesā sabbeva ca pariyuṭhānaṁ ye ca saṅkhārā ponobhavikā, appamāṇo nirodho acalaṭṭhena asaṅkhataṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā 'appamāṇo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo.
kathaṁ 'susamāraddho iti ce hoti'ti bojjhaṅgo, visamā kilesā sabbeva ca pariyuṭhānā ye ca saṅkhārā ponobhavikā, samadhammo nirodho sattaṭṭhena paṇitaṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā susamāraddho iti ce hoti'ti bojjhaṅgo.
1. iti ce me - machasaṁ,
2. pamāṇabandhā - [pts,] syā pamāṇavantā - syā
3. iti me - [pts]
[a] bojjhaṅgasaṁyutta - pabbatavagga - 4. vatthasuttaṁ
[bjt page 60] [\x 60/]
kathaṁ tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatiti pajānāmi, sacepi cavati, idappaccayā me vacatī'ti pajānāmi, katihākārehi satisambojjhaṅgo tiṭṭhati: katihākārehi satisambājjhaṅgo cavati:
aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo cavati.
katamehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo niṭṭhati; anuppādaṁ āvajjitattā satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, uppādaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo tiṭṭhiti, appacattaṁ āvajjitattā satisambojjhaṅgā tiṭṭhati, pavattaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅge tiṭṭhati, nimittaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, nirodhaṁ āvajjitattā satisambojjhaṅgo tiṭṭhati, saṅkhāre anāvajjitattā satisambojjhaṅgo taṭṭhati. imehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo tiṭṭhati.
katamehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo vacati; uppādaṁ āvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, anuppādaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo cavati, pavattaṁ āvajjitattā satisambojjhaṅgā vacati, pavattaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅge vacati, animittaṁ anāvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, saṅkhāre āvajjitattā satisambojjhaṅgo vacati, nirodhā anāvajjittā satisambojjhaṅgo vacati. imehi aṭṭhahākārehi satisambojjhaṅgo vacati. [pts page 128] [\q 128/]
evaṁ tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatīti pajānāmi, sacepi cavati, idapaccayā me vacanīti pajānāti kathaṁ dhammavicayasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi, upekkhāsasambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti, 'appamāṇo'ti me hoti, 'susamāraddho'ti me hoti, tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatī'ti pajānāmi, sacepi me cavati, 'idappaccayā cavatīti pajānāmi,
kathaṁ upekkhāsambojjhaṅgo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo, yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā upekkhāsambojjhaṅgo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo. seyyathāpi telappadipassa jhayato yāvatā acci tāvatā vaṇṇo yāvatā vaṇṇo tāvatā acici, evameva yāvatā nirodhupaṭṭhāti, tāvatā satisambojjhaṅgo, 'iti ce hoti'ti bojjhaṅgo.
kathaṁ 'appamāṇo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo, pamāṇabaddhā kilesā sabbeva ca pariyuṭṭhānā ye ca saṅkhārā ponobhavikā, appamāṇo nirodho avalaṭṭhena asaṅkhataṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti tāvatā 'appamāṇo iti ce hoti'ti bojjhaṅgo.
[bjt page 62] [\x 62/]
kathaṁ 'susamāraddho iti ce hoti'ti bojjhaṅgo. visamā kilesā sabbeva pariyuṭṭhānā ye ca saṅkhāra penobhavikā, samadhamamo nirodho santaṭṭhena paṇitaṭṭhena yāvatā nirodhupaṭṭhāti, tāvatā 'susamāraddho iti ce heti'ti bojjhaṅgo.
kathaṁ 'tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatiti pajānāmi, sacepi cavati, idappaccayā me vacatī'ti pajānāmi, katihākārehi upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati: katihākārehi upokkhasambājjhaṅgo cavati:
aṭṭhahākārehi upokkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo cavati.
katamehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo niṭṭhati; anuppādaṁ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, uppādaṁ anāvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhiti, appacattaṁ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgā tiṭṭhati, pavattaṁ anāvajjitattā upekkhāsambejjhaṅge tiṭṭhati, animittaṁ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, nimittaṁ anāvajjittaṁ upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati, nirodhaṁ āvajjitattā upekkhāsamabojjhaṅgo niṭṭhati, saṅkhāre anāvajjittā upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati imehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo tiṭṭhati.
katamehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo vacati; uppādaṁ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo vacati, anuppādaṁ anāvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo cavati,
pavattaṁ āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgā vacati, pavattaṁ anāvajjitattā [pts page 129] [\q 129/] upekkhāsambojjhaṅge vacati, animittaṁ anāvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo vacati, saṅkhāre āvajjitattā upekkhāsambojjhaṅgo vacati, nirodhā anāvajjittā upekkhasambojjhaṅgo vacati. imehi aṭṭhahākārehi upekkhāsambojjhaṅgo vacati.
evaṁ tiṭṭhantaṁ ca naṁ tiṭṭhatīti pajānāmi, sacepi cavati, idapaccayā me vacanīti pajānāmi
bojjhaṅgakathā [pts page 130] [\q 130/] samattā.
[bjt page 64] [\x 64/]
2. 4
mettākathā
(sāvatthinidānaṁ: )
"mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulikatāya yānikatāya vatthukatāya anuṭṭhitāyā paricittāya susamāraddhāya ekādasānisaṁsā pāṭikaṅkhā. katame ekādasa: sukhaṁ supati, sukhaṁ paṭikhujjhati, na pāpakaṁ supinaṁ passati, manussānaṁ piyo hoti, amanussānaṁ piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggi vā visaṁ vā satthaṁ vā kamati, tuvaṭaṁ cittaṁ samādhiyati, mukhaṇṇo vippasidati, asammuḷho kālaṁ karoti, uttariṁ 1- appaṭivijjhanto brahmalokupago hoti. mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulikaratāya yānikatāya vatthukatāya anuṭṭhātāya paricitāya susamāraddhāya. ime ekādasānisaṁsā paṭikaṅkhā. [a]
atthi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti, atthi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, atthi disāpharaṇā mettācetovimutti.
katihākārehi anodhiso pharaṇā mettāvetovimutti katihākarehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, katihākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti:
pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettāvetovimutti sattāhākarehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti, dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti:
katamehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe sattā averā abyāpajjā 2- anīghā 3- sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe pāṇā bhāvapariyāpannā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantuti imehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe bhūtā bhāvapariyāpannā
averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantuti imehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe puggalā bhāvapariyāpannā
averā abyāpajjā [pts page 131] [\q 131/] anīghā sukhī attānaṁ pariharantuti imehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbe attabhāvapariyāpannā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantuti imehi pañcahākārehi anodhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe purisā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe ariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe anariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe dvo averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe manussā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
katamehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti: sabbā itthiyo averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantuti imehi sattahākārehi odhiso pharaṇā mettācetovimutti:
1. uttari - machasaṁ [a] ekādasakaṅguttara - dutiyavagga (11, 2, 5)
2. abyapajjha - syā, [pts] sa 3. anigghā - syā
[bjt page 66] [\x 66/]
katamehi dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti: sabbe puratthimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe pacchimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe uttarā disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhīṇāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe puratthimāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe pacchimāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe uttarā anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhīṇāya anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe heṭṭhimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe uparimāya disāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe puratthimāya disāya pāṇā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhīṇāya disāya bhūtā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe puratthimāya anudisāya puggalā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe pacchimāya anudisāya attabhāvapariyāpantā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe itthiyā anudisāya sattā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhīṇāya anudisāya purisā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe heṭṭhimāya disāya ariyā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe anariyā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe dve averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe manussā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe pacchima disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe uttarāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhi attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhiṇāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe puratthikā anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe pacchimamāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe uttarāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe dakkhiṇāya anudisāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe heṭṭhimāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. sabbe uparimāya disāya vinipātikā averā abyāpajjā anīghā sukhī attānaṁ pariharantu. imehi dasahākārehi disāpharaṇā mettācetovimutti.
sabbesaṁ sattānaṁ pīḷanaṁ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṁ vajjetvā anupaghātena, sattāpaṁ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṁ vajjetvā apariyādānena, vibesaṁ vajjetvā avihesāya sabbe sattā averino hontu. mā merino, sukhino hontu mādukkhino, sukhitattā hontu mā dukkhitattā'ti imehi aṭṭhahākārehi sabbe satte 1mettāyatīti mettā, taṁ dhammaṁ cetayatīti ceto, [pts page 132] [\q 132/] sabbabyāpādapariyuṭṭhānehi vimuccatīti, mettā ca vimutti cāti mettācetovimutti.
. 0sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī saddhāya adhimuccati, saddhindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī viriyaṁ paggaṇhāti, viriyindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī satiṁ upaṭṭhāpeti, satindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī cittaṁ samādahati, samādhindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī paññāya pajānāti, paññindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
. 0
1. sabbe sattā - [pts]
[bjt page 68] [\x 68/]
. 1imāni pañcindriyāni mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti āseviyati. imāni pañcindriyayāni mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imāni pañcahi pañcindriyehi mettāya cetevimutti bhāviyati imehi pañcahi indriyāni mettācetovimuttiyā bahulīkatā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti bahulikariyati imāni pañcindriyāni mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti svālaṅkatā hoti. imehi pañcindriyehi mettācetovimuttiyā parikkhārā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti imāni pañcindriyāni mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
imāni pañcindriyāni mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti bhāvanā honti, bahulīkatā honti, aṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṁsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, saṁsidanā 1- honti, pantiṭṭhanā honti, vimuccanaṁ honti, 'etaṁ santa'nti phassanā honti, yānikatā [pts page 133] [\q 133/] honti, vatthukathā honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimutatā, honti, nibbattenti, jotenti, pakāsenti. 2-
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī assaddhiye na kampiti, saddhābalaparibhāvitā3- hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī kosajje na kammati, viribalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī pamādena kampati, satibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī uddhacce na kampati, samādhibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī avijjāya na kampati, paññābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
1. pasidanā - machasaṁ, [pts]
2. patāpenti - machasaṁ, syā, pahāsenti - [pts]
3. saddhābalaṁ paribhāvitā - [pts]
[bjt page 70] [\x 70/]
imāni pañca balāni mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti imehi pañcahi balehi mettācetovimutti āseviyati. imāni pañca balāni mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imāni pañcahi balehi mettāya cetevimutti bhāviyati imehi pañcahi balāni mettāya cetovimuttiyā bahulīkatā honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti bahulikariyati imāni pañca balāni mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti svālaṅkatā hoti. imehi pañca balāni mettāya cetovimuttiyā parikkhārā honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti imāni pañca balāni mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, imehi pañcahi balehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
imāni pañca balāni mettāya cetevimuttiyā āsevanā honti bhāvanā honti, bahulīkatā honti, aṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṁsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, saṁsidanā honti, pantiṭṭhanā honti, vimuccanaṁ [pts page 134] [\q 134/] honti, 'etaṁ santa'nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukathā honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimutatā, honti, nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī satiṁ upaṭṭhāpeti, satisambojjhaṅga 1- paribhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī paññāya pavicināti 2- dhammavicayasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī virīyaṁ paggaṇhāti, viriyasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī pariḷāhaṁ paṭippassa pitisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontutī duṭṭhulla paṭippassambheti. passaddhisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontu cittaṁ samādahati samādhipatisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontu ñāṇena kilese paṭisaṅkhāti, upekkhāsambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
1. satisambojjhaṅgaṁ paribhāvitā - [pts,]
2. paricivitāni - [pts]
[bjt page 72] [\x 72/]
. 8ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti āsevīyati.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti bhāvīyati.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā bahulikatā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti bahulikariyati.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti svāṅkatā hoti.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā parikkhārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
ime satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, alaṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripurī honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṁsaṭṭhā honti, sampayuttā honti pakkhandanā honti, pasidanā honti, santiṭṭhānā honti, [pts page 135] [\q 135/] vimuccanā honti, etaṁ santa'nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukathā honti, anuṭṭhitā honti, parivitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti, nibbattetti, jotenti, pakāsenti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā passati, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā abhiniropeti, sammāsaṅkappaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammāparigaṇhāti, sammāvācāparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā samuṭṭhāpeti, sammākammantaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā vodāpeti, sammāājivaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
[bjt page 74.] [\x 74/]
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā paggaṇhāti, sammāvāyāmaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā upaṭṭhāpeti, sammāsatiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
sabbe sattā averino hontu khemino hontu, sukhino hontūti sammā samādhihati, sammāsamādhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti āsevīyati, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā bhāvanā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettāceto vimutti bhāviyati. ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā bahulikatā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti bahulikariyati. ime aṭṭhamaggaṅgā mettāya cetovimuttiyā alaṅkārā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimutti svālakkhatā hoti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettāyā cetovimuttiyā parikkhārā honti, ime aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti suparikkhatā hoti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāyā cetovimuttiyā parivarā honti, imehi aṭṭhahi maggaṅgehi mettācetovimutti suparivutā hoti.
ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā [pts page 136] [\q 136/] honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, aṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, pāripuri honti, sahagatā honti, sahajātā honti, saṁsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandatā honti, pasidanā honti, santiṭṭhanā honti, vimuccatā honti, 'eta satta'nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukatā honti anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamaraddhā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti, nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
sabbeṁ sāṇātaṁ - pe - sabbesaṁ bhātānaṁ - pe - sabbesaṁ puggalānaṁ - pe - sabbesaṁ attabhāvapariyāpannānaṁ - pe - sabbesaṁ itthinaṁ - pe - sabbesaṁ purisānaṁ - pe - sabbesaṁ ariyānaṁ - pe - sabbesaṁ anariyānaṁ - pe - sabbesaṁ devānaṁ - pe - sabbesaṁ manussānaṁ - pe - sabbesaṁ vinipātikānaṁ pīḷanaṁ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṁ vajjetvā anupaghātena, santāpaṁ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṁ vajjetvā apariyādānena, vihesaṁ vajjetvā avihesāya, sabbe vinipātikā averino hontu, mā verino, sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe vinipātike mettāyatīti mettā, taṁ dhammaṁ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
[bjt page 76] [\x 76/]
sabbe vinipātikā acerano hontu, khemino hontu, sukhino honti saddhāya adhimuccati, saddhindriya paribhāvitā hoti mettā cetovimutti - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
sabbeṁ puratthimāya disāya sattānaṁ - pe- sabbesaṁ pacchimāya disāya sattānaṁ -pesabbesaṁ uttarāya disāya sattānaṁ - pe - sabbesaṁ dakkhiṇāya disāya sattānaṁ -pesabbesaṁ paratthimāya anudisāya sattānaṁ -pe - sabbesaṁ pacchāmāya anudisāya sattānaṁ - pe - sabbesaṁ uttarāya anudisāya sattānaṁ - pe - sabbesaṁ dakkhiṇāya anudisāya sattānaṁ - pe - sabbesaṁ heṭṭhimāya disāya sattānaṁ - pe - sabbesaṁ uparimāya disāya sattānaṁ pīḷanaṁ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṁ vajjetvā anupaghātena santāpaṁ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṁ vajjetvā apariyādānena, vihesaṁ vajjetvā avihesāya, sabbe uparimāya disāya sattā averino hontu, mā verino sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe uparimāya disāya satte mettāyatīti mettā, taṁ dhammaṁ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
sabbe uparimāya disāya sattā acerano hontu, khemino hontu, sukhino honti saddhāya adhimuccati, saddhindriyaparibhāvitā [pts page 137] [\q 137/] hoti mettā cetovimutti - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
sabbesaṁ puratthimāya disāya pāṇānaṁ - pe- bhūtānaṁ - pe - puggalānaṁ - pe - attabhāvapariyāpannānaṁ -pe - sabbasaṁ itthānaṁ - pe - sabbesaṁ purisānaṁ - pe - sabbesaṁ ariyānaṁ - pe - sabbesaṁ anariyānaṁ - pe - sabbesaṁ devānaṁ - pe - sabbesaṁ manussānaṁ - pe - sabbesaṁ vinipātikānaṁ - pe - sabbesaṁ pacchimāya disāya vinipātikānaṁ -pe- sabbesaṁ uttarāya disāya vinipātikānaṁ - pe - sabbesaṁ dakkhiṇāya disāya vinipātikānaṁ -pe- sabbesaṁ puratthimāya anudisāya vinipātikānaṁ -pe - sabbesaṁ pacchāmāya anudisāya vinipātikānaṁ - pe - sabbesaṁ uttarāya anudisāya vinipātikānaṁ - pe - sabbesaṁ dakkhiṇāya anudisāya vinipātikānaṁ - pe - sabbesaṁ heṭṭhimāya disāya vinipātākānaṁ - pe - sabbesaṁ uparimāya disāya vinipātikānaṁ pīḷanaṁ vajajetvā apīḷanāya, upaghātaṁ vajjetvā anupaghātena santāpaṁ vajjetvā asantāpena, pariyādānaṁ vajjetvā apariyādānena, vihesaṁ vajjetvā avihesāya, sabbe uparimāya disāya sattā averino hontu, mā verino sukhino hontu, mā dukkhino, sukhitattā hontu, mā dukkhitattāti imehi aṭṭhahākārehi sabbe uparimāya disāya satte mettāyatīti mettā, taṁ dhammaṁ cetayatīti ceto, sabbabyāpāda pariyuṭṭhānehi vimuccitīti vimutti, mettā ca ceto ca vimutti cāti mettācetovimutti.
[bjt page 78] [\x 78/]
sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti saddhāya adhimuccati, saddhindriya paribhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti viriyaṁ paggaṇhāti, viriyindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti saddhāya adhimuccati, satindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti cittaṁ samādahati, samādhindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti paññāya pajānāti, paññindriyaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
imāni pañcindriyāni mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi pañcahi indriyehi mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti assaddhiyena kampati, saddhābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti kosajje na kampati, viriyabalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti pamāde na kampati, sati balaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti uddhacce na kampati, samādhibalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti. sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti avijjāya na kampati, paññābalaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
imāni pañca balāni mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi pañca balehi mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti,
pakāsenti. [pts page 138] [\q 138/]
sabbe uparimāya disāya vināpātikā averino hontu, khemino hontu, sukhino hontūti satiṁ upaṭṭhāpeti, satisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettā cetovimutti. - pe - paññāya pavicitāti, dhammavicaya sababojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettāvimutti - pe - viriyaṁ paggaṇhāti, viriyasambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettā cetovimutti - pe - pariḷāhaṁ paṭippassambheti, pitisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti - pe - duṭṭhullaṁ paṭippassambheti, passaddhisambojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettacetovimutti - pe - cittaṁ samādahati, samādhisamabojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti, ñāṇena kilesa paṭisaṅkhāti, upekkhosabbojjhaṅgaparibhāvitā hoti mettācetovimutti.
imāni satta bojjhaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, imehi sattahi bojjhaṅgehi mettācetovimutti āseviyati - pe - nibbattenti, jotenti, pakāsenti.
[bjt page 80] [\x 80/]
sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā passati, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā abhiniropeti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā parigaṇhāti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā samuṭṭhāpeti, sammādiṭṭhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā vedāpeti, sammāājivaparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā paggaṇhāti, sammāvāyāmaparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā upaṭṭhāti, sammāsatiparibhāvitā hoti mettācetovimutti sabbe uparimāya disāya vinipātikā averino hontu, kemino hontu, sukhino hontūti sammā samādahati, sammāsamādhiparibhāvitā hoti mettācetovimutti
ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettācetovimuttiyā āseviyati honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā āsevanā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā parivārā honti, ime aṭṭha maggaṅgā mettācetovimutti suparivutā hoti.
ime aṭṭha maggaṅgā mettāya cetovimuttiyā asevanā honti, bhāvanā honti, bahulikatā honti, alaṅkārā honti, parikkhārā honti, parivārā honti, [pts page 139] [\q 139/] pāripuri honti, sahagatā honti, sahajatā honti, saṁsaṭṭhā honti, sampayuttā honti, pakkhandanā honti, pasidanā honti, santiṭṭhānā honti, vimuccanā honti, 'etaṁ satta'nti phassanā honti, yānikatā honti, vatthukatā honti, anuṭṭhitā honti, paricitā honti, susamāraddhā honti, subhāvitā honti, svādhiṭṭhitā honti, susamuggatā honti, suvimuttā honti. nibbattenti, jotenti, pakāsentīti.
mettākathā [pts page 140] [\q 140/] samattā
2. 5
virāga kathā
virogo maggo, vimutti phalaṁ.
kathaṁ virāgo maggo sotāpattimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi vicchādiṭṭhiyā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato 1virāge ṭhito virāge patiṭṭhito.
1. vimokkho - syā mokkho - sa.
[bjt page 82] [\x 82/]
virāgoti dve nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṁ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṁ disaṁ nibbānaṁ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṁ parappavādānaṁ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, 1- ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṁ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo. miccāsaṅkappā virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito pariggahaṭṭhena sammāvācā miccāvāyāya virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanno. miccākammanta virajjati [pts page 141] [\q 141/] tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito vodānaṭṭhena sammāajivo miccāājivo virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito paggahaṭṭhena sammāvāyāmo miccāvāyāmā virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito virajjati tadanu vattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudāgato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
virāgoti dve nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṁ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṁ disaṁ nibbānaṁ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṁ parappavādānaṁ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, 1- ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṁ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
sakadāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
sakadāgāmimaggakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññojanā paṭighasaññojanā oḷārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
1. vimokkho - syā mokkho - sa
[bjt page 84] [\x 84/]
virāgoti dve virāgā: nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṁ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṁ disaṁ nibbānaṁ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṁ parappavādānaṁ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṁ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
anāgāmimaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmārāgasaññojanā paṭighasaññojanā aṇusahagatā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca
khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo
anāgāmimaggakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi aṇusahagatā kāmārāgasaññojanā paṭighasaññojanā aṇusahagatā paṭighānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca
khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
[pts page 142] [\q 142/]
virāgoti dve virāgā: nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṁ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṁ disaṁ nibbānaṁ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṁ parappavādānaṁ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṁ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
. 0
arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
arahattamaggakkhaṇe dassanaṭṭhena sammāsamādhi rūparāgā arūparāgā mānā uddhaccā avijāya mānānusayā bhavarāgānusayā avijjānusayā virajjati, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca virajjati, bahiddhā ca sabbanimittehi virajjahi virajjati, virāgo virāgārammaṇo virāgagocaro virāge samudānagato virāge ṭhito virāge patiṭṭhito
virāgoti dve virāgā: nibbanañca virāgo ye ca nibbānārammaṇatājātā dhammā sabbe virāgā honti virāgā, sahajātāni sattaṅgāni virāgaṁ gacchantīti virāgo maggo, etena maggena buddhā ca sāvakā ca agataṁ disaṁ nibbānaṁ gacchantīti aṭṭhaṅgiko maggo, yāvatā puthusamaṇabrāhmaṇanaṁ parappavādānaṁ maggā ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo aggo ca seṭṭho ca pāmokkho, ca uttamo ca pavaro cāti maggānaṁ aṭṭhaṅgiko seṭṭho.
. 1dassanacirāgo sammādiṭṭhi, abhiniropanavirāgo sammāsaṅkappo pariggavirāgo sammāvācā, samuṭṭhānavirāgo sammākammanto, vodānavirāgo sammāājīvo, paggahavirāgo sammāvāyāmo, upāṭṭhānavirāgo sammāsati, avikkhepavirāgo sammādamādhi.
[bjt page 86] [\x 86/]
upaṭṭhānavirāgo satisambojjhaṅgā, pavicayavirāgo dhammavicayasambojjhaṅgo, pagagahavirāgo viriyasambojjhaṅgo, eraṇavirāgo pitisambojjhaṅgo, upasasamavirāgo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepavirāgo samādhisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānavirāgo upekkhāsambojjhaṅgo. [pts page 143] [\q 143/]
assaddhiye akampiyavirāgo saddhābalaṁ, kosajje akampiyavirāgo viriyabalaṁ, pamāde akampiyavirāgo satibalaṁ, uddhacce akampiyavirāgo samādhibalaṁ, avijjāya akampiya virāgo pañcābalaṁ.
adhimokkhavirāgo saddhindriyaṁ, paggahavirālo viriyindriyaṁ, upaṭṭhānavirāgo, satindriyaṁ, avikkhepavirālo samādhindriyaṁ, dassanavirāgo paññindriyaṁ,
ādhipateyyaṭṭhena indriyāni virāgo, akampiyaṭṭhena balaṁ virāgo, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā virāgo, hetuṭṭhena maggo virāgo, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā virāgo, padahanaṭṭhena sammappadhānā virāgo, ijjhanaṭṭhena iddhipādā virāgo, 1tathaṭṭhena saccā virāgo, avikkhepaṭṭhena samatho virāgo, anupassanaṭṭhena vipassanā virāgo, ekarasaṭṭhena samathavipassanā virago, anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṁ, 2virago, saṁvaraṭṭhena silavisuddhi virāgo avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi virāgo, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi virāgo, vimuttaṭṭhena vimokkho virāgo, paṭivedhaṭṭhena vijjā virāgo, pariccāgaṭṭhena vimutti virāgo, samucchedanaṭṭhena khaye ñāṇaṁ virāgo, chando mulaṭṭhena virāgo, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena virāgo, phasso samodhānaṭṭhena virāgo, vedanā samosaraṇaṭṭhena virāgo, samādhi pamukhaṭṭhena virāgo, sati ādhipateyyaṭṭhena virāgo, paññā taduttaraṭṭhena 3virāgo, vimutti sāraṭṭhena virāgo, amatogadhaṁ nibbānaṁ pariyosānaṭṭhena virāgo. 4-
dassanamaggo sammādiṭṭhi, abhiniropanamaggo sammāsaṅkappo pariggavirāgo
sammāvācā, samuṭṭhānavirāgo sammākammanto, vodānavirāgo sammāājīvo, paggahavirāgo sammāvāyāmo, upāṭṭhānavirāgo sammāsati, avikkhepavirāgo sammādamādhi.
upaṭṭhānavirāgo satisambojjhaṅgā, pavicayavirāgo dhammavicayasambojjhaṅgo, pagagahavirāgo viriyasambojjhaṅgo, eraṇavirāgo pitisambojjhaṅgo, upasasamavirāgo passaddhisambojjhaṅgo, avikkhepavirāgo samādhisambojjhaṅgo, paṭisaṅkhānavirāgo upekkhāsambojjhaṅgo.
assaddhiye akampiyavirāgo saddhābalaṁ, kosajje akampiyavirāgo viriyabalaṁ, pamāde akampiyavirāgo satibalaṁ, uddhacce akampiyavirāgo samādhibalaṁ, avijjāya akampiya virāgo pañcābalaṁ.
adhimokkhavirāgo saddhindriyaṁ, paggahavirālo viriyindriyaṁ, upaṭṭhānavirāgo, satindriyaṁ, avikkhepavirālo samādhindriyaṁ, dassanavirāgo paññindriyaṁ,
. 3ādhipateyyaṭṭhena indriyāni virāgo, akampiyaṭṭhena balaṁ virāgo, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā virāgo, hetuṭṭhena maggo virāgo, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā virāgo, padahanaṭṭhena sammappadhānā virāgo, ijjhanaṭṭhena iddhipādā virāgo, tathaṭṭhena saccā virāgo, avikkhepaṭṭhena samatho virāgo, anupassanaṭṭhena vipassanā virāgo, ekarasaṭṭhena samathavipassanā virago, anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṁ, virago, saṁvaraṭṭhena silavisuddhi virāgo avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi virāgo, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi virāgo, vimuttaṭṭhena vimokkho virāgo, paṭivedhaṭṭhena vijjā virāgo, pariccāgaṭṭhena vimutti virāgo, samucchedanaṭṭhena khaye ñāṇaṁ virāgo, chando mulaṭṭhena virāgo, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena virāgo, phasso samodhānaṭṭhena virāgo, vedanā samosaraṇaṭṭhena virāgo, samādhi pamukhaṭṭhena virāgo, sati ādhipateyyaṭṭhena virāgo, paññā taduttaraṭṭhena virāgo, vimutti sāraṭṭhena virāgo, amatogadhaṁ nibbānaṁ pariyosānaṭṭhena virāgo. evaṁ virāgo maggo.
. 3
. 2kathaṁ vimutti phalaṁ sotāpattiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammā diṭṭhi micchādiṭṭhiyā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe 5- vimuttā hontī vimuttiphalaṁ.
. 2
1. virāgā - si,
2. yuganandhaṁ - [pts,]
3. tatuntaraṭṭhena - machasaṁ, [s]
4. pariyosānaṭṭhena maggo machasaṁ, pariyosāna cirāgo - si 'amatogadhaṁ - pe - virāgo"ti syā [pts] potthakesu na dissati
5. sabbe ca - machasaṁ
[bjt page 88] [\x 88/]
abhiniropanaṭṭhena 1- sammāsaṅkappo micchāsaṅkappo [pts page 144] [\q 144/] vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṁ.
pariggahaṭṭhena sammāvācā vicchāvācāya vimuttā hoti tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto micchākammantā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. vodānaṭṭhena sammāājīvo micchāājivo vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. paggahaṭṭhena sammāvāyāmo micchāvāyāmā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. upaṭṭhanaṭṭhena sammāsati micchāsatiyā vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi micchāsamādhito vimuttā hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimuttā hoti. vimutti vimuttārammaṇā vimuttigocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṁ.
sakadāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi oḷārikā kāmarāgasaññājatā paṭighasaññojanā olārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
sakadāgāmiphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi oḷārikā kāmarāgasaññājatā paṭighasaññojanā olārikā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṁ.
anāgāmiphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
anāgāmiphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, [pts page 145] [\q 145/] vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṁ.
arahattaphalakkhaṇe dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā
paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
arahattaphalakkhaṇe avikkhepaṭṭhena sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā
paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
1. abhiropanaṭṭhena - syā [pts]
[bjt page 90] [\x 90/]
vimuttīti dve vimuttiyo: nibbānañca vimutti, ye ca nibbanārammaṇātā jānā dhammā sabbe vimuttā hontī vimutti phalaṁ.
dassanavimutti sammādiṭṭhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā.
avikkhepavimutti sammāsamādhi aṇusahagatā kāmarāgasaññojatā paṭighasaññojanā, aṇusahagatā kāmarāgānusayā paṭighānusayā vimutto hoti, tadanuvattakakilesehi ca khandhehi ca vimuttā hoti, bahiddhā ca sabbanimittehi vimutto hoti, vimutti vimuttārammaṇā vimutti gocarā vimuttiyā samudāgatā vimuttiyā ṭhitā vimuttiyā patiṭṭhitā. upaṭṭhānavimutti satisambojjhaṅgo - pe - paṭisaṅkhānavimutti upekkho sambojjhaṅgo, assaddhiye akampiya vimutti saddhābalaṁ - pe - avijjāya akampiya vimutti paññālaṁ, adhimokkhavimutti saddindriyaṁ - pe - dassanavimutti paññindriyaṁ.
ādhipateyyaṭṭhena indriyāni vimutti, akampiyaṭṭhena balā vimutti, niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā vimutti, hetuṭṭhena maggo vimutti, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā vimutti padahanaṭṭhena sammappadhānā vimutti, ijjhanaṭṭhena iddhipādā vimutti tathaṭṭhena saccā vimutti, avikkhepaṭṭhena samatho [pts page 146] [\q 146/] vimutti, anupassanaṭṭhena vipassanā vimutti, ekarasaṭṭhena samathavipassanā vimutti, anatavattanaṭṭhena yuganaddhaṁ, vimutti, saṁvaraṭṭhena silavisuddhi vimutti avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi vimutti, dasasnanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi vimutti, vimuttaṭṭhena vimokkho vimutti, paṭivedhaṭṭhena vijjā vimutti, pariccāgaṭṭhena vimutti vimutti, paṭippassaddhiyaṭṭhena anuppāde ñāṇaṁ vimutti, chando mulaṭṭhena vimutti, manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena vimutti, phasso samodhānaṭṭhena vimutti, vedanā samosaraṇaṭṭhena vimutti, samādhi pamukhaṭṭhena vimutti, sati ādhipateyyaṭṭhena vimutti, paññā taduttaraṭṭhena vimutti, vimutti sāraṭṭhena vimutti, amatogadhaṁ nibbānaṁ pariyosānaṭṭhena vimutti, evaṁ vimutti phalaṁ
evaṁ virāgo vimutti phalanti.
virāgakathā [pts page 147] [\q 147/] samantā
2. 6
paṭisambhidā kathā
evaṁ me sutaṁ, ekaṁ samayaṁ bhagavā bārāṇasiyaṁ viharati isipatane vigadāye tatra kho bhagavā pañcavaggiye bhikkhu āmantesi:
"dveme bhikkhave, antā pabbajitena na sevitabbā: katame dve yo cāyaṁ kāmesu kāmasukhallikānuyogo hīno gammo pothujjaniko anariyo anatthasaṁbhito yo vā'ya attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṁhito. ete te 1- bhikkhave ubho ante anupagamma majjhamā paṭipadā tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇi ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṁvattati.
1. ete kho - machasaṁ